Το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών (ΣΥΔ), μη κυβερνητική οργάνωση εθελοντικού χαρακτήρα για τα δικαιώματα των τρανς, φυλοδιαφορετικών και ίντερσεξ προσώπων, με ευκαιρία της Διεθνούς Ημέρας Ευαισθητοποίησης για τα Δικαιώματα των Ίντερσεξ που τιμάται κάθε χρόνο στις 26 Οκτωβρίου, επισημαίνει την επιτακτική ανάγκη νομοθετικών ρυθμίσεων για την προστασία των ίντερσεξ προσώπων.
Παρ’ ότι τα χαρακτηριστικά φύλου (έννοια που προσδιορίζει τα ίντερσεξ πρόσωπα), συμπεριλαμβάνονται σε διατάξεις νόμου της ελληνικής νομοθεσίας, όπως επί παραδείγματι διάταξης για τα εγκλήματα με ρατσιστικά χαρακτηριστικά (Άρθρο 81Α του Π.Κ.), της νομοθεσίας για την ίση μεταχείριση στον χώρο της απασχόλησης (Ν. 4443/2016) της νομοθεσίας για την καταπολέμηση της δημόσιας υποκίνηση σε βία ή μίσος (Ν. 927/1979 – ονομαζόμενος αντιρατσιστικός νόμος, όπως τροποποιήθηκε στον Ν. 4491/2017), καθώς και διάταξης νόμου που απαγορεύει τον αποκλεισμό από καταφρόνηση σε αγαθά ή υπηρεσίες (Άρθρο 361Β ΠΚ), το Ελληνικό νομοθετικό πλαίσιο βρίσκεται μακράν των προτύπων για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ίντερσεξ προσώπων, όπως αυτά έχουν τεθεί από υπερεθνικούς οργανισμούς που ανήκει και συμμετάσχει η χώρα μας.
Συγκεκριμένα, όπως γνωρίζουμε οι ίντερσεξ άνθρωποι γεννιούνται με χαρακτηριστικά φύλου που δεν εναρμονίζονται με τις κοινωνικές νόρμες που ταξινομούν ένα πρόσωπο εντός των κυρίαρχων διμερών αντιλήψεων για το φύλο, ως άρρεν ή θήλυ. Παρά την ευρεία ποικιλία των σχετικών περιπτώσεων, οι ίντερσεξ άνθρωποι είναι σωματικά υγιείς. Ωστόσο στο παρελθόν, η κατάσταση των ίντερσεξ ανθρώπων έχει αντιμετωπιστεί σχεδόν αποκλειστικά ως ιατρικό ζήτημα. Η επικρατούσα άποψη ήταν ότι τα σώματα των ίντερσεξ πρέπει να επαναπροσδιορίζονται προκειμένου να εναρμονίζονται με το άρρεν ή το θήλυ πρότυπο, συχνά μέσω χειρουργικών επεμβάσεων δίχως να μπορεί να υπάρξει συναίνεση των προσώπων, ότι αυτό πρέπει να γίνεται όσο το δυνατόν νωρίτερα και ότι τα παιδιά πρέπει να ανατρέφονται κατά το φύλο που ανταποκρίνεται στο φύλο προς το οποίο επαναπροσδιορίστηκε το σώμα τους.
Τούτο συμβαίνει παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχουν αποδείξεις για την τεκμηρίωση της επιτυχίας αυτών των επεμβάσεων σε βάθος χρόνου, ούτε άμεσος κίνδυνος για την υγεία, ούτε σαφής θεραπευτική στόχευση που αποσκοπεί στην ελαχιστοποίηση των (θεωρούμενων) κοινωνικών παρά των ιατρικών προβλημάτων.
Αντίθετα, όλο και περισσότερες έρευνες αποδεικνύουν ότι οι χειρουργικές αυτές επεμβάσεις είναι βλαπτικές για την υγεία των ίντερσεξ προσώπων, ενώ οι πρακτικές αυτές, των μη συναινετικών χειρουργικών επεμβάσεων στα γεννητικά όργανα έχουν ταξινομηθεί στην ίδια κατηγορία με αυτήν του Ακρωτηριασμού των Γεννητικών Οργάνων από την Επιτροπή κατά των Βασανιστηρίων των Ηνωμένων Εθνών, καθώς και από την Επιτροπή των Η.Ε. για τα Δικαιώματα του Παιδιού .
