Στη Τζιν ταιριάζει το μπλε. Βάφει ξανθά τα κοντά μαλλιά της και ταιριάζουν στο γαλανό χρώμα των ματιών της, φοράει μπλε μπουφάν, το αυτοκίνητό της είναι μπλε σκούρο, όπως και τα φώτα νέον στο αγαπημένο της κλαμπ, η Τζιν είναι blue.
της Δήμητρας Κυρίλλου
Είναι καθηγήτρια γυμναστικής σε λύκειο στη Βόρεια Αγγλία του τέλους της δεκαετίας του ’80, πολύ fit, πολύ αφοσιωμένη σ’αυτό που κάνει, στην ομάδα netball που προπονεί καθημερινά. Στο σχολείο κρατάει χαμηλό προφίλ. Τα βράδια γλυστράει διακριτικά για να συναντήσει την παρέα της, ανεξάρτητες γυναίκες που επιδίδονται σε παρτίδες μπιλιάρδου και στη συνέχεια ερωτοτροπούν στο γκέι μπαρ της πόλης κάτω από τους ήχους της μουσικής των λυρικών ‘80s. Ουπς! Η Τζιν είναι λεσβία! Η σύντροφός της, Βιβ ζει ανοιχτά και συμμετέχει ενεργά στη λεσβιακή κοινότητα της περιοχής. Η Τζιν πάλι όχι. Η μεταξύ τους χημεία λειτουργεί τέλεια, αν όμως η αδελφή της Τζιν χτυπήσει απροειδοποίητα το κουδούνι στο διαμέρισμά της, θα πρέπει να κρύψει την ερωμένη της για να μην αποκαλυφθεί. Η Τζιν δεν ασχολείται με την πολιτική. Όμως έρχεται η στιγμή που η πολιτική ασχολείται μαζί της.
Το 1988 η συντηρητική κυβέρνηση της Μάργκαρετ Θάτσερ νομοθέτησε το διαβόητο άρθρο (clause) 28, με το οποίο προσπάθησε ρητά να απαγορεύσει την “προώθηση” της ομοφυλοφιλίας, χαρακτηρίζοντάς την σαν “προσποιητή οικογενειακή σχέση”. Στην εκπαίδευση αυτό μεταφράστηκε σε αυστηρό έλεγχο στα σχολεία, ώστε να μην προβάλλονται οι ομοερωτικές συμπεριφορές σαν κάτι το αποδεκτό. Με τα λόγια της ίδιας της Θάτσερ “τα παιδιά που πρέπει να μάθουν να σέβονται τις παραδοσιακές ηθικές αξίες διδάσκονται ότι έχουν το αναπόσπαστο δικαίωμα να είναι ομοφυλόφιλα. Όλα αυτά τα παιδιά στερούνται ένα ισχυρό ξεκίνημα στη ζωή”(!). Η επίθεση ήταν τόσο προκλητική και η αντίσταση εναντίον της τόσο πλατιά, που θα μπορούσε κανείς να πει ότι ο νόμος τελικά πέτυχε το αντίθετο από τον αρχικό του στόχο, να συσπειρώσει τη λοατκι+ κοινότητα και μεγάλο μέρος της Βρετανικής κοινωνίας εναντίον του, με αποτέλεσμα να καταστεί ανενεργό και να αποσυρθεί το 2003.
