Μέχρι το 1973, ο Αμερικανικός Ψυχιατρικός Σύλλογος χαρακτήριζε την ομοφυλοφιλία ως ψυχική ασθένεια. Ένα νέο ντοκιμαντέρ φέρνει ξανά στην επιφάνεια τον αγώνα για αλλαγή ενός ορισμού που για χρόνια περιόριζε τα δικαιώματα των ΛΟΑΤ ατόμων στις ΗΠΑ. Αλλά οι δημιουργοί της ταινίας λένε ότι ο αγώνας για την ισότητα ήταν μέρος μιας μεγαλύτερης μάχης που συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
Τα αποσπάσματα ταινιών που βλέπει κανείς κατά τη διάρκεια του ντοκιμαντέρ Cured δεν αποτελούν απόλυτη έκπληξη: το να είσαι ομοφυλόφιλος ήταν παράνομο στις ΗΠΑ όταν έγιναν οι περισσότερες από τις εκπομπές και οι δημόσιες ομιλίες. Ο δρόμος για τη νομιμοποίηση των ομόφυλων σχέσεων στις ΗΠΑ θα ήταν περίπλοκη, συχνά με διαφορές μεταξύ των 50 πολιτειών της χώρας.
Ακόμα κι έτσι, οι προκαταλήψεις που υπήρχαν γίνονται ορατές σε μεγάλο μέρος του υλικού.
Για παράδειγμα, σε ένα από τα βίντεο που ανήκουν στο σταθμό WTVJ στη Νότια Φλόριντα, ένας αστυνομικός απευθυνόμενος σε μαθητές σχολείου το 1966 μίλησε σχετικά με τους “κινδύνους” του να είναι κοντά σε γκέι: “Μπορούν να είναι οπουδήποτε”, τους λέει. “Μπορούν να είναι αστυνομικοί, μπορούν να είναι δάσκαλοι σχολείου. Και αν σε πιάσουμε με έναν ομοφυλόφιλο, οι γονείς σου θα είναι οι πρώτοι που θα το μάθουν…”
Τον επόμενο χρόνο μια έκδοση του CBS Reports, που ονομάζεται The Homosexuals, προσπάθησε να αντιμετωπίσει ένα αμφιλεγόμενο θέμα με περισσότερη ανοχή. Όμως, ο δημοσιογράφος, Mike Wallace, χρησιμοποιώντας την ορολογία της εποχής, κατάφερε το ακριβώς αντίθετο. “Ο μέσος ομοφυλόφιλος, αν υπάρχει, χαρακτηρίζεται από ασυδοσία. Δεν ενδιαφέρεται ούτε μπορεί να έχει μια μακροχρόνια σχέση, όπως αυτή ενός ετεροφυλόφιλου γάμου. Το “pick- up”, το “one night-stand” – αυτά είναι χαρακτηριστικά της ομοφυλοφιλικής σχέσης”.
Ο δημιουργός ταινιών Patrick Sammon περιγράφει το ντοκιμαντέρ ως “ορόσημο” – αλλά όχι με καλό τρόπο.
Το ντοκιμαντέρ των Patrick Sammon και Bennett Singer αφηγείται μια ιστορία προκατάληψης εντός της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας (APA), η οποία αποτελεί ένα εξαιρετικά σημαντικό σταθμό στην ιστορία των ιατρικών ιδρυμάτων των ΗΠΑ. Όμως, το πρώτο μισό της ταινίας χρησιμοποιεί συνεντεύξεις και αρχεία ταινιών και τηλεόρασης για να δείξει γενικότερα τις πιέσεις του να μεγαλώνει κανείς ως ομοφυλόφιλος στη δεκαετία του ‘50 και ‘60 στην Αμερική.
Το 1952 το εγχειρίδιο της APA όριζε την ομοφυλοφιλία ως «κοινωνικοπαθητική διαταραχή της προσωπικότητας». Έδινε μια υποτιθέμενη επιστημονική λογική σε προκαταλήψεις που ήταν ήδη διαδεδομένες στις ΗΠΑ και αλλού. (Το ομοφυλοφιλικό σεξ ήταν παράνομο στην Αγγλία και την Ουαλία μέχρι το 1967 · η Σκωτία ακολούθησε το 1981 και η Βόρεια Ιρλανδία το 1982.)
Ο Singer λέει ότι η περίοδος μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο εμφανίζεται αναδρομικά, ιδιαίτερα ομοφοβική στις ΗΠΑ και αλλού.
“Η αίσθηση μου είναι ότι υπήρξε μια νέα ώθηση προς τη συμμόρφωση μετά τον πόλεμο – μια επιστροφή στην κανονική πολιτική ζωή και την κοινωνική ζωή. Ενσωματωμένη σε αυτήν ήταν η αίσθηση της ετεροφυλοφιλίας – ότι οι άνδρες πρέπει να παντρευτούν γυναίκες και ότι οι γυναίκες πρέπει να έχουν παιδιά και να είναι υποτακτικές. Αυτό ταιριάζει στο κλασικό μοντέλο μιας υγιούς κοινωνίας”.
Ο συν-σκηνοθέτης Sammon λέει ότι μέρος του λόγου για την παραγωγή της ταινίας ήταν να διερευνήσει κατά πόσο η ίδια η ψυχιατρική δημιούργησε ή ενθάρρυνε την εχθρότητα προς τα ΛΟΑΤ άτομα. “Ήταν οι ψυχίατροι η αιτία ή το αποτέλεσμα αυτής της προκατάληψης; Σίγουρα η ορολογία της APA το 1952 έκανε την ατμόσφαιρα πιο εχθρική. Οι επιχειρήσεις και η κυβέρνηση το χρησιμοποίησαν ως δικαιολογία για διάκριση και καταπίεση των ΛΟΑΤ ανθρώπων”.
