Ένα από τα συχνότερα και σοβαρά εμπόδια που αναφέρουν γκέι άντρες και γυναίκες στην ψυχοθεραπεία είναι η ανησυχία ότι αν μιλήσουν στους γονείς τους για την ομοφυλοφιλία τους, θα τους στενοχωρήσουν ανεπανόρθωτα, θα τους κάνουν κακό ή μπορεί οι γονείς τους ακόμα και να αρρωστήσουν εξαιτίας τους. Για τον λόγο αυτό, προτιμούν να καταπιέζονται, να κάνουν ακροβασίες στην προσωπική τους ζωή ή να θυσιάζουν τη σεξουαλικότητά τους, προκειμένου να μη βλάψουν τους γονείς τους. Κάνουν καλά;
Για να απαντήσουμε σε αυτή την ερώτηση, χρειάζεται να εξετάσουμε γενικότερα τις ανθρώπινες σχέσεις. Σε μια στενή σχέση, οι άνθρωποι μοιραζόμαστε το τι μας συμβαίνει, τις χαρές και τις λύπες μας. Δηλαδή, συμμετέχουμε ο ένας στη ζωή του άλλου και συμπάσχουμε: χαιρόμαστε όταν συμβαίνει κάτι καλό σ’ έναν δικό μας άνθρωπο, λυπόμαστε όταν του συμβαίνει κάτι κακό. Το να εκφράσουμε αυτή τη χαρά μας και τη λύπη μας και να σταθούμε δίπλα του είναι αυτό που κάνει τη σχέση μας στενή, πολύτιμη αλλά και ισότιμη. Αντιθέτως, αν χαίρομαι με τις χαρές του και στενοχωριέμαι με τις λύπες του όταν μου τις μοιράζεται, αλλά εγώ λογοκρίνω είτε τις χαρές μου είτε τις λύπες μου σε εκείνον, τότε η σχέση δεν είναι τόσο στενή και σίγουρα δεν είναι ισότιμη· είναι μια σχέση άνιση και μάλλον μονόπλευρη.
Θα στενοχωρήσω έναν φίλο μου αν μοιραστώ μαζί του ότι έχω καρκίνο; Σχεδόν σίγουρα ναι, αν με νοιάζεται και με αγαπάει. Δηλαδή του κάνω κακό; Κατά μία έννοια, ναι. Είναι βέβαιο ότι θα στενοχωρηθεί που περνάω μια τέτοια δοκιμασία. Όπως επίσης θα χαρεί πολύ αν την ξεπεράσω. Το ίδιο θα αισθανθώ κι εγώ για εκείνον, αν μοιραστεί κάτι τέτοιο μαζί μου. Αυτό ακριβώς το μοίρασμα μας δένει και κάνει τη σχέση μας πολύτιμη και ζεστή.
Αν είμαι άνεργος και δυσκολεύομαι να ζήσω, αν έπαθα τροχαίο και χρειάζομαι νοσηλεία, αν διαγνώστηκα με ένα αυτοάνοσο νόσημα, αν ένας συνάδελφος μου κάνει πόλεμο και με κακολογεί καθημερινά, είναι πράγματα που θα μοιραζόμουν με τους γονείς μου για να μου συμπαρασταθούν ψυχολογικά ή πρακτικά; Δεν θα τους στενοχωρήσω αποκαλύπτοντας τέτοια προβλήματα; Δεν θα ανησυχήσουν για μένα; Ποιος γονιός θα χαρεί μαθαίνοντας ότι το παιδί του αντιμετωπίζει ένα σοβαρό πρόβλημα; Άρα τους κάνουμε κακό, αν τους μιλήσουμε για το πρόβλημα που μας ταλαιπωρεί. Δεν είναι πολύ «εγωιστικό» εκ μέρους μας να αποκαλύψουμε στους γονείς μας ότι έχουμε ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας; Ωστόσο οι περισσότερες/οι επιλέγουμε να μοιραστούμε με τους γονείς μας τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζουμε, χωρίς να βασανιζόμαστε που θα το πάρουν άσχημα, θα στενοχωρηθούν ή θα «πάθουν κακό» (αν και μερικές φορές τους τα χρυσώνουμε, παρουσιάζοντας τα προβλήματα πιο στρογγυλεμένα)
