Τα χρώματα του ουράνιου τόξου τοποθετούνται κεντρικά μαζί με το σύνθημα, ενώ γύρω τους περιστρέφονται όλες εκείνες οι λέξεις, που προσδίδουν χαρακτηριστικά στην καθεμία και τον καθένα μας, όπως η ηλικία, η εθνικότητα, η φυλή, η θρησκεία, η ασθένεια, το σώμα μας, η κοινωνική τάξη, το HIV status, κτλ. κι όλα εκείνα τα συστήματα διακρίσεων που κυριαρχούν στον άνθρωπο: “Με το σύνθημα «Ένα σώμα, πολλές ταυτότητες» θέλουμε να αναδείξουμε την ποικιλομορφία των ταυτοτήτων, οι οποίες χαρακτηρίζουν κάθε άτομο, ως κάτι θετικό και γόνιμο, που δεν πρέπει να το καθιστά δέσμιο των στερεοτύπων που προκύπτουν από αυτές.” Η οργανωτική επιτροπή του 2ο LGBTQI+ Patras Pride κοινοποίησε το παρακάτω κείμενο μαζί με την αφίσα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης:
“Στα κοινωνικά κινήματα υπάρχει τάση διαχωρισμού των στοιχείων της ταυτότητας, όπως για παράδειγμα η φυλή, το φύλο, η τάξη, η σεξουαλικότητα και παράλληλα χρησιμοποιούνται τα στοιχεία αυτά ως ομογενώς περιγραφικά όλων των ατόμων που χαρακτηρίζονται από αυτά.Η ανάγκη να κοιτάξουμε την τομή αυτών των ταυτοτήτων έρχεται στο προσκήνιο καθώς το LGBTQI+ (Lesbian, Gay, Bisexual, Trans, Queer, Intersex +) κίνημα, όπως και κάθε κίνημα, περιλαμβάνει άτομα που δέχονται πολλές μορφές καταπίεσης. Το LGBTQI+ κίνημα περιλαμβάνει μια ποικιλία ταυτοτήτων, που οδηγούν όμως σε διαθεματικότητα περισσότερο στη θεωρία παρά στην πράξη. Επίσης, ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα του κινήματος είναι ότι εστιάζει κυρίως στους εύπορους, λευκούς, cis, γκέι άνδρες. Θέλοντας να αναδείξουμε τα παραπάνω ζητήματα επιλέξαμε ως θέμα του φετινού μας Pride τη διαθεματικότητα.
Ο όρος διαθεματικότητα εισήχθη το 1989 από την Kimberlè Crenshaw για να περιγράψει την αλληλοεπικάλυψη ή την τομή/διασταύρωση διαφόρων κοινωνικών ταυτοτήτων σε ένα άτομο ή ομάδα ατόμων και τα συνεπαγόμενα συστήματα καταπίεσης, κυριαρχίας ή/και διακρίσεων. Η ιδέα της διαθεματικότητας προϋπήρχε σε κοινωνικά κινήματα για δεκαετίες και έχει τις ρίζες της στο φεμινισμό των μαύρων γυναικών.
Η διαθεματικότητα μέσα στο κίνημα αναγνωρίζει ότι τα περισσότερα LGBTQI+ άτομα δέχονται και πολλές άλλες μορφές διάκρισης – ως γυναίκες, ως μη λευκοί, ως φτωχά άτομα, ως ΑΜΕΑ, ως πρόσφυγες κτλ. Λαμβάνουμε, δηλαδή, υπόψη μας όλες τις συστημικές καταπιέσεις και διακρίσεις που υφίστανται τα καταπιεζόμενα άτομα και εξετάζουμε ζητήματα που μας απασχολούν μέσα από αυτές, θεωρώντας τις διακρίσεις (φύλου και σεξουαλικότητας) που υφίστανται τα LGBTQI+ άτομα όχι ως αποκομμένες από το γενικότερο συστημικό πλαίσιο, αλλά ως αναπόσπαστο τμήμα αυτού.