Σε αυτήν την το κατεύθυνση, σε μία ιστορική απόφασή της η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης ενέκρινε στις 12 Οκτωβρίου 2017, το Ψήφισμα 2191/2017 «για την προώθηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων και την κατάργηση των διακρίσεων των ίντερσεξ ανθρώπων». Συγκεκριμένα, ανάμεσα στα υπόλοιπα, το Συμβούλιο της Ευρώπης καλεί τα κράτη μέλη:
- να απαγορευθούν οι μη αναγκαίες ιατρικές χειρουργικές επεμβάσεις «κανονικοποίησης» του φύλου, η στείρωση και άλλες θεραπείες που εφαρμόζονται στα ίντερσεξ παιδιά χωρίς την συγκατάθεσή τους κατόπιν προηγούμενης ενημέρωσής τους
- να διασφαλιστεί ότι κάθε επέμβαση που αποσκοπεί στην μεταβολή των χαρακτηριστικών φύλου του παιδιού, συμπεριλαμβανομένων των γονάδων, των γεννητικών οργάνων και των εσωτερικών αναπαραγωγικών οργάνων, αναβάλλεται μέχρι τον χρόνο κατά τον οποίο το παιδί θα είναι σε θέση να λάβει μέρος στην λήψη της απόφασης, βάσει του αυτοπροσδιορισμού του και σύμφωνα με την αρχή της ελεύθερης και ενημερωμένης συγκατάθεσης, εκτός από τις περιπτώσεις που η ζωή του παιδιού βρίσκεται σε άμεσο κίνδυνο
- να παρασχεθεί σε όλα τα ίντερσεξ παιδιά φροντίδα υγείας από εξειδικευμένες ομάδες όλων των ειδικοτήτων με ολιστική προσέγγιση που θέτει στο επίκεντρο τις ανάγκες του ασθενούς συμπεριλαμβάνοντας όχι μόνο επαγγελματίες υγείας, αλλά και άλλα σχετικά επαγγέλματα, όπως ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς, ειδικούς επί θεμάτων δεοντολογίας, σύμφωνα με οδηγίες που συντάσσονται από οργανώσεις ίντερσεξ και σχετικών επαγγελματιών
- να διασφαλιστεί ότι τα ίντερσεξ παιδιά έχουν επαρκή πρόσβαση σε φροντίδα υγείας σε όλη την ζωή τους
- να διασφαλιστεί ότι τα ίντερσεξ παιδιά έχουν πλήρη πρόσβαση στους ιατρικούς τους φακέλους
- να εκπαιδευτούν κατάλληλα και με τις σύγχρονες αντιλήψεις όλοι οι επαγγελματίες υγείας, οι ψυχολόγοι και οι υπόλοιποι ενδιαφερόμενοι, ως προς το καθαρό μήνυμα ότι τα σώματα των ίντερσεξ είναι στοιχεία της φυσικής βιοποικιλότητας ως προς την ανάπτυξη του φύλου και ότι δεν χρειάζονται τροποποιητικές επεμβάσεις ως τέτοια
Ως προς την αστική κατάσταση και την νομική αναγνώριση του φύλου:
- να διασφαλιστεί ότι οι νόμοι και οι πρακτικές σχετικά με την ληξιαρχική εγγραφή των γεννήσεων, ιδίως ως προς την καταχώριση του φύλου του νεογνού, σέβονται κατάλληλα το δικαίωμα την ιδιωτική ζωή επιτρέποντας επαρκή ευελιξία στην περίπτωση των ίντερσεξ παιδιών, χωρίς να εξαναγκάζονται οι γονείς ή οι επαγγελματίες υγείας να αποκαλύψουν την κατάσταση ενός παιδιού ως ίντερσεξ αν δεν υπάρχει ανάγκη
- να απλοποιήσουν τις διαδικασίες για την νομική αναγνώριση φύλου σύμφωνα με τις συστάσεις που περιλαμβάνονται στο Ψήφισμα 2048 (2015) και να διασφαλίσουν ότι αυτές οι διαδικασίες είναι ταχείες, διαφανείς και προσβάσιμες για όλους και ότι βασίζονται στον αυτοκαθορισμό.
- να διασφαλιστεί, οποτεδήποτε χρησιμοποιούνται κατηγοριοποιήσεις φύλου από δημόσιες αρχές, ότι υπάρχει ένα εύρος επιλογών διαθέσιμο για όλους τους ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένων των ίντερσεξ που δεν προσδιορίζονται στο άρρεν ή θήλυ φύλο.
- να εξεταστεί η δυνατότητα προαιρετικής καταχώρισης φύλου στις ληξιαρχικές πράξεις γεννήσεως και σε άλλα έγγραφα ταυτοποίησης
Επίσης όσον αφορά την καταπολέμηση των αθέμιτων διακρίσεων σε βάρος των ίντερσεξ προσώπων:
- να διασφαλιστεί ότι η νομοθεσία για την καταπολέμηση των αθέμιτων διακρίσεων εφαρμόζεται και στις περιπτώσεις που πρέπει να προστατευθούν ίντερσεξ άτομα, είτε με την εισαγωγή των χαρακτηριστικών φύλου ως ειδικού λόγου σε όλα τα νομοθετικά κείμενα κατά των αθέμιτων διακρίσεων, είτε ή και με την ευαισθητοποίηση δικηγόρων, αστυνομικών, εισαγγελέων, δικαστών και άλλων σχετικών επαγγελματιών καθώς και των ίντερσεξ ατόμων ως προς την δυνατότητα χειρισμού των αθέμιτων διακρίσεων εναντίον τους ως απαγορευμένου λόγου διάκρισης λόγω φύλου ή και λόγω «άλλου» (μη κατονομαζόμενου) λόγου όταν ο κατάλογος των απαγορευμένων λόγων διάκρισης στην σχετική εθνική νομοθεσία κατά των διακρίσεων δεν είναι εξαντλητικός
Με βάση όλα τα παραπάνω το ΣΥΔ θα συνεχίσει να εργάζεται για την ενσωμάτωση στο ελληνικό δίκαιο όλων των αναγκαίων ρυθμίσεων ώστε να προστατεύονται τα θεμελιώδη δικαιώματα των ίντερσεξ ανθρώπων με κυρίαρχο το δικαίωμα στην σωματική ακεραιότητα και τη φυσική αυτονομία, καθώς και σε όλους τους τομείς της ιδιωτικής και δημόσιας ζωής.
