Εντάξει, δε φανταζόμαστε ότι περιμένετε να απαντήσουμε στο ερώτημα σε χίλιες και κάτι λέξεις: να τραβήξουμε την προσοχή σας θέλαμε και να διατυπώσουμε κάποιες σκέψεις μας. Μπορεί να συμφωνείτε, να διαφωνείτε, να προβληματίζεστε με τις σκέψεις μας. Ή και να αδιαφορείτε.
από τον Αντώνη Πούλιο & Γιώργο Παπαδοπετράκη*
Όμως αυτό δεν είναι και η ουσία του σεξ; Το ψάχνουμε, το βρίσκουμε, το χάνουμε, το εξερευνάμε, το παρακάνουμε, το σιχαινόμαστε, το βαριόμαστε, το συζητάμε, το αποφεύγουμε χωρίς να καταλήγουμε (ευτυχώς, θα λέγαμε) καθώς κάτι που καθιστά το σεξ ενδιαφέρον και σημαντικό είναι ότι παραμένει ανοιχτό πεδίο σύνδεσης, αποσύνδεσης, εξερεύνησης, διασκέδασης καθώς και ανοιχτή πληγή ή και, τις περισσότερες φορές, όλα αυτά μαζί.
Δεδομένης της συνθετότητας αυτής του σεξ, κάθε κοινωνία ορίζει κάποιους γραπτούς ή άγραφους κανόνες για το ποιο σεξ θεωρείται φυσιολογικό, ηθικό ή και μη παθολογικό, δημιουργώντας έτσι το πεδίο της κανονικότητάς της και, κατά συνέπεια, περιθωριοποιώντας όσα άτομα δεν εμπίπτουν σε αυτό: την κοινότητά μας, για παράδειγμα.
Αν για κάθε άνθρωπο το σεξ είναι λίγο ή πολύ μια σύνθετη υπόθεση, για τα άτομα τα οποία δεν είναι cis, straight, μονογαμικά κ.λπ. το σεξ που τα ενδιαφέρει τείνει να είναι και στιγματισμένο. Ό,τι δεν εναρμονίζεται με τις κανονικότητες, είναι απειλή για αυτές, οπότε πρέπει είτε να εξαλειφθεί ή και να καθυποταχθεί. Ένας τρόπος καθυπόταξης είναι ο «εξευγενισμός» του σύμφωνα με τις αξίες της κανονικότητας.
Ο «εξευγενισμός», γνωστός και ως gentrification, έχει περιγραφεί ως το φαινόμενο κατά το οποίο υποβαθμισμένες, περιθωριοποιημένες περιοχές, συνήθως με εξίσου περιθωριοποιημένους κατοίκους, γίνονται αντικείμενο επενδύσεων οι οποίες φαινομενικά τις αναβαθμίζουν, αλλά την ίδια στιγμή εκτοπίζουν όσους κατοίκους βρίσκονται ήδη εκεί. Ή τους επιτρέπουν να υπάρξουν εκεί με τους όρους της αναμόρφωσης και με το κόστος που επιβάλουν αυτοί που αποφάσισαν ότι πρέπει να γίνει η αναμόρφωση και αποφέρουν κέρδη από αυτή. Ίσως κάτι να μας θυμίζει όλο αυτό σε σχέση με τις πόλεις, τις γειτονιές, τα στέκια και τις πλατείες μας…
Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τη μεταφορά του εξευγενισμού και για τη σεξουαλικότητά μας. Δεδομένου ότι είναι περιθωριοποιημένη και στιγματισμένη ως βρώμικη, παρακμιακή, προβληματική, επικίνδυνη για τη δημόσια υγεία κ.λπ., έρχονται ένας σωρός από υποδείξεις και κατευθυντήριες για να την «εξευγενίσουν», να μας επιτρέψουν να είμαστε αποδεκτοί, αποδεκτές και αποδεκτά, δεδομένου ότι «δεν προκαλούμε» (με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό), ότι προσέχουμε και ότι είναι μετρημένη και υπεύθυνη η συμπεριφορά μας, έχουμε συγκεκριμένη εμφάνιση, επιδόσεις και ό,τι άλλο μπορούμε να σκεφτούμε. Και αυτός ο εξευγενισμός, για να λέμε την αλήθεια, γίνεται και εντός της κοινότητάς μας: μια βόλτα από dating apps και social media κάνει πολύ σαφές το τι αναμένεται από εμάς προκειμένου να κερδίσουμε την αποδοχή και της κοινότητάς μας, τόσο από άποψη εμφάνισης όσο και πρακτικών, προτιμήσεων και συμπεριφορών που αφορούν το ίδιο το σεξ.
