Ο Francesco Zanardi έχει περάσει τα τελευταία 12 χρόνια της ζωής του καταγράφοντας τη σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων από καθολικούς ιερείς στην Ιταλία, καλύπτοντας ένα κενό που, όπως λέει, υπάρχει από την άρνηση της Εκκλησίας της χώρας μέχρι στιγμής να ξεκινήσει μια μεγάλη και ενδελεχή έρευνα για τις καταγγελίες.
Οι Ιταλοί επίσκοποι της Καθολικής Εκκλησίας θα συναντηθούν την επόμενη εβδομάδα για να εκλέξουν νέο πρόεδρο. Ο Zanardi ελπίζει τότε να δει να ανατέλλει μια καινούρια μέρα. Οι ηγέτες της Εκκλησίας, έστω και αργά, να συζητήσουν και να αναθέσουν μια ανεξάρτητη έρευνα για την κακοποίηση παρόμοια με αυτές που διεξάγονται στη Γαλλία και τη Γερμανία.
Από το διαμέρισμά του στο κέντρο της Σαβόνα στη βόρεια Ιταλία, ο Zanardi, 51 ετών, διευθύνει το Rete l’Abuso (Δίκτυο για την Κακοποίηση), το οποίο διαθέτει ένα από τα μεγαλύτερα ψηφιακά αρχεία για τη σεξουαλική κακοποίηση από κληρικούς στη χώρα.
Περνάει μεγάλο μέρος του χρόνου του αναζητώντας δικαστικά έγγραφα, εντοπίζοντας τα ίχνη ύποπτων κακοποιητών, μιλώντας με δικηγόρους που τον βοηθούν με υποθέσεις και ελέγχοντας καταγγελίες από θύματα.
«Το κοινό στοιχείο που έχω βρει μεταξύ των θυμάτων είναι ότι δεν θέλουν να συμβεί αυτό σε άλλους, επειδή μόνο ένα θύμα μπορεί να ξέρει τι συμβαίνει μέσα σου, ακόμη και αν εξωτερικά χαμογελάς και δείχνεις φυσιολογικός», δήλωσε ο Zanardi.
Τον Φεβρουάριο, ο Zanardi και άλλες οκτώ ομάδες σχημάτισαν μια σύμπραξη με την ονομασία «Πέρα από τη μεγάλη σιωπή» και εγκαινίασαν το hashtag #ItalyChurchToo, για να ασκήσουν πίεση στην Εκκλησία της Ιταλίας να συμφωνήσει σε μια αμερόληπτη έρευνα.
Οι εκλογές για τον επόμενο πρόεδρο των επισκόπων για μια πενταετή θητεία είναι κρίσιμη. Διότι οι ανώτεροι ιερείς διχάζονται σχετικά με το αν μια ενδεχόμενη έρευνα πλήρους κλίμακας θα πρέπει να είναι εσωτερική, χρησιμοποιώντας τους υπάρχοντες πόρους, όπως οι επισκοπικές επιτροπές κατά της κακοποίησης, ή από μια εξωτερική ομάδα, η οποία ενδεχομένως να περιλαμβάνει ακαδημαϊκούς, δικηγόρους και εμπειρογνώμονες σε θέματα κακοποίησης.
Διχάζονται επίσης για το αν θα πρέπει να περιοριστεί στο πρόσφατο παρελθόν ή να πάει δεκαετίες πίσω.
Εκπρόσωπος της διάσκεψης των Ιταλών επισκόπων δήλωσε ότι θα συζητήσουν τον τρόπο με τον οποίο θα προχωρήσουν όταν συναντηθούν.
Το παγκόσμιο φαινόμενο των περιστατικών σεξουαλικής κακοποίησης έχει προκαλέσει τεράστια ζημιά στην αξιοπιστία της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας και έχει κοστίσει εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια σε διακανονισμούς, ενώ ορισμένες επισκοπές κήρυξαν πτώχευση.
Η Εκκλησία της Ιταλίας, ως θεσμός, δεν έχει εκδώσει ακόμα κάποια επίσημη συγγνώμη για τα περιστατικά κακοποίησης, που έχουν δημοσιοποιηθεί, αν και μεμονωμένοι επίσκοποι το έχουν κάνει.
Ομάδες υπεράσπισης των θυμάτων λένε ότι για δεκαετίες η Εκκλησία της Ιταλίας αντιμετώπιζε την κακοποίηση όπως οι περισσότερες άλλες εθνικές Εκκλησίες: Μετακινώντας ιερείς-θύτες από ενορία σε ενορία, εμπιστευόμενη ψυχολογική θεραπεία αμφιβόλου αποτελέσματος, δυσφημίζοντας το θύμα και χρησιμοποιώντας τη δύναμή της στις πολιτικές αρχές, για να αποσιωπήσει τις καταγγελίες.
Σε μια περίπτωση πριν από περίπου 20 χρόνια, ένας επίσκοπος έστειλε επιστολή και φάκελο στο Βατικανό για τον Nello Giraudo, έναν ιερέα που τότε κατηγορούνταν ότι παρενοχλούσε εφήβους σε μια κατασκήνωση και σε ένα ίδρυμα για προβληματικούς ανηλίκους. Ο ίδιος και ο δικηγόρος του αρνήθηκαν όλες τις κατηγορίες εναντίον του.
Στην επιστολή, την οποία είδε το Reuters μαζί με άλλη αλληλογραφία και δικαστικά έγγραφα, ο επίσκοπος ανέφερε ότι θα προσπαθούσε «όσο το δυνατόν περισσότερο» να διασφαλίσει ότι ο ιερέας δεν θα είχε πλέον καμία επαφή με παιδιά και εφήβους.
