Vasilis Thanopoulos
Μια άκρως αισθαντική, ατμοσφαιρική και συχνά ονειρική ιστορία λεσβιακής αγάπης, αυτο-ανακάλυψης κι αφύπνισης, με φόντο το λιθουανικό καλοκαίρι και πρωταγωνίστριες τις έφηβες Σανγκάιλε και Αουστέ, αφηγείται η Λιθουανή σκηνοθέτρια Alanté Kavaïté στο Καλοκαίρι του έρωτά μου. Η ταινία απέσπασε το βραβείο καλύτερης σκηνοθεσίας στο τμήμα World Cinema Dramatic Competition του φετινού Σάντανς, ενώ προβλήθηκε και στην Μπερλινάλε. Με αφορμή την επαναληπτική της προβολή στα πλαίσια των 21ων Νυχτών Πρεμιέρας (Σάββατο 26 Σεπτεμβρίου, ODEON Όπερα 2, 21:00) κουβεντιάζουμε με την σκηνοθέτρια.
Θα περιέγραφες το Καλοκαίρι του έρωτά μου (Sangaïlé) ως ένα ταξίδι προς τη σεξουαλική αυτο-ανακάλυψη;
Είναι αλήθεια ότι υπάρχει πολύς αισθησιασμός, ερωτισμός και σεξουαλική ενέργεια στην ταινία, η οποία έχει να κάνει αρκετά με τις αισθήσεις και τα συναισθήματα. Από την ίδια της τη σύλληψη, στο σενάριο, δούλεψα πάνω στο οπτικό κομμάτι ακόμη περισσότερο από τους διαλόγους. Νέες αισθήσεις, πρωτόγνωρα συναισθήματα συνδέονται πολύ με τις ανακαλύψεις εκείνης της ηλικίας, των 17 χρόνων. Αλλά η σεξουαλική αυτο-ανακάλυψη είναι μόνο ένα κομμάτι αυτού του ταξιδιού. Πρόκειται για μια αυτο-ανακάλυψη σε πολλούς τομείς- πώς να διαχειρίζεσαι τους φόβους και τις επιθυμίες σου, πώς να βρίσκεις τη σωστή θέση στην κοινωνία, πώς να αντιμετωπίζεις τους άλλους, πώς να είσαι ενήλικας…
Η «χημεία» ανάμεσα στις πρωταγωνίστριές σου είναι αξιοσημείωτη. «Χτίσατε» τους χαρακτήρες από κοινού, ή ακολουθήσατε αυστηρά το αρχικό σενάριο;
Αναζητούσα ένα ζευγάρι με αρμονία, μια ορισμένη συμμετρία, και ταυτόχρονα με προφανείς διαφορές στο ταμπεραμέντο. Όταν δουλεύεις με ηθοποιούς νεαρής ηλικίας, είναι σημαντικό να βρίσκονται πολύ κοντά στους χαρακτήρες που θα υποδυθούν. Υπήρξα τυχερή εντοπίζοντας τις πρωταγωνίστριές μου. Αφιερώσαμε πολύ χρόνο κουβεντιάζοντας, προετοιμάζοντας τα γυρίσματα. Είχαμε αμοιβαία εμπιστοσύνη. Αποδέχτηκαν να αφεθούν σε ένα αρκετά αυστηρό καδράρισμα, αλλά μέσα στο κάδρο είχαν πολλή ελευθερία. Ήμουν ανοιχτή στις προτάσεις τους που αφορούσαν σε αλλαγές στους διαλόγους ή στην πειστικότητα σχετικά με τη συμπεριφορά από τη δική τους οπτική γωνία. Η κύρια δομή των χαρακτήρων δεν άλλαξε σε σχέση με το σενάριο, αλλά χάρη στις πρωταγωνίστριες έγινε αληθινή.