Ωστόσο, αυτό χρειάστηκε χρόνο και θυσίες. Πίσω από τις πολιτικές εξελίξεις, τις δημόσιες διαμαρτυρίες και την αντίσταση των διάσημων προσώπων υπήρξαν χιλιάδες απλοί άνθρωποι, οι ιδιωτικές ζωές των οποίων θεωρήθηκαν ξαφνικά επικίνδυνες, ιδίως αν είχαν να κάνουν με παιδιά. Τι σημαίνει αυτό για μια δασκάλα αφοσιωμένη στο να προσφέρει στους μαθητές της “ένα ισχυρό ξεκίνημα στη ζωή”, αν τυχαίνει να είναι λοατκι;
Σε αυτό τον σκοτεινό κόσμο εσωτερικευμένης καταπίεσης βυθίζεται η ταινία της Georgia Oakley, που αποτελεί και το κινηματογραφικό ντεμπούτο της. Μας ξεναγεί στη ζωή μιας γυναίκας που προσπαθεί να διαχωρίσει τις διάφορες πτυχές της ζωής της, κρατώντας την σύντροφό της αόρατη από την οικογένεια της και την προσωπική της ζωή μυστική για τους συναδέλφους και τις μαθήτριές της. Η Βρετανία είχε βιώσει τη δεκαετία του 1970 ένα ρωμαλέο κίνημα λοατκι απελευθέρωσης, που γέννησε την αναγνώριση και συλλογικότητες που είναι ορατές στην ταινία, όμως τίποτα δεν είναι αυτόματο και δεδομένο, ειδικά μακριά από το Λονδίνο. Το άρθρο 28 προσπάθησε να κατεδαφίσει την περηφάνεια που είχε κατακτηθεί και να ξαναβάλει τη λοατκι+ κοινότητα στη ντουλάπα, ευτυχώς χωρίς επιτυχία.
Σκόπιμα το σενάριο δεν περιγράφει τη ζωή μιας ακτιβίστριας, αλλά μιας γυναίκας που προσπάθησε να αποποιηθεί όχι μόνο την ενεργή δράση, αλλά και τη στοιχειώδη ορατότητα του σεξουαλικού προσανατολισμού της, προκειμένου να σώσει τη δουλειά της. Το διακύβευμα δεν είναι μικρό, γιατί η Τζιν λατρεύει αυτό που κάνει, ωστόσο τα τείχη ανάμεσα στην επαγγελματική και οικογενειακή ζωή από τη μια και την ερωτική της σχέση από την άλλη προκαλούν τριβές και αυξανόμενη ένταση με τη Βιβ που διεκδικεί αμεσότητα και ειλικρίνεια στη σχέση τους. Η άφιξη στο σχολείο μιας νέας μαθήτριας, της Λόις, που σύντομα στοχοποιείται και δέχεται bullying ως λοατκι+ θα περιπλέξει περισσότερο τα πράγματα και θα θέσει τη Τζιν μπροστά σε χοντρά διλήμματα. Τελικά δεν μπορείς να τα έχεις καλά με όλα. Το προσωπικό είναι έτσι κι αλλιώς πολιτικό.
Όλα λειτουργούν στο «Blue Jean»: Από τις ερμηνείες, με επικεφαλής την εκπληκτική Ρόζι Μακ Γιούαν, η οποία απέσπασε βραβείο ερμηνείας στο 63ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, τη χρωματική παλέτα των αποχρώσεων του μπλε που παραπέμπει στη μελαγχολία της ηρωίδας, μέχρι το σάουντρακ και την όλη αναπαράσταση των εικόνων και των ήχων της Αγγλίας των 1980’s.
Μια συζήτηση με την Georgia Oakley, δημιουργό της ταινίας «Blue Jean»
Η Georgia Oakley, όπως μας εξήγησε σε μια πρόσφατη συνομιλία, εμπνεύστηκε την ιστορία της από τις μαρτυρίες λεσβιών που βίωσαν τις επιπτώσεις του άρθρου 28. Επηρεασμένη από δημιουργούς όπως η Κέλι Ράινχαρτ και η Σαντάλ Ακερμάν έφτιαξε μια μη εξιδανικευμένη ηρωίδα και κατάφερε να μας δώσει μια σημαντική και επίκαιρη ταινία. Σημαντική γιατί καταγράφει την πρόσφατη ιστορία της λοατκι+ κοινότητας με τρόπο όχι καταγγελτικό, ούτε διδακτικό, αλλά με τη δύναμη των ίδιων των αντιφάσεων που γεννάει η καταπίεση. Επίκαιρη γιατί η δυστοπία που ζει η ηρωίδα αποτελεί ακόμη και σήμερα πραγματικότητα για λοατκι+ ανθρώπους σε πολλές χώρες και δυστυχώς υπαρκτό κίνδυνο σε αρκετές άλλες.
