του Κωνσταντίνου Παντικίου
Το γεγονός ότι στην Ελλάδα τα *LGBTIQ άτομα δεχόμαστε διακρίσεις και αποκλεισμούς δεν είναι κάτι καινούριο. Τόσο σε θεσμικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο, απέχουμε πολύ από τις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες οι οποίες όλο και περισσότερο σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα και πράττουν αναλόγως, όχι επειδή αναγκάστηκαν να πληρώσουν πρόστιμα σε Ευρωπαϊκά Δικαστήρια ή επειδή τους το επέβαλε η Ε.Ε αλλά γιατί απλά, υπήρξε πολιτική βούληση.
Ένας από τους τομείς όπου τα LGBTIQ άτομα βιώνουμε τον αποκλεισμό, είναι και αυτός της αιμοδοσίας. Επειδή λοιπόν μας θεωρούν «ομάδα υψηλού κινδύνου» μας αποκλείουν από το να δίνουμε αίμα, κατακρίνοντας στην ουσία την σεξουαλική μας ταυτότητα ως εξ ορισμού «επικίνδυνη». Δηλαδή, εγώ που είμαι γκέι και μπορεί να χρησιμοποιώ πάντα προφυλάξεις στις σεξουαλικές μου επαφές, εξακολουθώ να εκλαμβάνομαι ως περισσότερο επικίνδυνος από έναν – κατά δήλωση του – στρέιτ ο οποίος δεν κάνει το ίδιο. Επίσης, μια τέτοια διάκριση δεν αφορά αποκλειστικά τα LGBTIQ άτομα, καθώς για παράδειγμα, μπορεί μια στρέιτ γυναίκα που θα δηλώσει ότι ο σύντροφος της είναι bisexual ή είχε κάποια ομόφυλη σεξουαλική επαφή, να αποκλειστεί επίσης από την αιμοδοσία λόγω του συντρόφου της, χωρίς καν να είναι η ίδια LGBTIQ άτομο.
Την ίδια στιγμή λοιπόν που λειτουργούμε με αυτή τη λογική, έχουμε έλλειψη μονάδων αίματος, με αποτέλεσμα η χώρα μας μη έχοντας την δυνατότητα κάλυψης των αναγκών αυτών (εξεύρεση εθελοντών αιμοδοτών, άρα και αίματος) αναγκάζεται να δανειστεί αίμα από Ευρωπαϊκές Υπηρεσίες Αιμοδοσίας (Ελβετία) που το κόστος τους είναι γύρω στα 150€/φιάλη αίματος και μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με την περίπτωση. Με λίγα λόγια, είναι μια διάκριση η οποία κοστίζει σε όλους και όλες μας επιβαρύνοντας τα ασφαλιστικά ταμεία.
Στο σχετικό Προεδρικό Διάταγμα, αναγράφεται ότι:
«Ομοφυλόφιλοι: Αποκλείονται λόγω σεξουαλικής συμπεριφοράς σε σχέση με τα κριτήρια για HIV. Αποκλείονται ακόμη και αν παίρνουν μέτρα προφύλαξης.» Να σημειώσουμε εδώ πως το Προεδρικό Διάταγμα «εναρμονίζεται ως προς τις Ευρωπαϊκές Κοινοτικές Οδηγίες που βασίζονται σε διεθνώς αποδεκτές οδηγίες επιλογής ή απόρριψης αίματος όπως αυτές που υπάρχουν στο Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία και τις ΗΠΑ», οι οποίες χώρες όμως πλέον έχουν καταργήσει την συγκεκριμένη διάκριση.
Γιατί είναι σαφές πως μιλάμε για διάκριση εις βάρος των LGBTIQ ατόμων, μια διάκριση αναχρονιστική και επιστημονικά αβάσιμη:
Έχοντας υπόψη την ΟΔΗΓΙΑ 2002/98/ΕΚ και την ΟΔΗΓΙΑ 2004/33/ΕΚ, ορίζεται ότι:
Ο αποκλεισμός δεν πρέπει να βασίζεται στον σεξουαλικό προσανατολισμό του δότη.
