Το κίνημα #MeToo ξεκίνησε και συνεχίζει ένα πολύ σημαντικό δημόσιο διάλογο, σε παγκόσμιο επίπεδο, σχετικά με τη συναίνεση, την κατάχρηση εξουσίας, το σεξισμό και τη σεξουαλική κακοποίηση.
Ωστόσο, όπως και άλλα παρόμοια κινήματα και καμπάνιες, το #MeToo έχει δεχθεί κριτική όσον αφορά την αδυναμία του να συμπεριλάβει και να εκπροσωπήσει ομάδες και κοινότητες πέρα από τις λευκές, στρέιτ γυναίκες. Η προσέγγιση του #MeToo βασίζεται κυρίως στο δυαδικό φύλο (άντρας-γυναίκα) και στο δίπολο άντρας/θύτης, γυναίκα/θύμα. Αναγνωρίζει την τοξική αρρενωπότητα ως έμφυλο χαρακτηριστικό των αντρών, αδιαφορώντας για τη θεσμοθετημένη καταπίεση και βία των έμφυλων ταυτοτήτων και της πατριαρχίας, που αποτελούν και την πηγή του κακού. Οι βίαιες συμπεριφορές των αντρών δεν είναι απλώς ίδιον του φύλου τους, είναι το αποτέλεσμα του φύλου εν γένει. Σε ένα τέτοιο κλίμα, queer, τρανς και non-binary φωνές δυστυχώς δεν έχουν θέση.
Όμως και η έλλειψη γκέι/μπάι φωνών στο κίνημα είναι εκκωφαντική, ειδικά αν ρίξουμε μια ματιά στις στατιστικές. Το 62% των γκέι αντρών στη Βρετανία και το 40% στις ΗΠΑ, έχουν υπάρξει θύματα παρενόχλησης σε κάποιο μπαρ ή κλαμπ. Το 47% των τρανς ατόμων έχουν δεχτεί κάποιο είδος σοβαρής σεξουαλικής παρενόχλησης ή σεξουαλικής βίας.
Ποιοι είναι οι λόγοι λοιπόν για τους οποίους η LGBT κοινότητα δεν είχε μέχρι τώρα το δικό της #MeToo κίνημα; Γιατί μας είναι τόσο δύσκολο να μιλήσουμε για θέματα όπως η συναίνεση και η παρενόχληση;
Μπορούμε βέβαια να φανταστούμε γιατί υπάρχει μία τέτοια κουλτούρα σιωπής, δεδομένου ότι οι LGBT σχέσεις και σεξουαλικές εκφράσεις αποτέλεσαν και συνεχίζουν να αποτελούν κοινωνικά ταμπού. Ακόμα και σε χώρες που τα LGBT δικαιώματα προστατεύονται, και η κοινωνική αποδοχή είναι δεδομένη για μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού, η σεξουαλική αγωγή συνεχίζει να αποτυγχάνει να εκπροσωπήσει τις γκέι σχέσεις και τον τρόπο ζωής.
Οι LGBT χώροι (ιντερνετικοί ή απτοί) αποτέλεσαν για πολλούς από εμάς την πρώτη μας ουσιαστική σεξουαλική αγωγή. Την πρώτη επαφή με τους κώδικες, τα μέσα και τις συμπεριφορές γύρω από τις σχέσεις και το σεξ. Αλλά και την πρώτη επαφή με τους δικούς μας ανθρώπους. Με εκείνους που έχουν παρόμοιες εμπειρίες με εμάς, καλές και άσχημες, και τη θέληση να μας δεχτούν όπως ακριβώς είμαστε.
Δεν χωρά αμφιβολία πως τέτοιοι χώροι δημιουργήθηκαν με σκοπό τη σεξουαλική ελευθερία και την έκφρασή της. Οπότε η κουβέντα γύρω από τη συναίνεση γίνεται κομμάτι ομιχλώδης, ειδικά αν υπολογίσουμε τη χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών.
Μεγάλο ποσοστό των σεξουαλικών συμπεριφορών των LGBT ατόμων συνδέεται με χώρους όπως μπαρ και κλαμπ, και με τη χρήση αλκοόλ ή ουσιών. Το ποσοστό των γκέι και μπάι αντρών που χρησιμοποιούν ναρκωτικές ουσίες πριν ή κατά τη διάρκεια του σεξ, είναι πολύ πιο υψηλό σε σχέση με τους στρέιτ άντρες.
Και φυσικά, ας μην ξεχάσουμε το πλέον προφανές. Το σεξ και η σεξουαλική απελευθέρωση αποτελούν, ακόμα και σήμερα, τα πιο δυνατά μέσα επιβεβαίωσης. Και αυτή η επιβεβαίωση αποτελεί ένα είδος άτυπης νομιμοποίησης για τα LGBT άτομα, για όλους εμάς που ζήσαμε τη ντροπή που συνδέεται με τη συνειδητοποίηση της διαφορετικότητας και και το φόβο της απόρριψης.
Έτσι, μιλάμε για τη σεξουαλική απελευθέρωση ως μια έντονη, διαμορφωτική, συναισθηματική εμπειρία. Σε χώρους όπου ο πανηδονισμός και η σεξουαλική ελευθέρια έχουν τέτοια βαρύτητα, είναι εξαιρετικά δύσκολο να αναγνωρίσουμε και να θέσουμε όρια σε σχέση με τη σεξουαλική βία. Σκέψου για παράδειγμα μια συζήτηση σχετικά με τη συναίνεση στο περιβάλλον ενός dark room ή ενός σεξ πάρτι. Τα πάντα περιπλέκονται, ακριβώς επειδή η κουβέντα μέχρι τώρα έχει εστιαστεί σχεδόν αποκλειστικά στη στρέιτ (ή ετεροκανονική) σεξουαλικότητα και σχέσεις.
Κι όμως είναι πολύ σημαντικό να κάνουμε τα πρώτα βήματα. Πρωτίστως να υιοθετήσουμε μια προσέγγιση, ένα λεξιλόγιο, που συμπεριλαμβάνει και αναγνωρίζει αυτές τις εμπειρίες. Μόνο αν αφήσουμε στην μπάντα τις ηθικές κρίσεις και τα μισόλογα, θα μπορέσουμε να έχουμε έναν ουσιαστικό, εποικοδομητικό διάλογο τύπου #MeToo.
Τέλος, θα πρέπει να δεχτούμε, χωρίς ίχνος αμφιβολίας, πως ένας τέτοιος διάλογος εντός της LGBT κοινότητας, δεν σημαίνει αποτυχία. Δεν σημαίνει πως οι ομοφοβικοί, τρανσφοβικοί τραμπούκοι και φασίστες έχουν δίκιο. Δεν σημαίνει πως είμαστε ανίκανοι να αγαπάμε, να νοιαζόμαστε, να κάνουμε υγιείς σχέσεις. Δεν σημαίνει πως το σεξ θα πρέπει να γίνει ταμπού, πως όλοι μαζί θα πρέπει να το γυρίσουμε στο ιεραποστολικό.
Και σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει πως είμαστε αδύναμοι. Το αντίθετο μάλιστα. Ο σεβασμός και η αλληλεγγύη μόνο δύναμη μπορούν να σημαίνουν.
του Κυριάκου Βογιατζή