Όταν όμως πρόκειται για την ομοφυλοφιλία μας, ξαφνικά όλα αλλάζουν. Τους κάνουμε «κακό», αν τους την αποκαλύψουμε. Δεν είναι το ίδιο, αντέταξε ένας μέλος της ομάδας αυτογνωσίας γκέι αντρών· το να πάθω καρκίνο ή να μείνω άνεργος δεν είναι επιλογή μου. Πράγματι, δεν είναι επιλογή μου, άρα δεν φέρω ευθύνη γι’ αυτό που μου συνέβη. Γι’ αυτό και κατά κανόνα το μοιράζομαι με τους γονείς μου. Μήπως όμως η ομοφυλοφιλία μου είναι επιλογή μου; Φέρω ευθύνη γι’ αυτήν;
Δυστυχώς, μεγαλώνουμε με τον παραπλανητικό μύθο ότι η ομοφυλοφιλία είναι κάτι που διαλέξαμε εμείς, δική μας ευθύνη. Η ομοφυλοφιλία σαν καπρίτσιο. Δεν είχα τίποτα καλύτερο να κάνω και «αποφάσισα» να γίνω γκέι, έτσι μωρέ, για να περάσω χάλια παιδικά χρόνια και ν’ απολαύσω την απόρριψη και την αδικία της κοινωνίας. Είναι λοιπόν σαν να φταίω εγώ που είμαι γκέι και λέγοντάς τους το, τους προξενώ εγώ κακό. Αν πάθω τροχαίο, αν αρρωστήσω, δεν φταίω εγώ, μου συνέβη κάτι και θεωρώ ότι έχω δικαίωμα να ζητήσω στήριξη ή έστω ηθική συμπαράσταση από τους γονείς μου. Για την ομοφυλοφιλία μου, όμως, δεν θεωρώ ότι έχω τέτοιο δικαίωμα, θαρρείς και είναι μια ιδιοτροπία μου, κάτι που επέλεξα και άρα κάτι που μπορώ να τους αποκρύψω για να μην τους επιβαρύνω.
Φερόμαστε λες και η ομοφυλοφιλία είναι κάτι αποτρέψιμο, ένα μη αναγκαίο κακό. Ντρεπόμαστε για αυτή και φοβόμαστε μην ντροπιάσουμε τους γονείς μας. Όμως δεν τους κάνουμε εμείς κακό επειδή είμαστε γκέι! Αυτό που τους κάνει κακό είναι η δική τους νοοτροπία! Δεν φέρουμε καμία ευθύνη για τον τρόπο που σκέφτονται οι γονείς μας, αν και φυσικά μπορούμε να τους συμπαρασταθούμε για να εξελίξουν τη νοοτροπία τους και να χωρέσουν τη νέα κατάσταση. Όμως δεν φταίμε εμείς σε καμία περίπτωση. Αλλιώς, με το ίδιο νόμισμα, ένας γονιός που μας αποκαλύπτει ότι πάσχει από καρκίνο είναι σαν να θέλει επίτηδες να μας στενοχωρήσει και να μας κάνει κακό.
Προφανώς, πολλά παιδιά αποκρύπτουμε από τους γονείς μας άσχημες καταστάσεις που μας συμβαίνουν είτε για να τους προστατέψουμε είτε επειδή ούτως ή άλλως δεν θα λάβουμε βοήθεια, παρά μόνο γκρίνια, ανησυχία ή ακόμα και υπονόμευση. Σε τέτοιες περιπτώσεις, ωστόσο, οι γονείς μας δεν είναι οι κοντινοί μας άνθρωποι στους οποίους απευθυνόμαστε για υποστήριξη. Τους έχουμε κατατάξει σε έναν εξώτερο κύκλο, όχι στις στενές, πολύτιμες, ισότιμες σχέσεις.
Πράγματι, οι γονείς μας θα στενοχωρηθούν, ίσως πολύ, αν μάθουν ότι είμαστε γκέι. Όμως γι’ αυτό υπάρχουμε ο ένας στη ζωή του άλλου: για να μοιραζόμαστε τις χαρές και τις λύπες μας και να προχωράμε μαζί. Αν οι γονείς μας δεν μπορούν να το σηκώσουν και υπάρχουν μόνο για τις χαρές (όπως τις εννοούν εκείνοι), τότε ίσως δεν μας αγαπάνε πραγματικά. Κι αυτή είναι μια πραγματικότητα που καλούμαστε να αναγνωρίσουμε, όσο κι αν μας πονάει. Αλλιώς θα ζούμε σε μια ψεύτικη σχέση, σε βάρος δικό μας.
του Λύο Καλοβυρνά
