Σε κάθε τεύχος καταπιανόμαστε με ένα θέμα που μας απασχολεί, ζητώντας από διάφορες προσωπικότητες να μας γράψουν γι΄αυτό. Αυτή τη φορά έξι άτομα γράφουν για «την τηλεοπτική σεζόν που πέρασε και για τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίστηκε τα ΛΟΑΤΚΙ+ θέματα».
Δανάη Μαραγκουδάκη, δημοσιογράφος Solomon
Θα ξεκινήσω με δύο στοιχεία που θεωρώ δεδομένα: Πρώτον, ότι το επίπεδο του δημόσιου διαλόγου στην Ελλάδα είναι στο πάτωμα και δεύτερον, ότι η ελληνική κοινωνία είναι βαθιά συντηρητική. Ο συνδυασμός των παραπάνω αποτυπώνεται σε πολλά στιγμιότυπα που είδαμε τη φετινή χρονιά. Από τη μια διάχυτος ρατσισμός και σεξισμός από πολιτικά πρόσωπα, παπάδες, και κάθε καρυδιάς καρύδι και από την άλλη, μια εντυπωσιακή αδυναμία και αμηχανία από πολλούς δημοσιογράφους και δημοσιολογούντες να αρθρώσουν μια οποιαδήποτε ικανοποιητική απάντηση. Συχνά βέβαια, ακόμα και προοδευτικά άτομα μπορούν να αφοπλιστούν από το ρατσιστικό οχετό. Τι να απαντήσεις στα παραληρήματα κάθε Κούγια και Μπέου; Τι να πεις όταν τίθενται σε δημοσκόπηση βασικά ανθρώπινα δικαιώματα, λες και πρόκειται για ένα ζήτημα «πολυφωνίας» και όχι επιβίωσης; Για μένα η απάντηση είναι απλή: δεν καλούμε ρατσιστές στα πάνελ, δεν δίνουμε φωνή και μεγεθυντικό φακό σε ανθρώπους που έχουν ήδη εξουσία να σκορπίσουν μίσος. Σόρυ, αλλά το μίσος δεν είναι άποψη. Και όσο πιο γρήγορα το καταλάβουμε, τόσο πιο γρήγορα θα μειωθούν οι επιθέσεις σαν αυτή στη Θεσσαλονίκη ή οι θεραπείες μεταστροφής που κάνουμε σαν να μην υπάρχουν. Σύντομα θα μάθουμε αναλυτικά «την καταστροφή που θα φέρει στον δημόσιο λόγο η woke culture», θα μας γνωστοποιηθεί το ποιοτικό κόστος της νομιμοποίησης του γάμου κι ας μην ξέρει ακόμα ο κόσμος τι σημαίνει cis ή γιατί πλέον λέμε τρανς και ίντερσεξ. Θα μάθουμε δηλαδή την αντίθεση πριν μάθουμε τη θέση. Το σχόλιο μου δεν είναι αισιόδοξο. Δεν περιμένω πολλά από ένα μιντιακό τοπίο που αποτελείται κυρίως από στρέιτ άντρες που φροντίζουν να διατηρούν τα προνόμια και τα συμφέροντά τους (οικονομικά και κοινωνικά). Ένα τοπίο που δεν χωράνε καν γυναίκες σε θέσεις εξουσίας, πόσο μάλλον ΛΟΑΤΚΙ άτομα (τουλάχιστον όσα δεν είναι προνομιούχα ή/ και υπερτονισμένα ετεροκανονικά) για να αυξηθούν οι αναπαραστάσεις. Μέχρι τότε εύχομαι κουράγιο σε όσες και όσους προσπαθούν μπροστά ή πίσω από από τις κάμερες, τα κομπιούτερς και τους αριθμούς.