Αποκλείονται από την αιμοδοσία πρόσωπα των οποίων η σεξουαλική συμπεριφορά συνεπάγεται υψηλό κίνδυνο μετάδοσης λοιμωδών νοσημάτων που μπορούν να μεταδοθούν μέσω αίματος. Κάτι τέτοιο δεν μπορεί να καθορίζεται ΜΟΝΟ από τον σεξουαλικό προσανατολισμό του δότη.
Το αίμα του δότη υποχρεωτικά πρέπει να ελέγχεται για αιμοδοσία πλήρους αίματος και αφαιρέσεως, συμπεριλαμβανομένων των προκαταβολικών αυτό-αιμοδοσιών σε:
1. ομάδα ΑΒΟ (δεν απαιτείται για το πλάσμα που προορίζεται μόνον για κλασμάτωση)
2. ομάδα Rh D (δεν απαιτείται για το πλάσμα που προορίζεται μόνονγια κλασμάτωση)
Έλεγχος των ακόλουθων λοιμώξεων στους δότες:
α. ηπατίτιδα Β (HBs-Ag),
β. ηπατίτιδα C (Anti-HCV),
γ. HIV 1/2 (Anti-HIV 1/2).
Για συγκεκριμένα συστατικά ή δότες ή επιδημιολογικές καταστάσεις, είναι δυνατόν να απαιτούνται επιπλέον έλεγχοι.
Άρα…
Το να αποκλείονται τα LGBTIQ άτομα από την αιμοδοσία, είναι ενάντια στις παραπάνω Ευρωπαϊκές Οδηγίες και στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (άρθρο 8: Δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής / προστασία υγείας, άρθρο 14: Απαγόρευση διακρίσεων).
Επιπλέον, μπορεί να καταλήξει κανείς πως και το κριτήριο απόρριψης στo σταθµό αιµοδοσίας: “Όποιος έχει έστω καιμία ομοφυλοφιλική σχέση από το 1977” µε σκοπό την απόρριψη του δότηαποτελεί διάκριση, διότι ούτως ή άλλως το κριτήριο που αναγράφεται πιο κάτω στο δελτίο ‘’ιστορικού δότη’’ «Όποιος είχε πολλούς ερωτικούς συντρόφουςχωρίς τη συστηματική χρήση προφυλακτικών μέσων, κατά την τελευταίαδεκαετία» καλύπτει όλους τους σεξουαλικούς προσανατολισμούς!
Ας σημειωθεί βεβαίως εδώ πως ερωτήσεις περί προφύλαξης θα έπρεπε κανονικά να εξυπηρετούν στατιστικούς σκοπούς και όχι να οδηγούν αυτόκλητα στον αποκλεισμό ενός ατόμου από την αιμοδοσία, αφού εκ των πραγμάτων δεν μπορούμε να βασιζόμαστε στην ειλικρίνεια του δότη περί μη ύπαρξης απροφύλακτων επαφών, παρά μόνο στα επίσημα αποτελέσματα των αιματολογικών εξετάσεων. Συνεκδοχικά η γνώση από μέρους του δότη πως συγκεκριμένες απαντήσεις στο ερωτηματολόγιο μπορούν να οδηγήσουν στον αποκλεισμό του, υποσκάπτουν τον λόγο ύπαρξης των ίδιων των ερωτήσεων και δημιουργούν τελικά μεγαλύτερους κινδύνους υγείας από αυτούς που υποτίθεται πως οι ερωτήσεις προσπαθούν να προλάβουν.
Συνοψίζοντας, ποια η χρησιμότητα του ερωτήματος περί ομοφυλόφιλων σεξουαλικών επαφών και τι άλλο μπορεί να αποτελεί εκτός από στερεοτυπική απεικόνιση συγκεκριμένης ομάδας ατόμων ως επικίνδυνη, εδραιώνοντας προκαταλήψεις και κατάφωρες διακρίσεις;
*LGBTIQ: Lesbian, Gay, Bisexual, Trans, Intersex, Queer.