Θα μας πείτε, πολλή θεωρητικούρα μέχρι τώρα. Πρώτα-πρώτα, θα απαντήσουμε γιατί όχι; Εμάς μας αρέσει! Από την άλλη, επειδή δε θέλουμε να τσακωθούμε κιόλας, αξίζει να σκεφτούμε πως όλα αυτά που αναφέρουμε μας επηρεάζουν και μας καθορίζουν, πολλές φορές με τρόπο που δεν τον συνειδητοποιούμε. Μπορούμε να το καταλαβαίνουμε αυτό από περιπτώσεις κατά τις οποίες δεν ευχαριστιόμαστε το σεξ όσο και αν κάνουμε, το πώς το χρησιμοποιούμε σε κάποιες περιπτώσεις προκειμένου να διαχειριστούμε πράγματα που δεν αφορούν αυτό, όταν τελικά κομπλάρουμε και τελικά παραιτούμαστε ή αποσυρόμαστε. Πόσες φορές δεν αποφασίσαμε να μην προσεγγίσουμε κάποιο άτομο που μας αρέσει επειδή δε μοιάζουμε αρκετά με το γραμμωμένο και καλοζωισμένο κόσμο των social media; Πόσες φορές βρεθήκαμε με ένα άτομο και κάναμε σεξ απλά επειδή «γι’ αυτό βρεθήκαμε», αλλά μετά καταλάβαμε ότι θέλαμε κατά βάση λίγη κουβέντα και αγκαλιά, που δεν τα πήραμε; Πόσες φορές κάναμε σεξ, αλλά όχι όπως το θέλαμε, επειδή κομπλάραμε να αποδεχτούμε ή και να επικοινωνήσουμε το τι μας αρέσει; Σε ποιο βαθμό το σεξ που κάνουμε καθορίζεται από το πώς έχουμε στο μυαλό μας ότι το σεξ πρέπει να γίνεται όπως είναι αποδεκτό είτε από τον κοινωνικό μας περίγυρο είτε από το πορνό που παρακολουθούμε (στο πορνό θα επανέλθουμε σε άλλο τεύχος γιατί έχει ζουμί);
Τα chems, άλλωστε, μπαίνουν εδώ αυξάνοντας το ενδιαφέρον που μπορεί να έχει το σεξ ή και προσφέροντας μια κάποια λύση σε όλη τη συνθετότητα που αυτό έχει. Από τη μία το κάνουν πιο απολαυστικό, έντονο και πικάντικό. Από την άλλη, κάποιες φορές μας ξεμπλοκάρουν ως προς πράγματα στην εικόνα μας που μας δυσκολεύουν, πρακτικές για τις οποίες ντρεπόμαστε, την έγνοια που έχουμε για τη γνώμη που σχηματίζουν οι άλλοι για εμάς και όλα αυτά που μας βάζουν φραγμούς στο να κάνουμε το επόμενο βήμα ή και να ευχαριστηθούμε αυτό που κάνουμε. Έχουμε αναπτύξει σε προηγούμενα τεύχη ότι, σε συνδυασμό με την εθιστική φύση των ουσιών εξαιτίας της βιοχημικής τους επίδρασης, οι λύσεις που προσφέρουν και το ξεμπλοκάρισμα για το οποίο συζητάμε μπορεί κάποιες φορές να μας οδηγήσουν να χάσουμε τον έλεγχο της χρήσης που κάνουμε με όλα τα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν από κάτι τέτοιο. Όμως εδώ θέλουμε να επισημάνουμε το γεγονός ότι τα chems μπορεί να γίνουν μέσο επίτευξης του εξευγενισμού, σε περίπτωση που τα χρησιμοποιούμε για να γίνουμε και να κάνουμε αυτό που αισθανόμαστε ότι θέλουν οι άλλοι (πρόσωπα, εικόνες, κοινότητες κ.α.) να είμαστε προκειμένου να μας αποδεχτούν, ή και αντίστασης σε αυτόν, όταν μας επιτρέπουν να αισθανόμαστε πιο ελεύθερα να κάνουμε τους δεσμούς μας και τις εξερευνήσεις μας.
