Vasilis Thanopoulos
H Ελένη Σεργίου πρωταγωνιστεί στα «Ορφανά» (Θέατρο Γκλόρια Μικρό), μια παράσταση υψηλών εσωτερικών εντάσεων, η οποία παίζει στο όριο ανάμεσα στον νατουραλισμό και το παράλογο.
Ελένη, μίλα μας λίγο για την παράσταση…
Η παράστασή μας, τα “ΟΡΦΑΝΑ” του Ντένις Κέλι είναι μια παράσταση που ξεκινάει από μία απλή οικογενειακή ιστορία για να μιλήσει για την μεγάλη εικόνα της κοινωνίας μας. Ο τρόπος που έχει δομηθεί αυτή η κοινωνία δεν δημιουργεί χώρο για να εξελιχθούν οι κατατρεγμένοι . Αντίθετα τους πνίγει για να μην της χαλάσει η μόστρα. Ο συγγραφέας το έχει δομήσει με αριστοτεχνικό τρόπο αυτό. Σε φέρνει αντιμέτωπο με πολύ βαθιά υπαρξιακά ζητήματα. Οι ήρωες καλούνται να κόψουν τον ομφάλιο λώρο με την οικογένεια τους για να μπορέσουν να βρουν την ανθρώπινη ταυτότητά τους στη ζωή. Και αυτό είναι πολύ δύσκολο. Καλούνται να απαρνηθούν ή όχι την οικογένεια τους για να προστατεύσουν το συλλογικό καλό αλλά και τους ίδιους. Και αποτυγχάνουν γιατί δεν υπάρχει πιο δύσκολο πράγμα να απαρνηθείς αυτό που σου είπαν ότι πρέπει να είσαι τόσα χρόνια κι εσύ το συντήρησες, το έθρεψες, με κόπο και με ψέματα για να επιβιώσεις, να μην χάσεις τα κεκτημένα σου και μείνεις μόνος. Πώς τώρα θα τα φέρεις όλα τούμπα για να υπερασπιστείς τον εαυτό σου και την ζωή σου από δω και πέρα. Γεννάει κάποια πολύ καίρια ερωτήματα. Εγώ κρατώ τον ρόλο της ορφανής Έλεν. Η Έλεν μεγάλωσε τον αδερφό της Λίαμ αφού οι γονείς της κάηκαν όταν ήταν μικρά σε μία πυρκαγιά. Τώρα έχει παντρευτεί τον Ντάνι, έχει ένα παιδί μαζί του και περιμένει το δεύτερο. Η Έλεν είναι μάνα και για τον Λίαμ και για το παιδί της. Ο Λίαμ είναι ένα παραβατικό παιδί που πάντα η Έλεν τον περιθάλπει ότι κι αν κάνει. Αυτή τη φορά όμως έκανε κάτι φρικιαστικό που δεν το χωρά ανθρώπινος νους. Τι θα κάνει τώρα που τον “αγαπάει” τόσο;
Πώς αντιλαμβάνεσαι τον όρο διαφορετικότητα;
Διαφορετικό για μένα είναι ότι δεν είναι ίδιο με μένα. Όλα είναι διαφορετικά δεν είναι τίποτα ίδιο με κάτι διπλανό. Όλοι διαφέρουμε ανάλογα με το που γεννηθήκαμε, την σεξουαλική μας ταυτότητα, την ηλικία μας, την πολιτική μας στάση, το οικονομικό backround, την μόρφωση, τις ηθικές αξίες, την στάση και την συμπεριφορά μας, τη θρησκεία, το ύψος, το φύλο, το χρώμα, την αναπηρία ή την μη αναπηρία και πολλά άλλα. Ως κοινωνία δυστυχώς δεν έχουμε φροντίσει να σεβόμαστε τον διπλανό μας. Αντιλαμβανόμαστε τον