Για την απάντηση αυτού του ερωτήματος αρκεί να ανατρέξει κανείς στα συνθήματα που ακούγονται στα ελληνικά γήπεδα και σίγουρα θα εξάγει κάποια ασφαλή συμπεράσματα.
από την Αργυρώ Γιαννουδάκη
Η ομοφοβία και ο σεξισμός, είναι δυο «αδέρφια» απότοκα της πατριαρχίας και μέσω των συνθημάτων αναπαράγονται στερεότυπα, σύμφωνα με τα οποία η ομοφυλοφιλία και η θηλυκότητα είναι ενδείξεις αδυναμίας και λόγος ντροπής!
Η εξομολόγηση του βιασμού ενός οπαδού του Ολυμπιακού από έναν οπαδό του ΠΑΟΚ πριν από 35 χρόνια, σε συνδυασμό με ένα σύνθημα που ακούγεται σε ΣΕΦ και Καραϊσκάκη στάθηκαν αφορμή για μία έρευνα που δημοσίευσα στο SportsPodcast (επ. 4-11, διαθέσιμα σε YouTube,Spotify και Apple Podcast), στην οποία προσπάθησα να ρίξω φως σε όλες τις πτυχές του φαινομένου μιλώντας με οπαδούς, αθλητικούς και πολιτικούς παράγοντες, αλλά και επιστήμονες. To σύνθημα αναφέρεται σε έναν βιασμό, παρότι το θύμα ουδέποτε τον κατήγγειλε, με την υπόθεση να φτάνει στο ακροατήριο και στους δράστες να επιβάλλονται βαριές τιμωρίες για σωματικές βλάβες: «Όποιος είναι βάζελος είναι και πουτάνας γιος, γεννήθηκε μεσ’ τη Φυλής σε οίκο ανοχής. Τα βράδια όταν κοιμόταν η μάνα του γαμιότανε, με γαύρο ψωλαρά από τον Πειραιά. Από παιδί πολύ μικρό, ήτανε λίγο κουνιστό και είχε ένα πρότυπο τον Ηλιόπουλο. Ηλιόπουλε μπινέ στο πούλμαν σε γαμήσανε, σου κάνανε τον κώλο ναααα, Γιαννάκη πουσταρά».
Αυτό φυσικά δεν είναι ένα μεμονωμένο παράδειγμα, με ομοφοβικό-σεξιστικό περιεχόμενο. Αντιθέτως, η συντριπτική πλειοψηφία των οπαδών εκφράζει την… αγάπη της για την ομάδα φωνάζοντας ανάλογα συνθήματα.
Πάμε όμως να αναλύσουμε ένα προς ένα τα στερεότυπα που αναπαράγει το ανώτερο σύνθημα. Η σεξεργασία μίας μητέρας αποτελεί αυτομάτως στίγμα για το παιδί, αφού η «τιμή» της γυναίκας προσδιορίζεται από το επάγγελμα και τη σεξουαλική της δραστηριότητα. Κατ’ επέκταση οι πράξεις της αποδίδονται αρνητικά και στο παιδί της. Οι λέξεις «κουνιστός», «μπινές» και «πουσταράς» χρησιμοποιούνται μειωτικά, αφού η θηλυπρέπεια είναι συνυφασμένη με την ντροπή, την αδυναμία και τα υποκείμενα αξίζουν τον χλευασμό και τη γελοιοποίηση.
Οι αναφορές σε πράξεις σεξουαλικής βίας και επιβολής εξομοιώνονται με την κυριαρχία επί του αντιπάλου, ο οποίος εξευτελίζεται και χάνει την «τιμή» του, από τη στιγμή που τα όρια ανάμεσα στην ήττα και τον βιασμό θολώνουν. Η αρρενωπότητα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το μέγεθος του φαλλού, («ψωλαρά») και την επιθετικότητα, δηλωτικά εξουσίας, ενώ όποιος δεν πληροί τα παραπάνω οφείλει υποταγή, ως κατώτερος (είτε είναι γυναίκα, είτε ομοφυλόφιλος).
