Όλ@ μας “κουβαλάμε” τα πρώτα μηνύματα που λάβαμε για το τι σημαίνει να έχουμε σώμα, τι σημαίνει να βρισκόμαστε μέσα σε ένα σώμα.
Είναι μηνύματα τα οποία λάβαμε κάποια ασυναίσθητα /από γονείς- αδέρφια- φίλες- δασκάλους/ και κάποια από μικρές δικές μας συνειδητοποιήσεις για τα όρια της σάρκας μας. Πόσο μακριά μπορούμε να τρέξουμε, από πόσο ψηλά μπορούμε να πέσουμε, πόσο κρύο αντέχουμε, πότε ανατριχιάζουμε κλπ.
Μερικά τα μαζέψαμε από φίλους, όταν συγκρίναμε τα δάχτυλα των ποδιών μας τα καλοκαίρια στην παραλία. Και άλλα από περιοδικά με εξώφυλλα “ιδανικών” κοιλιακών και εκπομπές μαγειρικής στην τηλεόραση.
Όλα αυτά μαζί, τα μηνύματα που ακούσαμε και τα μηνύματα που από μόν@ μας συλλέξαμε, με τον καιρό συνέθεσαν για τ@ καθέν@ μας ένα περίπλοκο περιτύλιγμα. Μια αόρατη φορεσιά μέσα στην οποία κάθε πρωί τυλίγουμε μυαλό και σώμα- φτιαγμένη από το ίδιο υλικό για όλ@ μας. Από την “κοινή μας γνώση”, για το τι είναι μεγάλο και τι μικρό, τι εξέχει και τι περισσεύει. Τι είναι ίσιο και τι στραβό, τι είναι αγόρι και τι κορίτσι. Τι είναι κοντό και τι ψηλό, όμορφο ή άσχημο.
Ποτέ δεν είχα δώσει την κατάλληλη σημασία σε αυτά τα μηνύματα.
Σε αυτό το χειροποίητο περιτύλιγμα χαρακτηρισμών και συγκρίσεων που με περιβάλλει. Ανατρέχοντας στις σελίδες του ημερολογίου μου, λίγο πριν ο χρόνος αλλάξει, θέλοντας να δω πόσο έχω αλλάξει κι εγώ, δεν περίμενα με τίποτα να βρω αυτό που βρήκα: το μυαλό μου και το σώμα μου τόσο αποκομμένα το ένα από το άλλο, ώστε το πρώτο να φτάνει στο σημείο να συντάσσει ολόκληρο κείμενο για το άλλο ερήμην του. Σαν να μιλούσε για ξένο σώμα.
Το μυαλό, οι σκέψεις μου, η συνείδησή μου- όπως θέλετε πείτε το- έχουν υπάρξει για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μου, ο κυρίαρχος συνειδητός μου εαυτός.
Τις λιγοστές φορές που ένιωσα πως είμαι περισσότερο το σώμα μου, παρά το μυαλό μου και οι σκέψεις μου, βρισκόμουν συνήθως σε κατάσταση έντονου πόνου ή οργασμού. Από την άλλη, υπήρχαν και κάποιες στιγμές που τις βίωσα σαν ένας εαυτός εξίσου και ταυτόχρονα μέσα σε σώμα και μέσα σε ένα μυαλό. Παρόντα μαζί, εν είδει ισορροπίας, στη στιγμή που κυλούσε. Είναι οι φορές που απόλυτα συγκεντρωμένη στο τι κάνει το σώμα μου και στο που βρίσκεται, οι σκέψεις μου γίνονται κινήσεις και οι αναπνοές μου σκέψη. Και ο χρόνος αδιάφορος. Στιγμές γνήσιας χαράς ή εγγενής αξίας.
Η αποκόλληση του σώματός μου από το μυαλό μου δεν έγινε ξαφνικά.
Κράτησε χρόνια. Σαν παιδί ήμουν, αυτό που η μητέρα μου θα έλεγε, υπέρ-δραστήριο. Σκαρφάλωνα σε ό,τι μπορούσες και δεν μπορούσες να σκαρφαλώσεις. Γκρέμιζα όσα φαίνονταν αδιανόητο να γκρεμιστούν και έτρεχα σαν να με κυνηγούσαν λύκοι. Για πολλά χρόνια ήμουν μόνο το σώμα μου. Ώσπου το σώμα μου άρχισε να γίνεται αντιληπτό από τους ανθρώπους που είχα κοντά μου.