Ο Singer λέει ότι είναι επίσης μεγάλο ζήτημα του πώς η απόφαση έβλαψε βαθιά την εικόνα των ΛΟΑΤ ανθρώπων, όχι μόνο ως προς την κοινωνία, αλλά και πώς έβλεπαν οι ίδιοι τον ίδιο τους τον εαυτό.
Επιπλέον, ο Sammon αναφέρει ότι ένα από τα πιο εντυπωσιακά κομμάτια του αρχείου – το οποίο έδειχνε ψήγματα αλλαγής ως προς το θέμα – είναι ένα απόσπασμα από το David Susskind Show 50 χρόνια πριν.
‘Ήταν μια δημοφιλής σε εθνικό επίπεδο εκπομπή και οι παραγωγοί κάλεσαν επτά λεσβίες να μιλήσουν για τη στάση της κοινωνίας. Το 1971, ο Susskind θεωρείτο ως ένας προοδευτικός, φιλελεύθερος και φωτισμένος οικοδεσπότης. Ωστόσο, είναι πολύ ενδιαφέρον να τον ακούσουμε να υποστηρίζει την ιδέα ότι η ομοφυλοφιλία ήταν μια διανοητική εκτροπή.
Οι γυναίκες απάντησαν: “είμαστε υπεύθυνες για τη ζωή μας: είμαστε χαρούμενες και καλά προσαρμοσμένες, γιατί υποστηρίζετε αυτούς τους μύθους;”
Ήταν μια πολύ φλογερή αντιπαράθεση.
Υπάρχουν επίσης εντυπωσιακές συνεντεύξεις με εκείνους που υπέφεραν από τον ισχυρισμό της APA ότι το να είσαι ομοφυλόφιλος ήταν μια ψυχική ανωμαλία, καθώς και με άτομα που τους γνώριζαν.
Η Magora Kennedy, τώρα 82 ετών και η οποία χαρακτηρίζεται ως η “γκέι μεγάλη γιαγιά στην κοινότητα των ομοφυλόφιλων, των λεσβιών, των αμφιφυλόφιλων και των τρανς”, περιγράφει ότι αναγκάστηκε να παντρευτεί έναν άντρα στα 14 της από φόβο ότι θα νοσηλευτεί σε κάποιο “ειδικό” ινστιτούτο παρά τη θέλησή της. Θυμάται την πρακτική ως κοινή μεταπολεμική.
Μερικές από τις πιο συναρπαστικές μαρτυρίες – που διατυπώνονται με ψυχρό χιούμορ – προέρχονται από τον Richard Socarides. Ο ομοφυλόφιλος επιχειρηματίας και πρώην σύμβουλος του Προέδρου Bill Clinton, θυμάται τον εαυτό του όταν ήταν νέος να ανακοινώνει ότι είναι γκέι στον πατέρα του δρ. Charles Socarides, ο οποίος ήταν ψυχίατρος και κορυφαίος υποστηρικτής της ιδέας ότι το να είσαι ομοφυλόφιλος μπορούσε να χαρακτηριστεί ως νευρωτική διαταραχή.
Ο Sammon αναφέρει ότι το σημείο στο οποίο πολλοί διαδηλωτές τόνιζαν ξανά και ξανά ήταν η απόλυτη έλλειψη επιστημονικών δεδομένων για να υποστηρίξει τον ισχυρισμό ότι το να είσαι ομοφυλόφιλος ήταν μια ψυχική ασθένεια.
Τελικά – αν και μόνο για μια περίοδο μερικών ετών – η επιμονή των εκστρατειών απέδωσε. Το 1973 η APA ανέστρεψε την απόφαση που είχε ακολουθήσει για περισσότερες από δύο δεκαετίες.
Έτσι, κατά κάποιο τρόπο, το ντοκιμαντέρ έχει θετικό τέλος, με την προκατάληψη να χάνει τον αγώνα. Αλλά ,ο Singer βλέπει μόνο έναν μικρό λόγο να γιορτάζει.
“Από τη δεκαετία του 1960 οι στάσεις έχουν αλλάξει δραματικά σε μέρη, όπως οι ΗΠΑ ή η Βρετανία. Αλλά, υπάρχουν ακόμα μέρη του κόσμου, όπου είναι επικίνδυνό το να είσαι γκέι”.
Λέει ότι μια νέα απειλή έχει πλέον ανοίξει με τη λεγόμενη «θεραπεία μεταστροφής, και αναφέρεται σε οποιαδήποτε μορφή θεραπείας, ή ψυχοθεραπείας που στοχεύει στην αλλαγή του σεξουαλικού προσανατολισμού ή της ταυτότητας του φύλου ενός ατόμου».
Οι προσπάθειες «θεραπείας» ή «επιδιόρθωσης» ατόμων με βάση τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό, ή την ταυτότητα του φύλου τους συνεχίζονται. Γι’ αυτό είναι σημαντικό για εμάς να έρθουμε σε επαφή με ακτιβιστές, που αγωνίζονται γι’ αυτόν τον αγώνα και που βλέπουν την ταινία μας ως εργαλείο να μεγιστοποιηθεί η ευαισθητοποίηση για τις προηγούμενες προσπάθειες «θεραπείας» των ΛΟΑΤ ατόμων.
«Παρόλο που πρόκειται για μια ιστορία για το παρελθόν, είναι ένα θέμα που εξακολουθεί να είναι μαζί μας σήμερα».
