Όπως κάθε σημαντικό γεγονός και θεσμός, έτσι και η πανδημία επηρεάζει τις γυναίκες και τους άντρες διαφορετικά. Αν και το μεγαλύτερο ποσοστό θανάτων σημειώνεται στους άνδρες, η πανδημία ενέχει ακόμη μεγαλύτερες επιπτώσεις για τις γυναίκες.
Για την καταπολέμηση του κορονοϊού, κυβερνήσεις ανά τον κόσμο παροτρύνουν τον κόσμο να μένει στο σπίτι του, μια πολιτική που έχει ως αποτέλεσμα τα κρούσματα της ενδοοικογενειακής βίας να αυξάνονται. Η επιζώσα, η οποία τις περισσότερες φορές είναι γένους θηλυκού, αλλά μπορεί να είναι ακόμη ΑμεΑ, ηλικιωμένο άτομο, ΛΟΑΤΚΙ+ άτομο, ή παιδί, αναγκάζεται να ζει αρκετές ώρες με τον άνθρωπο που πιθανά την έχει κακοποιήσει, έστω και σε ελαφρύτερη μορφή στο παρελθόν. Και το μόνο σίγουρο είναι ότι όταν ένας δράστης αρχίζει να κακοποιεί, δύσκολα σταματάει. Μάλιστα, πολλές φορές η βία μεταξύ ενός ζευγαριού, μεταδίδεται και στα παιδιά, κάνοντας και τα ίδια θύματα αυτής. Επομένως, η κατάσταση αυτή γίνεται δυσκολότερη όταν αυτοί άνθρωποι καλούνται να συμβιώσουν για πολλές ώρες την ημέρα μαζί.
Από τις πρώτες μέρες της καραντίνας παρατηρήθηκε αύξηση των κρουσμάτων βίας κατά γυναικών σε πολλές περιοχές ανά τον κόσμο. Στην Αργεντινή έχουν καταγραφεί επίσημα 6 γυναικοκτονίες από την ημέρα όπου η κυβέρνηση της χώρας ανακοίνωσε περιορισμούς στην κυκλοφορία (20 Μαρτίου)[1]. Ταυτόχρονα, στην Τουρκία τουλάχιστον 18 γυναίκες έχουν δολοφονηθεί (12 από αυτές στο σπίτι), από τις 11 Μαρτίου, όταν η Άγκυρα επιβεβαίωσε το πρώτο κρούσμα COVID-19, σύμφωνα με την πλατφόρμα «We Will Stop Femicide», μια ομάδα πολιτών αφιερωμένη στην καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών.
Οι δολοφόνοι συμπεριλάμβαναν συζύγους, συνεργάτες, καθώς και άνδρες συγγενείς των θυμάτων[2]. Το ίδιο μοτίβο επαναλαμβάνεται κι αλλού στον κόσμο, π.χ. στη Βραζιλία, στην Μ. Βρετανία, στη Γερμανία, στην Ισπανία, στην Ιταλία, στην Κύπρο καθώς και στην Ελλάδα. Και είναι αναγκαίο να τονισθεί ότι τα νούμερα αυτά αφορούν μόνο τις περιπτώσεις που οι γυναίκες ζήτησαν τελικά βοήθεια και καταγράφηκαν τα περιστατικά. Πολλά θύματα φοβούνται να καλέσουν, καθώς αν γίνουν αντιληπτά από τους βασανιστές τους θα υπάρξουν «συνέπειες», σε μια περίοδο που δεν μπορούν καν να βγουν από το σπίτι.
Ενδεικτικό είναι πως στην Ιταλία, ενώ οι κλήσεις έχουν μειωθεί απότομα, αυξήθηκαν κατακόρυφα τα SMS και τα e-mails γυναικών που ζητούν βοήθεια – επειδή βρίσκονται στον ίδιο χώρο με τους δράστες και ο κίνδυνος να τις καταλάβουν είναι σημαντικά υψηλότερος αν ρισκάρουν να μιλήσουν. Παράλληλα, υπάρχει και ο κίνδυνος οι γυναίκες να μην ακουστούν όταν απευθυνθούν στην αστυνομία, όπως και έγινε στην χώρα μας όταν Αστυνομικό Τμήμα αρνήθηκε να παραλάβει τη μήνυση κακοποιημένης, από τον σύζυγό της, μητέρας, με δικαιολογία την επιδημία του κορονοϊού[3].
Είναι γεγονός, ότι η περίοδος αυτή δεν είναι μόνο δύσκολη αλλά και πρωτόγνωρη για όλες/ους/@ μας. Ωστόσο, δε θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί η έξαρση του ιού ως δικαιολογία για το φαινόμενο της «γυναικοκτονίας». Παγκοσμίως, οι γυναίκες καταπιέζονται και δυσκολεύονται να βρουν το δίκιο τους ακόμα κι κάτω από «κανονικές» συνθήκες. Κι αυτό γιατί οι κοινωνίες μας είναι προβληματικές. Κοινωνίες πατριαρχικές και συντηρητικές, οι οποίες εσκεμμένα παραβλέπουν τα φαινόμενα αυτά, γιατί πολύ απλά δεν θέλουν να αλλάξουν.
Επομένως, η πανδημία δεν είναι από μόνη της «πατριαρχική», απλά εντείνει το ήδη υπάρχον πρόβλημα: την καταπίεση των γυναικών και όλων των θηλυκοτήτων γενικότερα και τη βία που ασκείται εναντίον τους. Τέλος, θα ήθελα να πω ότι δεν με εκπλήσσει η αύξηση των κρουσμάτων κακοποίησης, αντίθετα, αυτό που με ανησυχεί τώρα είναι πως ενώ τα περιστατικά πληθαίνουν, η δυνατότητα των γυναικών, των ΛΟΑΤΚΙ+ εφήβων, των παιδιών να αναζητήσουν βοήθεια σε υπηρεσίες θα μειώνεται. Κι αυτή είναι η πραγματική πρόκληση.
Αλίκη Καππάτου
[1]https://www.aljazeera.com/news/2020/04/argentina-sees-6-femicides-coronavirus-quarantine-200401185419939.html
[2] : https://www.al-monitor.com/pulse/originals/2020/03/turkey-women-domestic-violence-soars-coronavirus-lockdowns.html#ixzz6ISgbrLym
[3]https://www.cnn.gr/focus/story/213659/koronoios-h-karantina-oxynei-ti-via-kata-ton-gynaikon
