Χριστίνα Τριχά
Παρακολουθούσα τις προάλλες διαδικτυακά, έναν καυγά μεταξύ δυο μεσήλικων -και βαλέ- αρρενωποτήτων, σε κάποιο “καφενείο” της Θεσσαλονίκης.
Έναν “άγριο” τσακωμό, όπως τον τιτλοφόρησε το άτομο που τον βιντεοσκόπησε κρυφά με το κινητό του και ανέβασε έπειτα το βίντεο στο διαδίκτυο. Η σκηνή μου φάνηκε ενοχλητικά οικεία. Τόσο οικεία που επανέλαβα το τετράπλατο βίντεο τόσες φορές, που πέρασαν 36 λεπτά χωρίς να το καταλάβω.
Ζώντας μακριά από την Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, κάτι τέτοιες στιγμές προσωπικής ψυχικής ικανοποίησης ονλάιν, είναι ό,τι διαθέτω για να περιποιούμαι που και που τα εθιστικά κενά που αφήνει πίσω του το αίσθημα της νοσταλγίας για την “πατρίδα”.
Σε επανάληψη, σκέψεις και συναισθήματα προκάλεσαν συλλογιστικούς ανεμοστρόβιλους που με παρέσυραν από τον “άγριο τσακωμό στο δρόμο”, στην “τέχνη της λογικής” της Eugenia Cheng. Κι από την τέχνη της λογικής και τον αναλογικό αφηρημένο συλλογισμό ως την ισότητα στον γάμο. Και έπειτα, πίσω ξανά στον “άγριο” τσακωμό και στο “Δικαίωμα”, για το οποίο διαφωνούσαν (;) οι δύο μεσήλικοι.
Ξέχασα τη νοσταλγία μου, ξέχασα και τον ύπνο και για δυο τρεις μέρες βάλθηκα να επιδίδομαι σε μαθηματικούς υπολογισμούς.
Αν παρακολουθήσεις το βίντεο του καυγά, θα δεις πολλά πράγματα να συμβαίνουν ταυτόχρονα. Επιχειρήματα, παραλογισμοί, χιουμοριστικές σκηνές/ ανατροπές κλπ. Πρόκειται για μια κλασική σκηνή λογομαχίας από αυτές που βλέπεις (ή συμμετέχεις) καθημερινά σε ελληνικούς δρόμους, σε ελληνικές τηλεοράσεις, ελληνικά σπίτια και σε ελληνικά σόσιαλ μίντια.
Οι δύο εμπλεκόμενοι καθ’ όλη τη διάρκεια του τσακωμού τους, έχουν ως κύριό τους μέλημα να διεκδικήσουν ή να επιβάλουν με λεκτικό και μη τρόπο, όσα εκείνοι θεωρούν ως δικαιώματά τους.
Χρησιμοποιούν φράσεις όπως: “Δεν έχω δικαίωμα να μιλάω για την κατάσταση (της χώρας);”, “..στο καφενείο μπορείς να κάτσεις και να πιεις όσο θέλεις…δικαίωμα έχεις, αλλά μακριά από εμένα” ή “Έχεις δικαίωμα να με χαρακτηρίζεις έτσι;” είσαι με τη Χρυσή Αυγή, είναι “δικαίωμά σου”, αλλά δεν έχεις δικαίωμα να μας αναστατώνεις.
Λένε και λένε και αναμετριούνται. Διαφωνούν σε όλα. Είναι άλλωστε αρκετά διαφορετικοί. Ο ένας περήφανα ανακοινώνει πως πιστεύει στην πατρίδα, στη θρησκεία και την οικογένεια και ο άλλος εξίσου περήφανος αναφωνεί πως είναι “άθεος” και “αντίχριστος”. Φαίνεται να είναι τόσο μακριά ο ένας από τον άλλο, τόσο σε θέσεις και αντιλήψεις όσο ακόμα και σε στυλ. Όσα κι αν λένε όμως, επιστρέφουν συνέχεια την “κουβέντα” στο ατομικό “δικαίωμα”; Γιατί;
Μια μέρα μετά, την απάντηση την πήρα από την μαθηματικό Eugenia Cheng.
Η Cheng χρησιμοποιεί μαθηματικούς συλλογισμούς για να ρίξει ένα νέο φως στις πιο σημαντικές διαφωνίες που συναντάς σήμερα στο διαδίκτυο. Για παράδειγμα, με τη βοήθεια των διαιρετών, εξηγεί πώς προκύπτει το λευκό προνόμιο του σις άνδρα, και με τις θεωρίες δικτύου προσπαθεί να καταλάβει τα βίαια εγκλήματα αστυνομικών ενάντια σε μαύρους πολίτες. Ενώ με τη χρήση αναλογικού μαθηματικού συλλογισμού προτείνει σε ποιο επίπεδο χρειάζεται να φτάσουμε για να συζητήσουμε την ισότητα στο γάμο.