Θεοδόσης Γκελτής, κοινωνικός λειτουργός & εκπαιδευτικός
Η ορατότητα έρχεται με ένα τίμημα. Ένα τίμημα που δεν πληρώνεται ισομερώς. Τον λογαριασμό καλούνται να πληρώσουν οι ευάλωτοι και αποκλεισμένοι. Οι νέοι άνθρωποι που είδαν σε τηλεοπτικούς δέκτες, διάβασαν σε διαδικτυακά σχόλια, άκουσαν σε τικτοκικά βίντεο μια δηλητηριώδη ομοφοβική ομοβροντία. Η τοποθέτηση του σεξουαλικού προσανατολισμού του Στέφανου Κασσελάκη στο επίκεντρο του δημόσιου λόγου τροφοδότησε τα ομοφοβικά αντανακλαστικά του ελληνικού μιντιακού συστήματος και της εμπροσθοφυλακής της συντήρησης. Το άρμα μιας χοντροκομμένης ομοφοβίας έσυρε ο Αλέξης Κούγιας που ήθελε διακαώς να εμβαθύνει σε λεπτομέρειες για τις σεξουαλικές πρακτικές του Κασσελάκη. Γκροτέσκες ατάκες, στερεότυπα, άγνοια και μια εμμονική ενασχόληση με το θέμα αυτό. Οι ΛΟΑΤΚΙ ταυτότητες αντιμετωπίστηκαν με έναν απαξιωτικό τρόπο. Ο λόγος περί γάμου έφερε πάλι τους γνωστούς άγνωστους στις πρώτες θέσεις. Μητροπολίτες πήραν θέση στα τηλεοπτικά πάνελ, αναλύσεις και προσωπικές «γνώμες». Το κοινό σε ρόλο δικαστή έπρεπε να αποφανθεί για το δίκαιο ή το άδικο της ισότητας στον γάμο. Κακοποιητικός λόγος παντού. Ο δημόσιος λόγος διάτρητος από ομοφοβία και τρανσφοβία.
Σταύρος Γαβριλιάδης, αλλεργιολόγος, Οικογένειες Ουράνιο Τόξο
Αθήνα 2024: Ψήφιση στη Βουλή για την ισότητα στο γάμο. Λίγες ημέρες πριν εμφανίζεται σε ρεπορτάζ πρωινής εκπομπής ο μητροπολίτης Πειραιώς Σεραφείμ και ενημερώνει ότι σύμφωνα με ιατρικές μελέτες οι ομοφυλόφιλοι προσβάλλονται από πέντε διαφορετικά είδη καρκίνου εξ αιτίας του σεξουαλικού τους προσανατολισμού Για άγνωστο λόγο το ακούω και ταράζομαι. Το βράδυ χάνω τον ύπνο μου αναστατώνομαι. Αναρωτιέμαι το γιατί. Μέσα μου όμως αναγνωρίζω. Το βράδυ στο μαξιλάρι μου κάνω ένα φλας μπακ 40 χρόνια πριν. Σύρος 1983: Εγώ περίπου 10 χρονών είμαι βέβαιος πια ότι μου αρέσουν τα αγόρια. Η τηλεόραση λέει στις ειδήσεις και οι εφημερίδες γράφουν συνέχεια για έναν νέο ιό όποιος προσβάλλει τους ομοφυλόφιλους. Η ασθένεια λέγεται ΑIDS Και συζητιέται παντού. Εγώ ο,τι ακούω. Στο δεκάχρονο μυαλό μου συνδυάζω την σεξουαλικότητά μου με την αρρώστια είμαι βέβαιος ότι θα αρρωστήσω από αυτήν και θα πεθάνω με φρικτό τρόπο, όπως περιγράφουν στις εφημερίδες, συζητάνε στα καφενεία, ακούμε στην τηλεόραση. Φρικτό τραύμα παιδικής ηλικίας που κράτησε μέρες και νύχτες. Αθήνα 2024: Ισότητα στο γάμο! Μεγάλη ιστορική στιγμή! Στην ιδέα όμως ότι σε κάποιο χωριό η κάποιο νησί, ένα δεκάχρονο που αισθάνεται διαφορετικό από τα αλλά, φοβάται ότι θα αρρωστήσει και θα πεθάνει, επειδή το λέει ένας γεμάτος μένος πάπας -που έχει την δύναμη να μπαίνει τηλεοπτικά μέσα στο σπίτι του και να το το φοβερίζει- με θυμώνει ως πατερά, με εξοργίζει και με προσβάλλει ως γιατρό με κάνει να χάνω τον ύπνο μου ως πρώην παιδί και νυν ομοφυλόφιλο άνδρα.