Το καλοκαίρι είναι εξίσου αναπόσπαστος «χαρακτήρας» με τις πρωταγωνίστριές σου, δίνοντας στη δουλειά σου μια αίσθηση Ρομερ-ική κατά καιρούς. Σε γοητεύει ιδιαίτερα αυτή η εποχή- με τον ίδιο τρόπο που το κάνει η αεροπλοΐα;
Μεγάλωσα στα βόρεια της Λιθουανίας. Πέρασα τους χειμώνες της παιδικής μου ηλικίας στο χιόνι και τα καλοκαίρια στη ζεστή άμμο. Ο καλοκαιρινός ήλιος στο δέρμα, η ελευθερία του να είσαι ή να κολυμπάς γυμνός είναι ένα από αυτά τα δυνατά συναισθήματα. Ιδίως όταν σκέφτεσαι για εκείνη την ηλικία, τα 17, όταν ήδη βρίσκεσαι στο σώμα ενός ενήλικα, αλλά ακόμη δεν ξέρεις τα πάντα για αυτό. Αυτή η ιστορία δε θα μπορούσε να έχει συμβεί στη διάρκεια ενός κρύου χειμώνα. Το καλοκαίρι, όπως κι ο δεύτερος χαρακτήρας, η Αουστέ, συμμετέχουν στην αφύπνιση της Σανγκάιλε.
Η Λιθουανία έχει μια ξεχωριστή, πρακτικά εμμονική, σχέση με την αεροπλοΐα. Κάθε καλοκαίρι, όπως όλοι, πήγαινα να δω ένα μεγάλο αριθμό αεροπλανικών επιδείξεων. Μου φάνηκε ότι αυτό το δημοφιλές χόμπι θα αποτελούσε την τέλεια μεταφορά για την Σανγκάιλε. Τα αεροβατικά, ένα extreme σπορ, απαιτούν πραγματικό αυτοέλεγχο κι είναι ακριβώς αυτό που φαίνεται πως λείπει περισσότερο στην Σανγκάιλε. Πρέπει να παλέψει μέσα της, για να απελευθερωθεί και να υλοποιήσει το όνειρό της.
Δίκαια ή όχι, η ταινία σου έχει συγκριθεί με το Μπλε, το πιο ζεστό χρώμα. Υπάρχει κάποια εγκυρότητα σε τέτοιες συγκρίσεις; Έχεις επηρεαστεί από τη συγκεκριμένη ταινία- ή άλλες;
Όταν το Μπλε, το πιο ζεστό χρώμα προβλήθηκε στις Κάννες το 2013, ήδη γυρνούσα την ταινία μου έπειτα από δύο χρόνια χρηματοδότησης. Το είδα, αφότου την ολοκλήρωσα. Θεματολογικά κι αισθητικά είναι τόσο διαφορετικές δουλειές, ώστε το γεγονός ότι πολλοί δημοσιογράφοι τις συγκρίνουν αποδεικνύει πως δεν έχουμε αρκετές ταινίες με θέμα τη λεσβιακή αγάπη. Γενικά, νομίζω ότι χρειαζόμαστε περισσότερες ταινίες που να δείχνουν gayανθρώπους, χωρίς να εστιάζουν στο γεγονός πως είναι gay. Οι gay είναι όπως όλοι οι άλλοι- δεν έχει να κάνει με το «εμείς» κι «αυτοί», όλοι είμαστε το ίδιο. Αγαπάμε, υποφέρουμε, αλλά έχουμε και πάθη, ταλέντα… Νομίζω ότι ο καλύτερος τρόπος να αλλάξεις νοοτροπίες είναι να τοποθετήσεις κάποιον μπροστά από ένα κόσμο, όπου το γεγονός αυτό δεν αποτελεί πλέον ζήτημα. Βεβαίως ο δρόμος είναι μακρύς, αλλά, αν κάποιος προβάλλει τον εαυτό του σε ένα κόσμο όπου απλώς δε θα μας νοιάζει πλέον ποιος αγαπάει ποιον, όπου τα ζητήματα φύλου θα έχουν εξαφανιστεί, πιστεύω πως κάτι τέτοιο μπορεί να βοηθήσει στην επίτευξη του στόχου. Κάποιες φορές, και μόνο το να ξέρεις ότι κάτι είναι δυνατό, ήδη αποτελεί το ήμισυ της λύσης.