όρο ως διάκριση κι όχι ως ένα σύνολο στοιχείων που μας καθιστούν μοναδικούς. Δεν έχουμε την απαραίτητη καλλιέργεια στο θέμα της αποδοχής του άλλου έτσι όπως έχει επιλέξει να είναι στη ζωή του ή έτσι όπως γεννήθηκε κι ας έχουμε κάνει καραμέλα τις λέξεις “διαφορετικότητα”, “συμπερίληψη”. Δυστυχώς έτσι είναι κι όποιος πει το αντίθετο λέει ψέματα. Θέλει αλλαγή νοοτροπίας. Είναι χρόνια εγκαθιδρυμένα λάθος τα πράγματα στην σκέψη μας και αυτό επηρεάζει, πλήττει τα σώματα μας. Χρειάζεται πολύ ευγένεια και θάρρος και άνοιγμα και αποδοχή του «άλλου» για να μπορέσουμε να τα πετάξουμε από πάνω μας ως κοινωνία. Όμως βλέπω ότι η νέα εποχή μάς ζητά να ανοίξουμε. Παλιοί και νέοι. Κάτι αλλάζει. Θέλουμε να τα ξαναμάθουμε και να τα φτιάξουμε όλα από την αρχή. Πρέπει να μάθουμε ένα νέο λεξιλόγιο που να συνεννοούμαστε όλοι σωστά και να μην στενοχωριόμαστε και να μην αποκλείεται κανένας άνθρωπος. Σκέφτομαι πόσο απλή είναι η ζωή και πόσο δύσκολη την κάνουν τα συμπλέγματα και ο συντηρητισμός μας, και λέω αφού μας δόθηκε από τη φύση και το μυαλό και η καρδιά, πως επιλέγουμε να πληγώνουμε ο ένας τον άλλον; Εγώ ελπίζω σ’ έναν κόσμο όπου οι άνθρωποι δεν θα ντρεπόμαστε για αυτό που είμαστε και θα αποδεχόμαστε ό,τι δεν ξέρουμε. Έναν κόσμο πραγματικής αποδοχής, αγάπης και ενσυναίσθησης, όπου η συμπερίληψη να είναι όντως συμπερίληψη. Να είμαστε όλοι οι άνθρωποι ευτυχισμένοι. Γιατί όταν δεν υπάρχει αποδοχή του άλλου δεν υπάρχει και η αποδοχή του εαυτού μας.
Εσύ γιατί αισθάνεσαι διαφορετική;
Είμαι “διαφορετική” επειδή είμαι μοναδική. Έτσι γεννήθηκα. Με αυτά τα μαλλιά, με αυτά τα μάτια, με το δέρμα, με την καρδιά μου, με το μυαλό μου, με όλα αυτά που δεν τα διάλεξα και με άλλα τόσα που επέλεξα να είμαι μεγαλώνοντας, τα οποία διαμορφώνουν την ταυτότητα μου. Όλα αυτά δημιουργούν έναν συνδυασμό στοιχείων που δομούν μια προσωπικότητα που κανένας άλλος άνθρωπος στον κόσμο δεν μπορεί να είναι. Κανείς δεν είναι ίδιος με μένα ούτε εγώ με αυτόν. Μπορεί να μοιάσουμε, να ταυτιστούμε, αλλά ίδιοι δεν θα είμαστε ποτέ. Έτσι ήρθα στον κόσμο και αυτό από μόνο του με καθιστά κάτι το μοναδικό. Κι αν κάποιος κρίνει αυτό που είμαι, όσο και να με στενοχωρεί, του στέλνω ένα φιλί και μια αγκαλιά να μαλακώσει η καρδιά του. Και αν κάποιον τον έκανα εγώ να αισθανθεί αντίστοιχα άθελα μου θα ήθελα με κάποιον τρόπο να το ξέρω και να του ζητήσω μια ειλικρινή συγνώμη.
