Ο χάρτης Trans Rights Map 2022, που δημοσίευσε χτες σε εκδήλωση στη Λευκωσία η οργάνωση TGEU, αποκαλύπτει την αργή επιστροφή της προόδου για τα δικαιώματα των τρανς. Η Ελλάδα πέρασε τη βάση, με βαθμολογία 16/30.
Με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα IDAHOBIT 2022, η TGEU παρουσιάζει την τελευταία έκδοση του Χάρτη των Τρανς Δικαιωμάτων.
Ο Χάρτης Τρανς Δικαιωμάτων της TGEU απεικονίζει τη νομική κατάσταση 49 χωρών στην Ευρώπη και 5 χωρών στην Κεντρική Ασία σε θέματα νομοθεσίας που αφορά τα τρανς άτομα. Δείχνει τις ειδικές ανά χώρα απαιτήσεις για τη νομική αναγνώριση του φύλου καθώς και την υφιστάμενη προστασία των τρανς ατόμων στους τομείς του ασύλου, των εγκλημάτων και της ρητορικής μίσους, της μη διάκρισης, της υγείας και της οικογένειας.
Φέτος, ο χάρτης καταγράφει αργή πρόοδο, μετά από τη στασιμότητα, που υπήρξε το 2021. Παρά την πανδημία, τη συνεχιζόμενη επίθεση στα ανθρώπινα δικαιώματα και τον καταστροφικό πόλεμο στην περιοχή μας, οι τρανς ακτιβιστές και οι σύμμαχοί τους πέτυχαν θετικές εξελίξεις σε 23 τομείς. Δυστυχώς, υπήρξε οπισθοδρόμηση σε έξι τομείς, με τις κυβερνήσεις να αφήνουν ορισμένα προβλήματα, όπως την παροχή ασύλου, άλυτα.
Βασικά ευρήματα
Η νομική αναγνώριση του φύλου ήταν ο πιο δυναμικός τομέας, αν και υστερούσε σε σχέση με την πρόοδο που είχε σημειωθεί τα προηγούμενα χρόνια:
α) 9 χώρες έχουν νόμους για την αυτοδιάθεση: Βέλγιο, Δανία, Ισλανδία, Ιρλανδία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Νορβηγία, Πορτογαλία και Ελβετία (2021: 8).
β) 9 χώρες εξακολουθούν να απαιτούν επεμβάσεις (2021: 10) παρά το γεγονός ότι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων καταδικάζει τέτοιες απαιτήσεις: Βοσνία & Ερζεγοβίνη, Τσεχική Δημοκρατία, Φινλανδία, Κοσσυφοπέδιο, Λετονία, Μαυροβούνιο, Ρουμανία, Σερβία και Τουρκία.
γ) Η διάγνωση ψυχικής υγείας εξακολουθεί να απαιτείται στην πλειονότητα των χωρών (16 στην ΕΕ): Αυστρία, Κροατία, Τσεχική Δημοκρατία, Εσθονία, Φινλανδία, Γερμανία, Ιταλία, Λετονία, Λιθουανία, Κάτω Χώρες, Πολωνία, Ρουμανία, Σλοβακία, Σλοβενία, Ισπανία και Σουηδία.
δ) Δεν παρατηρήθηκε καμία πρόοδος για την αποπαθητικοποίηση της τρανς-ειδικής υγειονομικής περίθαλψης. Η Μάλτα παραμένει η μόνη χώρα που διαθέτει μοντέλο συγκατάθεσης μετά από ενημέρωση.
ε) Η Γαλλία ακολουθεί τη Μάλτα στην απαγόρευση των θεραπειών μεταστροφής για τρανς άτομα όλων των ηλικιών.
στ) Η Δανία πραγματοποίησε τις περισσότερες νομικές αλλαγές, ψηφίζοντας νέους νόμους για τη ρητή προστασία των τρανς ατόμων από τις διακρίσεις στις υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης, στο εκπαιδευτικό σύστημα, στα εγκλήματα μίσους και στη ρητορική μίσους.
ζ) Η Γαλλία, η Ελλάδα, η Ολλανδία και η Νορβηγία υιοθέτησαν σχέδια δράσης για την ισότητα που περιλαμβάνουν την ταυτότητα φύλου- η Δανία, η Πορτογαλία και το Ηνωμένο Βασίλειο επέτρεψαν τη λήξη των δικών τους σχεδίων δράσης.
η) Με την Ισλανδία και την Ιρλανδία, 25 χώρες αναφέρουν πλέον την ταυτότητα φύλου στη νομοθεσία τους για το άσυλο, παρέχοντας την αναγκαία διεθνή προστασία σε όσα φοβούνται διώξεις επειδή είναι τρανς.
θ) Η Ισλανδία επέτρεψε την αναγνώριση της μη δυαδικής γονικής ιδιότητας, καθιστώντας την μόλις τη δεύτερη χώρα στην Ευρώπη μετά τη Μάλτα.
ι) Υποχώρηση παρατηρήθηκε κυρίως σε πολιτικές για το άσυλο, το μίσος ή την ισότητα που έληξαν χωρίς ανανέωση. Δεν υπήρξαν σημαντικές ανατροπές στα δικαιώματα- ωστόσο, δικαιώματα που είχαν προηγουμένως καταργηθεί δεν επανήλθαν (η Ουγγαρία και το Κιργιστάν κατήργησαν τη νομική αναγνώριση του φύλου το 2021).
Παρ’ όλα αυτά, δεν είναι καιρός για εφησυχασμό. Μια επιθετική, καλά χρηματοδοτούμενη και καλά οργανωμένη συντηρητική αντεπίθεση απορρόφησε τους αναγκαίους κοινοτικούς πόρους, για να πιέσει για οπισθοδρόμηση των τρανς δικαιωμάτων. Ο πόλεμος στην Ουκρανία επηρεάζει την οικονομία, τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα στην περιοχή και αγγίζει βαθιά τις ζωές των τρανς ατόμων στη χώρα. Η έρευνα της TGEU δείχνει ότι η COVID-19 συνεχίζει να σπρώχνει τα φτωχά και άστεγα τρανς άτομα στο περιθώριο της κοινωνίας.
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, οι ακτιβιστές της κοινωνίας των πολιτών πήραν και πάλι τα πάνω τους εκεί που οι κυβερνήσεις και οι κρατικοί φορείς παροχής υπηρεσιών απέτυχαν, προκειμένου να καλύψουν τις ανάγκες των τρανς και ΛΟΑΚΙ ατόμων.
Οι κυβερνήσεις πρέπει να αναλάβουν σημαντική δράση για να διασφαλίσουν την πρόοδο στο μέλλον. Τα τρανς άτομα καλούν τις κυβερνήσεις τους να επενδύσουν επειγόντως σε καλύτερη νομική προστασία και αναγνώριση.