Δεν ήταν το γεγονός πως άρχισαν να αντιλαμβάνονται πως ψηλώνω ή πως φυτρώνω βυζιά στο άλλοτε στεγνό μου στέρνο, αλλά κάτι άλλο- σιωπηλό- που συνόδευε τις παρατηρήσεις τους, κάτι εσωτερικευμένο, δικό τους, που χωρίς λέξεις διατύπωνε κάποιο σκοτεινό βαθύ τους συναίσθημα.
Τότε και ως πρόσφατα, δεν μπορούσα να πάρω απόσταση από αυτά τα σκοτεινά συναισθήματα των ανθρώπων που αγαπούσα και εμπιστευόμουν. Αλλά και των ξένων. Έμοιαζαν και εκείνοι καμιά φορά να αντανακλούν με αδιαπραγμάτευτη και απροκάλυπτη οικειότητα αυτό το γνώριμα άβολο συναίσθημα.
Άρχισα να συμμορφώνομαι με τις παρατηρήσεις τους. Να τις κουβαλάω επάνω μου, σαν να ήταν εξαρχής δικές μου.
Σταμάτησα να χαμογελάω με ανοιχτό το στόμα για να μη φαίνονται τα πεταχτά μου δόντια. Σταμάτησα να φοράω ανοιχτά παπούτσια το καλοκαίρι, για να μη φαίνονται τα δάχτυλά των ποδιών μου που μοιάζουν με δάχτυλα δεινοσαύρου. Αποφάσισα πως τα κολλητά μπλουζάκια τονίζουν την καμπούρα μου και την μεγάλη μου κοιλιά και τα πέταξα. Για χρόνια, κάθε φράση, κάθε μικρή επανάληψη που άκουγα διαμόρφωσαν υπόγεια τη σχέση μου με το σώμα μου.
Δε θυμάμαι πότε άρχισε το σώμα μου κρυφά να επαναστατεί.
Πότε κουράστηκε να φοβάται τι θα πουν οι άλλοι, πως θα το κοιτάξουν και με τι θα το συγκρίνουν. Πότε βαρέθηκε να ξοδεύει χρόνο να ξυρίζει τα πόδια του και να βρίσκει τρόπους και μέρη για να κρυφτεί. Και πότε αποφάσισε να με διεκδικήσει. Να με κάνει το σώμα μου και πάλι δικό του.
Αλλά με ψυχραιμία και την κατάλληλη απόσταση, μπορώ πια να βάλω κάτω από έναν τίτλο μαζί και τους ανθρώπους αυτούς και το συναίσθημα που κατ’ εξακολούθηση παράτησαν επάνω μου. Γυρνώ στο ημερολόγιό μου και με κεφαλαία γράμματα συμπληρώνω τον τίτλο, να μην τον ξεχάσω: “ΟΙ ΦΥΛΑΚΕΣ ΤΗΣ ΝΤΡΟΠΗΣ”. Το υπογραμμίζω δύο φορές.
Η ντροπή, λέει η Brené Brown, είναι ένα «έντονα οδυνηρό συναίσθημα (ή εμπειρία) που προκαλείται από την πίστη μας πως είμαστε ελαττωματικοί και ως εκ τούτου ανάξιοι να αγαπηθούμε και να ανήκουμε». Είναι ένα συναίσθημα που επηρεάζει όλους μας και διαμορφώνει βαθιά τον τρόπο που αλληλεπιδρούμε στον κόσμο.
Όταν οι Φύλακες της Ντροπής επικοινωνούν μηνύματα και σχόλια, αθώα, μικρά ή ακόμα και περιπαικτικά για ελαττωματικά σώματα και εμφανίσεις, αναπαράγουν ντροπή.
Και η ντροπή με τη σειρά της δημιουργεί νέους φύλακες και νέες ντροπές εσωτερικευμένες και μη. Και καταλήγουμε να ανταλλάσσουμε ντροπές και επομένως και λόγους για τους οποίους είμαστε ανάξιοι αγάπης.
Όταν οι Φύλακες της Ντροπής σχολιάζουν το σώμα μου ή την έκφραση του φύλου μου χωρίς αγάπη και θαυμασμό, μιλάνε στην ουσία για τους εαυτούς τους.
Το καλοκαίρι θα πάω για μπάνια στην Ελλάδα και θα είμαι παντελώς αξύριστη. Οι δικοί μου φύλακες ως τότε θα έχουν παραδώσει τα όπλα. Οι δικοί σας;
Να έρθω ή δεν είστε έτοιμ@ ακόμα για να αγαπηθούμε;