Στο βίντεο της “The Art of Logic (η τέχνη της λογικής)” λέει:
“Υπάρχουν πολλές διαφορετικές καταστάσεις που έχουν κάτι κοινό μεταξύ τους, αν μπορούσαμε μόνο να ξεχάσουμε κάποιες ενοχλητικές λεπτομέρειες σχετικά με αυτές. Και αυτό μας οδηγεί από τον πραγματικό κόσμο των πραγμάτων, στον αφηρημένο κόσμο των ιδεών, όπου περισσότερα διαφορετικά πράγματα γίνονται ίδια με τη χρήση των αναλογιών. Στα μαθηματικά αυτό γίνεται πολύ συγκεκριμένα. Δε λέμε απλά αυτό το πράγμα είναι ανάλογο προς το άλλο, αλλά λέμε: “ποια είναι η αναλογία που μας αφορά εδώ;”
“ποια είναι η αναλογία που μας αφορά εδώ;”
Αυτό ήταν! Οι δύο άντρες στο καφενείο, στον πραγματικό κόσμο των πραγμάτων μπορεί να τσακωνόντουσαν, στην ουσία όμως, προσπαθούσαν να εντοπίσουν τι ήταν εκείνο που είχαν κοινό μεταξύ τους. Αν μπορούσαν για λίγο να ξεχάσουν τις ενοχλητικές τους λεπτομέρειες, όπως τις πολιτικές και θρησκευτικές πεποιθήσεις ο ένας του άλλου, θα οδηγούνταν στον αφηρημένο κόσμο των ιδεών.
Και στη μεταξύ τους αναλογία που δεν ήταν άλλη από το αναφαίρετο δικαίωμά τους να βρίσκονται στο καφενείο!
Η Cheng εν τω μεταξύ συνεχίζει:
“Αν σκεφτείτε δύο μήλα και δύο μπανάνες, τότε μπορείτε να πείτε “Ω, αυτά έχουν κάτι κοινό μεταξύ τους!” Είναι και τα δύο, ΔΥΟ πράγματα. Και έτσι προκύπτει ο αριθμός 2: είναι μια αναλογία μεταξύ πολλών σετ διαφορετικών πραγμάτων… Υπάρχουν κι άλλοι τρόποι που θα μπορούσαμε να το είχαμε κάνει αυτό. Για παράδειγμα, αντί να είχαμε πει πως το κοινό που έχουν δύο μήλα και δύο μπανάνες είναι πως είναι 2 πράγματα, να λέγαμε πως είναι 2 φρούτα. Το οποίο μπορεί μεν είναι αλήθεια, αλλά περικλείει λιγότερα πράγματα. Έτσι, αν είχαμε κάνει την αναλογία μέσω των 2 φρούτων, δε θα μπορούσαμε να είχαμε συμπεριλάβει ας πούμε και ένα σετ καρέκλες, ή άλλες διαφορετικές δυάδες, που δε θα ήταν φρούτα. Αυτό δε σημαίνει ότι είναι μια λάθος αναλογία. Αλλά ότι είναι μια αναλογία διαφορετικού επιπέδου που περικλείει λιγότερα πράγματα.”
Ίσως το σχήμα να βοηθάει:
Ή αλλιώς:
Αυτό που σας έκρυψα ως τώρα, είναι πως δεν είδα το βίντεο μόνο τα 36 εκείνα αρχικά λεπτά.
Όχι. Το είδα πολλές περισσότερες φορές αφότου ανακάλυψα την Cheng. Και όχι γιατί μου έδινε μια διαφορετική οπτική προς το χιλιοπαιγμένο βίντεο “άγριος τσακωμός στο δρόμο”, αλλά για ότι ακολουθεί παρακάτω.
Στο 08:58, η μαθηματικός “γράφει” στον πίνακα της, χαμηλά τις λέξεις “στρέιτ γάμος” και πλάι τους, σε μια όχι και τόσο μακρινή απόσταση γράφει: “γκέι γάμος”. Ετοιμάζεται να μας παρουσιάσει τη μεταξύ τους αναλογία. Το κοινό σημείο ανάμεσα στον στρέιτ και τον γκέι γάμο. Είμαι με μάτια ορθάνοιχτα!
Τραβάει μια πλάγια γραμμή που ξεκινάει πάνω από τον στρέιτ γάμο και σταματά έπειτα από λίγα εκατοστά. Γράφει: “ένας άντρας και μια γυναίκα, μη συγγενείς”. Παρακολουθώ. Ξέρω πως αυτό το επίπεδο δε μιλάει για εμένα και περιμένω. Ξεκινάει να τραβάει ακόμα μια γραμμή. Αυτή τη φορά πάνω από τον γκέι γάμο και με αντίθετη κλήση. Σταματάει πιο πάνω από τον άντρα και τη γυναίκα και γράφει: “2 ενήλικες μη συγγενείς”. Άλλη μία γραμμή ενώνει τις λέξεις αυτές ΚΑΙ με τον στρέιτ γάμο.
Κάπως έτσι:
Η εικόνα καθαρίζει.
Αναφωνώ “εύρηκα!” και βάζω τα γέλια μονάχη. Ποτέ δεν ήμουν άριστη στα μαθηματικά, μα εδώ κάτι βρήκα:
Με απλές μαθηματικές πράξεις προκύπτει πως η ισότητα στο γάμο θα έρθει και στην Ελλάδα μόνο και εφόσον η σχετική “κουβέντα” (ή άγριος τσακωμός!) βρει δικαίωμα να γίνει θαμώνας “καφενείου”. Όταν δηλαδή βρει το δικαίωμα να τρυπώσει σε έναν “τόπο” ζύμωσης και ανταλλαγής απόψεων.
____________________________________________________________________
φώτο cover: Rémi Stosskopf