Αλλά περίπου δύο μήνες αργότερα, ο επίσκοπος διόρισε τον Giraudo να ηγηθεί μιας ενορίας σε άλλη περιοχή. Του ανατέθηκαν τα καθήκοντα να τελεί τη λειτουργία, να επισκέπτεται τους ασθενείς, να επισκέπτεται οικογένειες και να διδάσκει θρησκευτικά σε ενήλικες. Αλλά η επιστολή ανάθεσης δεν ανέφερε ότι έπρεπε να μείνει μακριά από τα παιδιά.
Ένα εσωτερικό σημείωμα της επισκοπής που γράφτηκε περίπου την ίδια εποχή ανέφερε ότι υπήρχαν υποψίες για τον Giraudo για περισσότερο από δύο δεκαετίες.
Ο ιερέας υποβλήθηκε σε ψυχολογική θεραπεία. Μια άλλη επιστολή αποκάλυπτε ότι είχε εκμυστηρευτεί τις «παιδοφιλικές τάσεις» του σε έναν αδελφό του. Παρά τις προειδοποιήσεις, δεν αποπέμφθηκε από το αξίωμα του ιερέα.
Εγκατέλειψε την ιεροσύνη το 2010 και το 2012 ένα δικαστήριο του επέβαλε ποινή ενός έτους με αναστολή στο πλαίσιο συμφωνίας, με την κατηγορία ότι είχε κακοποιήσει ένα 17χρονο αγόρι σε μια κατασκήνωση το 2005.
Ο Giraudo αρνήθηκε να μιλήσει σε δημοσιογράφο του Reuters που τον πλησίασε έξω από το σπίτι του στη Σαβόνα, για να συζητήσει τις κατηγορίες εναντίον του.
Ο Zanardi είπε ότι κακοποιήθηκε από τον Giraudo όταν ήταν 12 ετών και αργότερα έπεσε σε χρόνια κατάθλιψη και κατάχρηση ναρκωτικών.
Θύματα όπως ο Zanardi λένε ότι υπάρχουν εκατοντάδες περιπτώσεις όπου οι εκκλησιαστικές αρχές είτε δεν παρενέβησαν, είτε συγκάλυψαν, είτε ενήργησαν πολύ αργά για να σταματήσουν την επανάληψη της κακοποίησης.
Λένε ότι μια πλήρης έρευνα θα αποτελούσε μια πράξη εξαγνισμού για την Εκκλησία στην Ιταλία, η οποία ιστορικά ασκούσε μεγάλη επιρροή στη ζωή των πιστών και θεωρούνταν ανέγγιχτη.
Ο Χανς Ζόλνερ, ένας Γερμανός κληρικός που είναι επικεφαλής του τμήματος προστασίας και πρόληψης της σεξουαλικής κακοποίησης στο Ιερατικό Πανεπιστήμιο της Ρώμης, που ανήκει διοικητικά στον Πάπα, παροτρύνει εδώ και χρόνια την Ιταλική Εκκλησία να συμφωνήσει σε μια ανεξάρτητη έκθεση.
«Μπορεί να έχουμε τις καλύτερες προθέσεις, αλλά όσο το κάνουμε εσωτερικά κανείς δεν πρόκειται να μας πιστέψει», δήλωσε ο Ζόλνερ.
Οι υποστηρικτές μιας εσωτερικής έρευνας λένε ότι η Εκκλησία διαθέτει τους πόρους γι ακάτι τέτοιο. Και σημειώνουν ότι περίπου το 62% των 226 επισκοπών της Ιταλίας έχουν δημιουργήσει «κέντρα ακρόασης» όπου τα θύματα και άλλοι μπορούν να καταγράψουν καταγγελίες για κακοποίηση, στο παρελθόν ή στο παρόν.
Οι επίσκοποι, οι οποίοι θα συναντηθούν για πέντε ημέρες κεκλεισμένων των θυρών σε ένα ξενοδοχείο έξω από τη Ρώμη, θα ψηφίσουν τρεις υποψηφίους για την προεδρία και θα τους προτείνουν στον Πάπα Φραγκίσκο, ώστε να επιλέξει έναν από αυτούς.
Ο Φραγκίσκος έχει εκφράσει την ντροπή του για την ανικανότητα της παγκόσμιας Καθολικής Εκκλησίας να αντιμετωπίσει τις υποθέσεις σεξουαλικής κακοποίησης και δήλωσε ότι πρέπει να γίνει «ασφαλές σπίτι για όλους».
Τον περασμένο μήνα, ζήτησε να διενεργείται ετήσιος έλεγχος για την αξιολόγηση του τρόπου με τον οποίο οι εθνικές Καθολικές Εκκλησίες εφαρμόζουν μέτρα για την προστασία των παιδιών από τη σεξουαλική κακοποίηση από κληρικούς.
Το 2019 ο Φραγκίσκος εξέδωσε παπική οδηγία με την οποία διέταξε κάθε επισκοπή σε όλο τον κόσμο να δημιουργήσει «δημόσια, σταθερά και εύκολα προσβάσιμα συστήματα υποβολής» αναφορών σεξουαλικής κακοποίησης.
Ορισμένες χώρες, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, καθιέρωσαν διαδικασίες ακόμη και πριν από την οδηγία, αλλά άλλες άργησαν να συμμορφωθούν.
Ο Zanardi λέει ότι δεν τον ενδιαφέρει ποιος θα εκλεγεί πρόεδρος της επισκοπικής συνδιάσκεψης «αρκεί να κάνει το ελάχιστο από όσα έγιναν στο εξωτερικό».
Πηγή: Angelo Amante και Philip Pullella, Reuters
