Η κρυσταλλική μεθαμφεταμίνη (crystal meth) είναι μια ουσία που φαίνεται να διαδίδεται όλο και περισσότερο στο chemsex εντός της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας τα τελευταία χρόνια. Στην Ελλάδα, σε πρόσφατη έρευνα, άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες χρησιμοποιώντας ψυχοδραστικές ουσίες δήλωσαν σε ποσοστό 71,3% χρήση μεθαμφεταμίνης.
από τον Αντώνη Πούλιο & Γιώργο Παπαδοπετράκη*
Και γιατί είναι θέμα;
Οι ψυχοδραστικές ουσίες μπορεί να προσφέρουν μεταξύ άλλων ψυχαγωγία, απόλαυση, χαλάρωση αλλά είναι κατά κανόνα τοξικές σε κάποιο βαθμό και εθιστικές. Η απόφασή μας να κάνουμε χρήση καλό θα ήταν να συνοδεύεται από ενημέρωση σε σχέση με τις ουσίες που θα χρησιμοποιήσουμε καθώς και για το πώς μπορούμε να προστατευτούμε από τις αρνητικές συνέπειες της χρήσης (προσέγγιση γνωστή ως «μείωση της βλάβης»).
Δηλαδή είναι μια ουσία που φτιάχτηκε για σεξ;
Όχι! Κατασκευάστηκε στην Ιαπωνία το 1919 με σκοπό να χρησιμοποιηθεί από το στρατό. Η χρήση της συνεχίστηκε και στο δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, ειδικά στη Γερμανία με τον Χίτλερ να κάνει ενέσιμη χρήση καθημερινά. Με το πέρασμα των χρόνων και μετά το Stonewall, φαίνεται να τη γνωρίζει η ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα και να αρχίζει η χρήση της στο σεξ. Αυτό κορυφώθηκε την τελευταία δεκαετία, περίοδο κατά την οποία έλαβαν χώρα διάφορες κοινωνικές αλλαγές αλλά και η χρήση dating apps διαδόθηκε ιδιαίτερα, διευκολύνοντας την πρόσβαση στην ουσία και στα chemsex parties.
ΟΚ, αλλά τι είναι αυτή η μεθαμφεταμίνη;
Είναι μια ουσία συγγενής με την αμφεταμίνη (speed) αλλά αρκετά πιο εθιστική και ισχυρή. Επιδρά στη δράση της ντοπαμίνης και άλλων νευροδιαβιβαστών που καθορίζουν το συναίσθημα, την ευχαρίστηση, τα κίνητρα, την κίνηση, τη μάθηση, τη συγκέντρωση και τη στοχευμένη δράση. Απελευθερώνει στον εγκέφαλο σχεδόν τετραπλάσια ντοπαμίνη από ό,τι η κοκαΐνη. Αυτές οι ποσότητες και η διέγερση που επιφέρουν είναι αφύσικες για τον εγκέφαλο, γι’ αυτό και η απόσυρση, το comedown δηλαδή, περιγράφεται τόσο συντριπτική.
Και πώς επιδρά;
Η αμφεταμίνη επιφέρει αρκετά γρήγορα μια έντονη έξαψη που δίνει τη θέση της σε ένα αίσθημα ευφορίας αλλά και έντονη εγρήγορση, ενέργεια, αυτοπεποίθηση, αντοχή στον πόνο, σεξουαλική διάθεση, παράλληλα με άρση αναστολών και ενδεχομένως παρορμητικότητα. Αυτές τις οι ιδιότητες κάνουν το σεξ ιδιαίτερα έντονο ενώ περιγράφεται ενίοτε και ως ψυχρό, άγριο, χωρίς σύνδεση. Δεδομένου ότι η επίδρασή της διαρκεί ώρες, τουλάχιστον πριν επέλθει εθισμός και ανοχή, με τη χρήση μεθαμφεταμίνης το σεξ μπορεί να είναι πολύωρο έως και πολύ-ήμερο. Η χρήση της γίνεται συνήθως καπνιστή ή εισπνεόμενη με μυτιές (tweaking), με έκχυση στον πρωκτό (bootybump) ή ενδοφλέβια (slamming). Το slamming και το bootybump έχουν την πιο έντονη και άμεση επίδραση και προκαλoύν πολύ εύκολα ανοχή, εθισμό και, συνεπώς, απώλεια ελέγχου και τις αρνητικές επιπτώσεις της μεθαμφεταμίνης.
Τι κίνδυνοι υπάρχουν;
- Αυξάνει την πιθανότητα μετάδοσης σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων, συμπεριλαμβανομένων του HIV και της ηπατίτιδας, καθώς κατά το high έχουμε μικρότερη έγνοια σχετικά με ασφαλέστερες πρακτικές στο σεξ ή και στη χρήση.