Ναι, δεν απαντήσαμε στο ερώτημα του τι είναι σεξ. Δεν έχουμε πρόθεση να το κάνουμε άλλωστε, ούτε να πούμε τι είναι το σωστό και τι το λάθος. Αν κάναμε κάτι τέτοιο, θα επιχειρούσαμε και εμείς να εξευγενίσουμε το σεξ. Το σεξ είναι ένα ανοικτό ερώτημα, χωρίς μια και μόνη και τελειωτική απάντηση. Αν αξίζει σε κάτι τον κόπο είναι γιατί μας δίνει την ευκαιρία να συνδεθούμε, να ευχαριστηθούμε αλλά και να αντιστεκόμαστε σε εξευγενισμούς, απολαμβάνοντας την όποια μη-κανονικότητα θεωρείται ότι φέρουμε. Όλα αυτά που έχουμε πει στις προηγούμενες παραγράφους, δεν είναι κακό να συμβαίνουν ή τουλάχιστον δε σημαίνουν ότι έχουμε κάποιο πρόβλημα, αν συμβαίνουν. Το σεξ, άλλωστε, δεν πετυχαίνει πάντα και αυτό μας αφήνει το χώρο ανοιχτό να συνεχίζουμε στο στίβο του.
Παρόλα αυτά, ίσως έχει ένα νόημα να πάρουμε κάποιες φορές λίγο χρόνο να σκεφτούμε πόσο έχουμε εκτοπιστεί από αυτά που πραγματικά θέλουμε σεξουαλικά καταλήγοντας να μην περνάμε καλά, να μένουμε ανικανοποίητοι, -τες, -τα, όσο σεξ και να κάνουμε, και να αισθανόμαστε και ντροπή, ενοχές και απογοήτευση γι’ αυτό από πάνω. Κάποιες φορές δεν παίρνουμε αυτό το χρόνο γιατί μπορεί να φοβόμαστε τι θα βρούμε, αν σταματήσουμε για λίγο και ψαχτούμε. Αν συνειδητοποιήσουμε ότι κάπου το χάσαμε, δεν υπάρχει λόγος για παραίτηση, απογοήτευση ή αυτομομφή. Πολλές φορές μπορεί να σκεφτόμαστε με αρκετές δόσεις μεταμέλειας ότι θα θέλαμε να επιστρέψουμε σε μια παρελθοντική εκδοχή μας και προσπαθούμε να το πετύχουμε αυτό, συνήθως καταλήγοντας σε περισσότερες ματαιώσεις και απογοήτευση. Ακόμα και αν κάπου φάγαμε τα μούτρα μας, με ή χωρίς ουσίες, ας σκεφτόμαστε πάντα ότι τις «βόλτες» μας τις κάναμε και έχουμε δικαίωμα να συνεχίζουμε να τις κάνουμε, όπως έχουμε δικαίωμα και να πάρουμε χρόνο και φροντίδα. Και, βέβαια, να μεταφέρουμε και όσα μας άρεσαν σε αυτές τις βόλτες σε αυτό που θέλουμε να δοκιμάσουμε τώρα να είμαστε και να το μοιραστούμε με τα άτομα που θέλουμε.
Μέχρι πάλι να μη μας βγει και να ξαναδοκιμάσουμε με νέους τρόπους, άλλοτε ήσυχα, άλλοτε με φασαρία, η οποία μπορεί να ξυπνήσει και κανένα γείτονα και να πάρουμε παρέα πίσω τις «γειτονιές» μας και να τις αναμορφώσουμε και με τα δικά μας γούστα και ανάγκες.
Να προσέχουμε ο ένας τον άλλον!
Το ChemSex Support είναι η υπηρεσία συμβουλευτικής και μείωσης βλάβης από το ChemSex. Η υπηρεσία παρέχεται και σε άτομα της περιφέρειας. Τηλεφώνησε στο 2103310400 και κλείσε το ραντεβού σου.
Αντώνης Πούλιος, Κλινικός ψυχολόγος, M.S., Ph.D. και ψυχαναλυτής. Επιστημονικός συνεργάτης του Συλλόγου Οροθετικών Ελλάδας «Θετική Φωνή».
Γιώργος Παπαδοπετράκης, Σύμβουλος εξαρτήσεων. Αντιπρόεδρος του Συλλόγου Οροθετικών Ελλάδας «Θετική Φωνή».
