Σήμερα κλείνουν επτά χρόνια, από εκείνη την ημέρα που ψηφίστηκε και είναι πλέον νόμος του κράτους μας η νομοθεσία της νομικής αναγνώρισης της ταυτότητας φύλου (ν.4491/2017).
Γράφει η Άννα Απέργη*
Πρόκειται για μία πραγματικά ιστορική στιγμή για την κοινότητα μας, που η Μαρίνα Γαλανού, έδωσε σκληρούς αγώνες για να την κατακτήσει. Και λέω να την κατακτήσει γιατί ήταν και μία δική της προσωπική νίκη, που την χάρισε απλόχερα όχι μόνο στην τρανς και γενικότερα ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, αλλά και σε κάθε δημοκρατικό πολίτη που θέλει και οραματίζεται μία ανοικτή, ελεύθερη κοινωνία για όλες, όλα και όλους μας.
Μία πολύ σημαντική νομοθεσία, καθώς άρει για τα ενήλικα τρανς πρόσωπα όλες τις προϋποθέσεις ιατρικών ή άλλων ψυχιατρικών γνωματεύσεων.
Παρόλα αυτά, όλα αυτά τα χρόνια εφαρμογής της διαδικασίας στην πράξη, επιβεβαιώνουν όλα όσα από την αρχή είχε επισημάνει η Μαρίνα Γαλανού και το ΣΥΔ ως ιδιαίτερα προβληματικά σημεία που παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα, τόσο κατά τις συνεδριάσεις της Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής, στην οποία ήταν και ορισμένο μέλος με την ιδιότητα της Εμπειρογνώμονα του Συμβουλίου της Ευρώπης, όσο και μετ’ έπειτα στις συνεδριάσεις των Επιτροπών στη Βουλή.
Η διαδικασία λόγω του ότι παραμένει να είναι δικαστική, έχει ως αποτέλεσμα να είναι ιδιαίτερα χρονοβόρα, να έχει υψηλό κόστος που αυτό βάζει “τοίχο” σε πολλά τρανς πρόσωπα να προχωρήσουν στη διαδικασία, καθώς τα τρανς άτομα αντιμετωπίζουν στο μέγιστο βαθμό αποκλεισμούς από τον χώρο της εργασίας, επομένως δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να ανταποκριθούν. Δεν βασίζεται αποκλειστικά και μόνο στον αυτοπροσδιορισμό, ενώ βρίσκεται αρκετά μακριά από τα πρότυπα του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Επίσης, δεν μεταβάλλονται τα νέα στοιχεία των τρανς προσώπων στα ληξιαρχικά έγγραφα των τυχόν τέκνων τους, κάτι το οποίο θα μπορούσε να αλλάξει τον Φεβρουάριο που μας πέρασε κατά την ψήφιση του ν.5089/2024 της ισότητας στον πολιτικό γάμο αλλά δεν έγινε, στα ανήλικα τρανς άτομα (15-17) η διαδικασία είναι ξεκάθαρα ιατρικοποημένη και ψυχιατρικοποιημένη, ενώ κάτω των 15 ετών δεν υπάρχει καν διαδικασία.
Τέλος, δεν υπάρχουν ρητές προβλέψεις για τα ίντερσεξ, μη δυαδικά άτομα και φυλοδιαφορετικά πρόσωπα, καθώς και για τα τρανς άτομα με προσφυγικό προφίλ.
Ως μία αποτίμηση των επτά ετών εφαρμογής της νομικής αναγνώρισης της ταυτότητας φύλου, σίγουρα θα λέγαμε ότι στις 10 Οκτωβρίου του 2017, κερδήθηκε η κορυφαία διεκδίκηση της κοινότητάς μας που για πάρα πολλά χρόνια παραβιάζονταν πέραν όλων των άλλων το σημαντικότερο δικαίωμα της, η αναγνώριση της πραγματικής ταυτότητας, της ύπαρξης των τρανς προσώπων.
Ωστόσο, η δικαστική διαδικασία δημιουργεί πολύ σοβαρά προβλήματα στην εφαρμογή της και πρέπει να γίνει άμεσα εξωδικαστική. Να αρθούν όλες οι περιοριστικές προϋποθέσεις και να συμπληρωθούν όλες οι παραλήψεις του νόμου.
*Η Άννα Κωνσταντινίδη Απέργη είναι πρώην πρόεδρος του Σωματείου Υποστήριξης Διεμφυλικών (ΣΥΔ).