- Μας καθιστά πιο ευάλωτους σε λοιμώξεις, γιατί προκαλεί ξήρανση στις βλεννογόνους του σώματος (πρωκτός, στόμα κ.λπ.) κι έτσι αυξάνει την πιθανότητα ρήξης των ιστών.
- Είναι ιδιαίτερα εθιστική. Είναι πολύ εύκολο να χάσουμε τον έλεγχό της και να αναπτύξουμε ανοχή έχοντας ανάγκη όλο και μεγαλύτερες ποσότητες για να φτάνουμε στο επιθυμητό high.
- Η λήψη υπερβολικής δόσης μπορεί να προκαλέσει οξύ άγχος, τρόμο έως και καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό.
- Τα στερητικά συμπτώματα κατά την απόσυρσή της (comedown), όπου μπορεί να αισθανθούμε μεγάλη κόπωση, κατάθλιψη, και σε κάποιες περιπτώσεις και αυτοκτονικό ή παρανοϊκό ιδεασμό. Τα συμπτώματα αυτά περνάνε μετά από κάποιο διάστημα αλλά συχνά είναι αρκετά επώδυνα.
- Η χρόνια χρήση έχει συνδεθεί με προβλήματα στον ύπνο και τη διάθεση, γήρανση του δέρματος και καταστροφή των δοντιών, απώλεια μυϊκής μάζας, προβλήματα στα νεφρά και ψύχωση.
- Κοινωνικές επιπτώσεις, όπως η απώλεια εργασίας, κοινωνικού δικτύου, φίλων και συντρόφων, που έχουν σχέση και με το στίγμα της χρήσης.
Τι παίζει με τον εθισμό;
Δε μιλάμε για σωματική εξάρτηση, όπως με το αλκοόλ ή το G, οπότε συχνά ο εθισμός δεν είναι άμεσα αντιληπτός. Ενδείξεις ψυχολογικής εξάρτησης είναι:
- Κακή διάθεση ή ευερεθιστότητα όσο απομακρυνόμαστε από την τελευταία χρήση.
- Δεν μπορούμε να απολαύσουμε το σεξ χωρίς chems.
- Οποιοδήποτε σεξουαλικό ερέθισμα μας διεγείρει, μας «μπριζώνει» να κάνουμε χρήση (το γνωστό craving).
Τι μπορώ να κάνω τη μείωση βλάβης;
- Καλό θα ήταν να έχεις εξαρχής κάποια όρια σχετικά με την ποσότητα που θέλεις να πάρεις, το χρόνο που θέλεις να αφιερώσεις στο chemsex αλλά και το τι θέλεις να κάνεις και με ποιους.
- Σκέψου τι θα κάνεις αναφορικά με τη χρήση προφυλακτικού.
- Εξασφάλισε καθαρά σύνεργα (καλαμάκια, πίπες, σύριγγες) που θα χρησιμοποιήσεις μόνο εσύ.
- Σκέψου αν θα σου φανεί χρήσιμη η PrEP.
- Κράτα κατά νου ότι με το slamming και το bootybump είναι αρκετά πιθανό να χάσεις τον έλεγχο.
- Αν ζεις με τον HIV, φρόντισε να μη χάσεις δόσεις.
- Ενημερώσου για την αλληλεπίδραση της μεθαμφεταμίνης με φάρμακα ή άλλες ουσίες που θα πάρεις.
Αν κάποιος άλλος πάρει υπερβολική δόση;
Αν τα πράγματα ξεφύγουν ή ανησυχείς για την κατάσταση κάποιου ατόμου σε ένα chemsex πάρτυ, έχε τον κατά νου, βοήθησέ τον να συνέλθει ή μη διστάσεις να καλέσεις ασθενοφόρο, αν έχει χάσει τις αισθήσεις του ή βλέπεις ότι έχει δυσκολία στην αναπνοή, έντονο πυρετό ή σπασμούς. Και γενικά έχε το νου σου σε φίλους ή συντρόφους που κάνουν χρήση. Πολλές από τις αρνητικές επιπτώσεις της μεθαμφεταμίνης μπορούν να μετριαστούν αν προσέχουμε ο ένας το άλλο.
Και μετά τη χρήση τι κάνω;
Θυμήσου ότι το comedown είναι αναμενόμενο, οπότε φροντίσου!
- Τόσο κατά τη χρήση και ακόμα περισσότερο μετά, προτίμησε ποιοτική διατροφή, πλούσια σε βιταμίνες, πρωτεΐνες και αμινοξέα, ενυδάτωση και φροντίδα της στοματικής υγιεινής.