Θεωρείς ότι η τέχνη μπορεί να συμβάλλει στην καταπολέμηση των κοινωνικών στερεοτύπων; Αν ναι, με ποιον τρόπο μπορεί να γίνει;
Η τέχνη έχει το προνόμιο και τη δύναμη να μιλάει ελεύθερα και να μαλακώνει και τις πιο σκληρές καρδιές. Όταν δεν λογοκρίνεται και δεν είναι συμβατική για να αρέσει, όταν τολμάει να δείξει όλες τις πτυχές της κοινωνίας και δεν φοβάται να το κάνει, τότε μπορεί να επηρεάζει και διαμορφώνει συνειδήσεις. Όποιος πάει στο θέατρο το ξέρει αυτό. Πάει να δει τα «πάθη» κάποιων άλλων, για να ερμηνεύσει την δική του ζωή που -τις περισσότερες φορές- δεν αντέχει λόγω της έλλειψης αγάπης και αποδοχής. Ο θεατής πάει στο θέατρο για να δει κάποιους «ήρωες» να κάνουν πράξεις και να παίρνουν αποφάσεις που ο ίδιος δεν έχει την δύναμη να πάρει στη ζωή του, κι απ’ αυτούς να εμπνευστεί, να αντλήσει κουράγιο και ελπίδα. Ο θεατής θέλει με κάτι να συνδεθεί, να μετακινηθεί να ξεχαστεί, να συγκινηθεί, να συμφιλιωθεί με την ατελή ή την μη αποδεκτή φύση του. Ο άνθρωπος δεν μπορεί να ζήσει χωρίς την μαγεία, την ποίηση και τα παραμύθια. Χρειάζεται την αλήθεια και την επικοινωνία και επειδή η ζωή δεν μας δίνει πάντα αυτή τη δυνατότητα η τέχνη, και ιδιαίτερα το θέατρο, μας την προσφέρει απλόχερα. Όσοι επιλέγουν να παρακολουθήσουν μια παράσταση, ακόμα και όταν αποστρέφονται το θέμα ή είναι επιφυλακτικοί και κλειστοί, έχουν την ευκαιρία να «μετακινηθούν» μέσα τους . Ακόμη κι να δεν θέλουν ή φοβούνται να το παραδεχτούν. Μπορεί κάποιος να χλευάσει, να θυμώσει, να κρίνει, να βρίσει, να διαφωνήσει. Θα έχει έρθει όμως σε επαφή με το «άλλο», το διαφορετικό, κι αυτό για αρχή είναι αρκετό. Οι αλλαγές στις νοοτροπίες των ανθρώπων συμβαίνουν πολύ αργά και μόνο στην περίπτωση που το επιδιώκουν (συνειδητά ή ασυνείδητα). Οι άνθρωποι που ακολουθούν το θέατρο, και την τέχνη γενικότερα, στο δικό μου μυαλό, είναι άνθρωποι θαρραλέοι, έτοιμοι για την αλλαγή, άνθρωποι που έχουν κάνει μυστική συμφωνία με τον εαυτό τους να φτιάξουν ένα κόσμο καλύτερο και πιο ισότιμο.
Ποιο είναι το μήνυμα που θέλεις να στείλεις στην ελληνική ΛΟΑΤKI+ κοινότητα;
Όλοι είμαστε τέλειοι επειδή είμαστε εμείς και είμαστε αυτοί που είμαστε. Οι επιλογές μας είναι αυτές που έχουμε κάνει και είναι σεβαστές και είναι αυτές που καθορίζουν αυτό που είμαστε. Και δεν μπορούμε ούτε έχουμε κάποια υποχρέωση (κοινωνική ή άλλη) να καμωνόμαστε ότι είμαστε κάτι άλλο από αυτό που είμαστε για να αρέσουμε στους άλλους. Έχουμε και ελλείψεις, έχουμε και αρετές. Οι άνθρωποι είμαστε και καλοί και κακοί και όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με τις αγκυλώσεις μας και με την άρση των βεβαιοτήτων μας, δεν αντέχουμε ό,τι είναι «έξω από εμάς», ό,τι δεν μπορούμε να κατανοήσουμε και γινόμαστε επιθετικοί. Τοποθετούμε το διαφορετικό, το «ξένο» απέναντί μας και το χτυπάμε με πολλούς τρόπους (σωματικούς, λεκτικούς κλπ.) που εμπεριέχουν μια -πολλές φορές- καλά κεκαλυμμένη βία. Θα πρέπει να στερεώσουμε μέσα μας την πεποίθηση ότι δεν είμαστε εμείς υπεύθυνοι όταν τον απέναντι μας το επισκέπτεται ο κακός του, ο απάνθρωπος εαυτός. Είναι δικό του και μόνο δικό του πρόβλημα. Αυτό που χρειάζεται, μέχρι να ζήσουμε την μεγάλη αλλαγή στην νοοτροπία, είναι να υπάρξει μια οργανωμένη και αποτελεσματική αλληλεγγύη απέναντι στα θύματα τέτοιων συμπεριφορών αποκλεισμού.
Θέατρο: Γκλόρια Μικρό
Διεύθυνση: Ιπποκράτους 7, Στάση Μετρό Πανεπιστήμιο