Μιλώντας σχετικά με επιρροές, μπορώ να αναφέρω δύο gayταινίες, που υπήρξαν ιδιαιτέρως σημαντικές για μένα ως κινηματογραφίστρια: το Chant d’ amour του Ζαν Ζενέ και το Pink Narcissus του James Bidgood. Κι έπειτα, στο Καλοκαίρι του έρωτά μου υπάρχει ένας μικρός «φόρος τιμής» στον Γκας Βαν Σαντ- είναι η σκηνή στο ντους.
Παρά την ανάλαφρη προσέγγισή της, η δουλειά σου «ακουμπά» ένα εξαιρετικά ευαίσθητο ζήτημα, εκείνο της (γυναικείας) ομοφυλοφιλίας. Πόσο ανεκτική είναι η σύγχρονη λιθουανική κοινωνία σχετικά με αυτό το ζήτημα; Η ταινία σου απευθύνεται στο ευρύτερο δυνατό κοινό, κι όχι μόνο στους LGBT σινεφίλ/ φεστιβαλικούς κύκλους;
Σχετικά με τα δικαιώματα των LGBT ατόμων στη Λιθουανία, τα πράγματα προχωρούν με αργά, αλλά σταθερά, βήματα. Απέχουμε πολύ από το γάμο μεταξύ ομοφυλόφιλων, αλλά δεδομένου ότι ο αγώνας διαρκεί μόλις 25 χρόνια, αφότου η χώρα ανακήρυξε την ανεξαρτητοποίησή της από τη σοβιετική κατοχή, δεν εξελίσσεται τόσο άσχημα, και κομίζει πολλή ελπίδα. Όπως σε πολλές χώρες, η κατάσταση είναι διαφορετική ανάμεσα στα μεγάλα αστικά κέντρα και την επαρχία. Στη Λιθουανία, η διαφορά είναι και θέμα γενεών. Αφιέρωσα 6 μήνες εκεί προετοιμάζοντας και γυρίζοντας μια λεσβιακή ταινία (όλοι στο συνεργείο και τριγύρω είχαν το σενάριο) και ποτέ δεν αντιμετώπισα κάποιο πρόβλημα, ούτε καν κάποιο σχόλιο για το ζήτημα- αλλά ήμουν, κυρίως, με νέους ανθρώπους από το Βίλνιους, την πρωτεύουσα. Τη μέρα του Pride της Βαλτικής στο Βίλνιους είδα μερικούς ηλικιωμένους θρησκευόμενους να διαδηλώνουν εναντίον του και σκέφτηκα πόσο δύσκολο θα είναι να αλλάξει η νοοτροπία τους. Ξέρω ακόμη πως υπάρχουν Λιθουανοί έφηβοι που αυτοκτονούν στην επαρχία, επειδή είναι gay και υφίστανται απόρριψη από τις οικογένειές τους. Αλλά, κατά κάποιο τρόπο, ακόμη και στη Γαλλία, παρά το νόμο για το γάμο ανάμεσα στους ομοφυλόφιλους, η κατάσταση δεν είναι ιδανική- ακόμη και το τρέιλερ της ταινίας στο youtube δέχτηκε κάποια σχόλια μίσους από Γάλλους. Η μάχη συνεχίζεται.
Είμαι πολύ ευτυχής που η ταινία μου πέρασε από mainstream φεστιβάλ, ενώ επιλέχτηκε κι από πιο εξειδικευμένα. Το ότι ξεκίνησε από το Σάντανς και την Μπερλινάλε ήταν σπουδαίο, ενώ το ότι υπήρξε το φιλμ που «άνοιξε» το φεστιβάλ Zurich Pink Apple ήταν μια επιβράβευση.
Το Καλοκαίρι του έρωτά μου προβάλλεται στο Διεθνές Διαγωνιστικό του 21ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας- Νύχτες Πρεμιέρας. Σε συναρπάζει αυτό;
Αισθάνομαι μεγάλη τιμή κι ευτυχία. Έχω ήδη συνάντησει το αθηναϊκό κοινό με την πρώτη ταινία μου μυθοπλασίας Ecoute le temps (Fissures) και θυμάμαι τις πολύ σινεφίλ συζητήσεις που είχαμε εκεί!
πηγή: hitandrun.gr