Θεωρούμε ότι τα άτομα δεν είναι αμιγώς καταπιεστές ή αμιγώς καταπιεζόμενοι. Αυτός ο τρόπος σκέψης συνδέεται με την πεποίθηση ότι οι κοινωνικές ομάδες πρέπει να ιεραρχούνται – μια είναι προνομιούχα και η άλλη καταπιεζόμενη. Οι καταπιέσεις, όμως, που δέχονται οι κοινωνικές ομάδες γίνονται καλύτερα κατανοητές μέσω της συσχέτισής τους, καθως καθέ κοινωνική ομάδα υφίσταται διαφορετικούς άξονες καταπίεσης, οι οποίοι δημιουργούν ένα γενικευμένο σύστημα ανισότητας. Για παράδειγμα, ο ρατσισμός βιώνεται διαφορετικά από άτομα ίδιας φυλής αλλά διαφορετικού φύλου. Ομοίως, ο σεξισμός βιώνεται διαφορετικά ανάλογα με τη φυλή κάποιου, ενώ κάποιος που αντιμετωπίζει και ρατσισμό και σεξισμό έχει διαφορετική εμπειρία. Κάθε άτομο πρέπει να κατανοήσει ότι μπορεί να είναι ταυτόχρονα μέλος πολλών καταπιεζόμενων ομάδων αλλά και πολλών ομάδων καταπιεστών, με την έννοια ότι όντας σε προνομιούχα κοινωνική ομάδα σε σχέση με κάποια άλλη συμμετέχει είτε συνειδητά, είτε όχι σε ένα σύστημα καταπίεσης. Τα περισσότερα άτομα δεν έχουν δυσκολία στο να αναγνωρίζουν την καταπίεση που υφίστανται σε ένα γενικευμένο σύστημα, αδυνατούν όμως πολλές φορές να δουν πως οι σκέψεις και οι πράξεις τους συμβάλλουν στην καταπίεση που υφίσταται κάποιος άλλος. Γι’ αυτό κάθε άτομο οφείλει να έχει επίγνωση, πέρα της καταπίεσης, και των προνομίων του.
Με αφορμή τη διαθεματικότητα το σύνθημα μας για φέτος είναι «Ένα σώμα, πολλές ταυτότητες». Με αυτό εννοούμε ότι κάθε άτομο έχει μια ποικιλία ταυτοτήτων, κάποιες από τις οποίες τις έχει επιλέξει το ίδιο και κάποιες του τις έχει προσδώσει η κοινωνία. Οι ταυτότητες αυτές σχετίζονται με ιδιότητες και χαρακτηριστικά που προσδιορίζουν το άτομο, τα οποία είτε τα επιλέγει, είτε του τα προσδίδουν, είτε τα δέχεται, είτε όχι. Η ταυτότητα μπορεί να είναι σεξουαλική, έμφυλη, εθνική, θρησκευτική, φυλετική, ηλικιακή, ταξική. Επίσης, μπορεί να αφορά τη μετανάστευση, την αναπηρία, το HIVstatus, τη neurodiversity (ποικιλία στις νευρολογικές λειτουργίες του ανθρώπινου εγκεφάλου που οφείλεται σε φυσικές διαφορές στο ανθρώπινο γονιδίωμα ή σε εγκεφαλικό τραύμα, και όπως αυτή περιλαμβάνει neurodivergent άτομα, δηλαδή άτομα των οποίων οι εγκεφαλικές λειτουργίες διαφέρουν από τα κυρίαρχα κοινωνικά πρότυπα, όπως για παράδειγμα τα αυτιστικά άτομα, τα άτομα με ελλειμματική προσοχή και υπερκινητικότητα ή δυσλεξία), τις ψυχικές ασθένειες, το σώμα και την εμφάνιση. Με βάση αυτές τις ταυτότητες δημιουργούνται κατηγοριοποιήσεις στις οποίες στηρίζεται το σύστημα διακρίσεων, όπως ήδη αναφέρθηκε. Για αυτό οι ταυτότητες αυτές είναι στενά συνδεδεμένες με κάθε κοινωνικό κίνημα, όπως το LGBTQI+, που στοχεύει στην απελευθέρωση από κάθε καταπίεση. Με το σύνθημα «Ένα σώμα, πολλές ταυτότητες» θέλουμε να αναδείξουμε την ποικιλομορφία των ταυτοτήτων, οι οποίες χαρακτηρίζουν κάθε άτομο, ως κάτι θετικό και γόνιμο, που δεν πρέπει να το καθιστά δέσμιο των στερεοτύπων που προκύπτουν από αυτές.
Έγινε, λοιπόν, φανερή η σημασία της διαθεματικότητας για το LGBTQI+ κίνημα και ο λόγος για τον οποίο την επιλέξαμε ως θέμα του φετινού φεστιβάλ. Στόχος μας είναι να αναδείξουμε την ποικιλία των ταυτοτήτων που υπάρχουν μέσα στο κίνημα, καθώς παρατηρούμε ότι μεροληψίες εναντίων κάποιων εξ αυτών μεταφέρονται από την ευρύτερη κοινωνία και μέσα στο ίδιο. Θέλουμε, δηλαδή, να δώσουμε βήμα για να ακουστούν οι φωνές μελών του κινήματος που πολλές φορές μπορεί να αποσιωπούνται.”