- Χαλαρό, ήρεμο και ευχάριστο περιβάλλον.
- Αποφυγή απαιτητικών, στρεσογόνων συνθηκών.
- Αν υπάρχουν σημαντικές ή σοβαρές υποχρεώσεις στο προσκήνιο, σκέψου μήπως είναι καλή ιδέα να αναβάλεις τη χρήση.
Όσο είναι δυνατόν ίσως θα ήταν χρήσιμο να αναλογιστούμε το βαθμό της εμπλοκής μας με το chemsex και κατά πόσο αυτά που μας προσφέρει συνεχίζουν να είναι περισσότερα από τις επιπτώσεις του.
Και αν νιώσω ότι χάνω τον έλεγχο της χρήσης;
Μη διστάσεις να αναζητήσεις βοήθεια! Το να χάσουμε τον έλεγχο συχνά προκαλεί ντροπή ή το αρνούμαστε καθώς έχουμε μάθει ότι όλα είναι θέμα ατομικής ευθύνης, θέλησης και δύναμης χαρακτήρα. Με μία ουσία τόσο εθιστική, αυτό δε στέκει καθόλου. Αν πίνουμε πολύ και συχνά, είναι εντός προγράμματος να χάσουμε τον έλεγχο. Είναι καλλίτερο τότε να λάβουμε τα μέτρα μας και τη βοήθεια που χρειαζόμαστε παρά να το αρνούμαστε ή να κατηγορούμε τον εαυτό μας στερώντας του τη φροντίδα που θα μπορούσε να έχει.
Μα δεν ξέρω πού να απευθυνθώ για βοήθεια!
Ισχύει ότι αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν, αρκετές τουλάχιστον, επιβεβαιωτικές, μη στιγματιστικές και κατάλληλες για τη μεθαμφεταμίνη και το chemsex υπηρεσίες. Όμως η απάντηση σε τέτοιες προκλήσεις, όπως έχει δείξει η ιστορία της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, θα έρθει μέσα από την ίδια την κοινότητα, τη διάθεσή της να φροντίσει τα μέλη της, να διεκδικήσει αυτό που δικαιούται, να εκπαιδεύσει και να καθοδηγήσει τις υπηρεσίες και τους επαγγελματίες υγείας στο τι χρειάζεται.
Αν έχεις ερωτήματα σχετικά με τη χρήση της κρυσταλλικής μεθαμφεταμίνης ή αισθάνεσαι ότι χρειάζεσαι κάποια στήριξη σε σχέση με τον έλεγχό της είτε έχει χαθεί είτε όχι, μπορείς να βρεις κάποιες πληροφορίες στη σελίδα ChemSexGR στο facebook αλλά και να κλείσεις ραντεβού στην υπηρεσία Chemsex Support του myCheckpoint στο 2103310400.
Να προσέχουμε ο ένας τον άλλον!
Αντώνης Πούλιος, Κλινικός Ψυχολόγος M.Sc., Ph.D. και ψυχαναλυτής. Επιστημονικά υπεύθυνος των κοινοτικών προγραμμάτων του Συλλόγου Οροθετικών Ελλάδας «Θετική Φωνή»
Γιώργος Παπαδοπετράκης, Σύμβουλος εξαρτήσεων, Αντιπρόεδρος και υπεύθυνος προγραμμάτων του Συλλόγου Οροθετικών Ελλάδας «Θετική Φωνή»
Πηγές
Παπαδοπετράκης, Γ. & Παπατριανταφύλλου, Α. (2017). Chemsex: η χρήση ψυχοδραστικών ουσιών σε περιβάλλοντα ανδρών που κάνουν σεξ με άνδρες (ΑΣΑ). Αθήνα: Αδημοσίευτη διπλωματική εργασία, 18 Άνω.
Poulios, A., Apostolidou, A., Triantafyllidou, S., Protopapas, K., Tapeinos, A., Papadopetrakis, G., Papadopoulou, M., Antoniadou, A., Psichogiou, M., Canellopoulos, L. (2022). Sexualized drug use and chemsex: their association with sexual health among men who have sex with men living in Greece. International Journal of Sexual Health. DOI: 10.1080/19317611.2022.2045417
Πούλιος, Α. (2020). Εισαγωγή στο Chemsex: από το φαινόμενο στο υποκείμενο. Στο Ν. Παπαθανασίου & Ε.-Ο. Χρηστίδη (επ. εκδ.) Συμπερίληψη και ανθεκτικότητα: Βασικές αρχές ψυχοκοινωνικής στήριξης σε θέματα σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας, έκφρασης και χαρακτηριστικών φύλου (σελ. 377 – 402). Αθήνα: Gutenberg.