Κυριάκος Θεοδοσίου, δημοσιογράφος
Την τηλεοπτική σεζόν 2023-2024, σκαλέτες εκπομπών γέμιζαν καθημερινά με ΛΟΑΤΚΙ+ θέματα και κυρίως με αναφορές στο νομοσχέδιο για την ισότητα στο γάμο- βέβαια χωρίς καμία αναφορά σε ζητήματα τρανς πολιτών- και κατά κανόνα προς τη λάθος κατεύθυνση. Είδαμε τρόπον τινά σε θέσεις πάνελ βουλευτές, αρχηγούς ακροδεξιών κομμάτων και θρησκευτικούς παράγοντες, καθώς εκπομπές επέλεξαν να δώσουν βήμα στον γνωστό ομοφοβικό/τρανσφοβικό λόγο τους, ο οποίος παρουσιαζόταν ως «άποψη», αδιαφορώντας για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Συνήθως μετά από κάθε κακοποιητικό λόγο ακολουθούσε η… έκρηξη του/της παρουσιαστή-στριας που σε κατάσταση σοκ έβγαζε ένα “ΛΟΑΤΚΙ+ μανιφέστο”, λες και δεν γνώριζε όλα όσα θα ακούγονταν. Εξαιτίας των παραπάνω, χιλιάδες ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα δέχθηκαν κακοποίηση και μέσω της τηλεόρασης, δεν έφταναν τα ρατσιστικά σχόλια στο δρόμο, ενώ δημιουργήθηκε πόλωση που οδήγησε σε αύξηση ομοφοβικών επιθέσεων, με την τηλεόραση να έχει σημαντικό μερίδιο ευθύνης. «Αυτό πουλάει, αυτά θέλει ο κόσμος», θα πουν στελέχη εκπομπών, που μάλλον ζουν στον μικρόκοσμό τους, καθώς πέτυχαν τηλεθεάσεις 12-14%. Οπότε μάλλον δεν θέλει αυτά ο κόσμος, διότι πολύ απλά έχει προχωρήσει περισσότερο συγκριτικά με κάποιους τηλεοπτικούς. Ευτυχώς, υπήρξαν και ελάχιστες φωτεινές εξαιρέσεις. Εδώ ας μου επιτραπεί να αναφέρω αντικειμενικά-κι όχι επειδή εργάζομαι σε αυτή- την εκπομπή “Καλύτερα δε γίνεται” της Ναταλίας Γερμανού, που με τον αρχισυντάκτη Βασίλη Δρυμούση έκαναν υγιή τηλεόραση, καθώς και το «Πρωίαν σε είδον» των Φώτη Σεργουλόπουλου και Τζένης Μελιτά. Μακάρι η νέα σεζόν να μας δώσει την τηλεόραση και τον σεβασμό που αξίζουμε και οι ιθύνοντες νόες να αποκτήσουν ενσυναίσθηση και να αντιληφθούν την ευθύνη που φέρει ο δημόσιος λόγος.