Το σύνολο σχεδόν των συνθημάτων στα ελληνικά γήπεδα διαπνέονται από ανάλογες ρητορικές μίσους, οι οποίες παρότι προάγουν την τοξική αρρενωπότητα, την ομοφοβία, τον σεξισμό και την κουλτούρα του βιασμού, βρίσκουν ασυλία σε αποδυτήρια, εξέδρες των αγωνιστικών χώρων, αλλά και δημοσιογραφικά γραφεία, όπου στα 20 χρόνια πορείας μου στον χώρο δε γνώρισα ή δεν άκουσα ποτέ για συνάδελφο αθλητικό συντάκτη ανοικτά ομοφυλόφιλο ή αθλητή (με φωτεινή εξαίρεση τον γυμναστή, Ιωάννη Μελισσανίδη).
Για τα πλέον δημοφιλή ποδόσφαιρο ή μπάσκετ, ούτε λόγος! Ποιος θα τολμούσε και πώς θα επιβίωνε; Σε πλήρη αντίθεση με τις ιδέες που υποτίθεται καλλιεργεί ο αθλητισμός, αυτές δηλαδή της ευγενούς άμιλλας και του ευ αγωνίζεσθαι, οι οπαδοί και μερίδα δημοσιογράφων αντιλαμβάνονται την ήττα ως ξεφτίλα και τον ηττημένο ως κατώτερο ον, που του αξίζει ο εξευτελισμός αν όχι ο θάνατος (υπάρχουν άπειροι τίτλοι και πρωτοσέλιδα που τα επιβεβαιώνουν).
Στα συνθήματα των ελληνικών γηπέδων ο βιασμός είναι πράξη ανδρείας και ανωτερότητας του θύτη, ο οποίος δεν μένει στο να απαξιώσει απλώς τον αντίπαλο, αλλά στοχεύει και στην προσβολή της τιμής της οικογένειάς του, με τα θύματα να είναι συνήθως γυναικεία πρόσωπα (μητέρα, αδελφή, σύζυγος).
Δυστυχώς, υπάρχει μία λεπτή διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στις απειλές που μπορεί να φωνάξει κάποιος στο γήπεδο και σε αυτές που μπορεί να πραγματοποιήσει, την οποία κάποιοι ξεπερνούν. Ευτυχώς, είναι μία μικρή μερίδα οπαδών, που δεν μένουν στα λόγια αλλά προχωρούν σε κακουργηματικές πράξεις, οι οποίες θα τους αναδείξουν σε εξέχοντα μέλη της κοινωνίας των σκληροπυρηνικών.
Στη συνείδηση των οπαδών διαχωρίζεται ο σοδομισμός από τον βιασμό. Ο σοδομισμός εκλαμβάνεται ως πράξη επιβολής και εξευτελισμού του αντιπάλου και είναι αποδεκτός. Αντιθέτως, ο βιασμός, υπό την έννοια της σωματικής επαφής και η υπόνοια σεξουαλικής απόλαυσης από ομοφυλοφιλική πράξη είναι κατακριτέα.
Στον τελικό του Κυπέλλου Ελλάδας, ανάμεσα στον Ολυμπιακό και τον ΟΦΗ, που πραγματοποιήθηκε στις 17 Μαΐου στο Ολυμπιακό Στάδιο, έγινε είδηση η παρουσία του Στέφανου Κασσελάκη στις εξέδρες του γηπέδου. Η είδηση ήταν ότι πήγε στο γήπεδο με τον σύζυγο του Τάιλερ. Το ζευγάρι απήλαυσε τον αγώνα από την ασφάλεια που τους παρείχαν οι θέσεις τους στους επίσημους, γιατί αλήθεια είναι ότι ακόμα και υπόνοια αβροφροσύνης μεταξύ ανδρών σε οποιαδήποτε άλλη εξέδρα θα μπορούσε να γίνει κόκκινο πανί για έναν θερμοκέφαλο ομοφοβικό. Αυτός είναι και ο λόγος που οι ομοφυλόφιλοι δεν συγκαταλέγουν τις εξέδρες των γηπέδων ανάμεσα στους ασφαλείς χώρους, που μπορούν ελεύθερα να κινούνται και να εκφράζονται, εκτός και αν είναι τα επίσημα θεωρεία. Επιβεβαιώνοντας για μία ακόμα φορά ότι και η σεξουαλικότητα έχει ταξικό πρόσημο.
Η Αργυρώ Γιαννουδάκη είναι δημοσιογράφος με έντονη παρουσία στον τομέα του αθλητισμού