Ευτυχία Μόσχου, μουσικός/dog walker
Φτάνει! Αυτό, ήθελα να φωνάξω καθ’ όλη τη διάρκεια της τηλεοπτικής σεζόν που πέρασε. Φτάνει η κακοποίηση. Φτάνει το ξεπούλημα για λίγα παραπάνω νούμερα τηλεθέασης. Φτάνει. Βάπτισαν τον κακοποιητικό λόγο δημοκρατία και με σημαία μια δήθεν δημοκρατία ακούστηκαν αίσχη. Οι φωνές επιστημόνων κ ειδικών πάνω σε θέματα ψυχολογίας αργοεσβηναν μέσα σε διαλόγους δίχως διέξοδο. Άλλωστε πώς να νικήσεις φανατισμένους ανθρώπους, οι οποίοι βλέπουν την ομοφυλοφιλία ως αμαρτία, αρρώστια κι ό,τι άλλο βάζει ο απαίδευτος νους τους. Τι ζήσαμε για ακόμη μια φορά φέτος; Άσχετοι μεταξύ άσχετων, με απόψεις πάντως επιστητού να καρφώνουν τα λόγια τους σαν μαχαίρια στις ήδη ταλαιπωρημένες ψυχές μας. Πολλές φορές σκέφτηκα: «Θα τα καταφέρουν. Θα περάσει το δικό τους. Δε θα καταφέρει να περάσει το νομοσχέδιο. Φοβάμαι. Τι θα γίνει όταν κ αν ψηφιστεί το νομοσχέδιο. Πώς θα ξεσπάσει άραγε η οργή τους; Μέχρι πότε θα είμαστε πολίτες δεύτερης κατηγορίας; Ένας νόμος δε φτάνει». Πολύ εύστοχο το σύνθημα του φετινού pride. Έχουμε πολύ δρόμο ακόμη. Έχουμε να δώσουμε πολλούς αγώνες ακόμη. Όσο φοβάμαι να κρατήσω τον άνθρωπο μου από το χέρι στο δρόμο, σημαίνει πως ακόμη δεν είμαι ίση ανάμεσα σε ίσους. Κι όσο η ελληνική κοινωνία παρακολουθεί αποσβολωμένη την καταπάτηση ανθρώπινων δικαιωμάτων… Τότε ναι. Έχουμε πολύ δρόμο ακόμη.
Μαίρη Λαζη,ιδιωτική υπάλληλος
Το να είσαι ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα στην Ελλάδα δεν είναι και το πιο εύκολο. Πόσο μάλλον όταν τα ΜΜΕ διαφημίζουν τη φύση μου ως κάτι πρωτόγνωρο από τη στιγμή που από το 1951 έχει γίνει η αποποινικοποίηση της ομοφυλοφιλίας στην Ελλάδα και ζούμε στο 2024. Θα σας μιλήσω λοιπόν για τη δική μου ιστορία και πώς αντιμετωπίσαμε εγώ και η σύζυγός μου τον τρόμο με τον οποίο μας συμπεριφέρθηκαν τα ΜΜΕ. Πριν μερικού μήνες αποφασίσαμε να κάνουμε τον πολιτικό μας γάμο στον Πειραιά. Θα ήταν εκεί για να μας τιμήσουν αγαπημένα μας πρόσωπα, συγγενείς και φίλοι. Ξαφνικά μια εβδομάδα πριν τον γάμο μας, εκεί που κανονίζαμε τις τελευταίες λεπτομέρειες, βλέπουμε μια ανάρτηση γνωστού site στο Πειραιά να ανακοινώνει την τοποθεσία, την ημερομηνία ακόμη και την ώρα που θα τελούνταν ο γάμος, χωρίς την έγκριση και εν αγνοία μας. Συγκεκριμένα, έγραφαν πως έσκασε η είδηση σαν βόμβα, το αποκάλεσαν ιστορικό γεγονός, καθώς και ότι διάφορες θρησκευτικές οργανώσεις θα παρευρίσκονταν προκειμένου να αντιδράσουν και να διαδηλώσουν ενάντια στην καθιέρωσή τους. Εμείς αναγκαστήκαμε να καλέσουμε την αστυνομία ακόμη και διάφορους φορείς για την ασφάλεια και τη σωματική ακεραιότητα των δικών μας ανθρώπων. Εν κατακλείδι, όλα κύλησαν ομαλά, αλλά ο φόβος δυστυχώς παραλίγο να μας κυριεύσει και η ψυχολογική μας κατάσταση να πέσει. Και όλα αυτά γιατί; Μόνο και μόνο για τα χρηματικά και πολιτικά συμφέροντα κάποιων που ήθελαν να πατήσουν επί πτωμάτων υπό υποκίνηση της βίας και της ανισότητας. Η προσωπική μου άποψη σε όλο αυτό είναι πως αν μας αντιμετώπιζαν τα ΜΜΕ ως ανθρώπους και όχι σαν αλλόκοτα πλάσματα δεν θα μιλούσαμε γι΄αυτά, ούτε θα διαπόμπευαν τις ζωές μας τέτοιον τρόπο. Γι΄αυτό και ένας νόμος δεν αρκεί…
