Από τον ρόλο των λεσβιών τη δεκαετία του ’80 και του ’90 μέχρι την πλήρη εκκένωση γειτονιών.
Ένας χρήστης στο reddit με αφορμή τον μήνα υπερηφάνειας θέλησε να ανοίξει ένα θέμα για το πώς ήταν να ζει κάποιος την εποχή της δεκαετίας του ’80. Οι αφηγήσεις των μεγαλύτερων είναι από συγκινητικές έως και τρομακτικές.
Όσοι επέζησαν της επιδημίας θυμούνται την σύγχυση, την έλλειψη πληροφοριών, την έλλειψη υποστήριξης από την κυβέρνηση, γιατί τότε εκείνοι που υπέφεραν ήταν οι gay άνδρες.
“Μιλούσαν να τον καρκίνο των gay”
“Όλοι ήξεραν ότι ο ιός χτυπούσε τους gay, αλλά δεν ήξεραν τι ήταν. Μιλούσαν να τον καρκίνο των gay. Οι άνθρωποι ήταν πολύ καχύποπτοι. Μπήκα στο ασανσέρ και κρατούσα πράγματα από το μανάβικο κι ένας τύπος μου έκανε διάλεξη για να μην πατάω το κουμπί του ορόφου με τη μύτη, γιατί θα κολλήσω AIDS. Ναι, αυτό συνέβη στ’ αλήθεια.”
Μία μαρτυρία, που δείχνει το πόσο εγκαταλελειμμένη στη μοίρας της ήταν η gay κοινότητα:
“Η gay κοινότητα ήταν επί της ουσίας μόνη της. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ δεν έπαιρνε στα σοβαρά το ζήτημα και πολύ συχνά το απέφευγε κιόλας, ή χρησιμοποιούσε σχόλια όπως “είναι η οργή του Θεού” ή “Παίρνουν αυτό που τους αξίζει.”
“Σήμερα ζω μόνο και μόνο από απόλυτη τύχη”
“Ήταν τρομακτικά. Κάθε έναν τύπου που συναντούσες αποτελούσε μία πιθανή ωρολογιακή βόμβα. Ειδικά στην αρχή, όταν δεν ξέραμε και πολλά γι’ αυτό – δεν ξέραμε αν το κολλάς με το φιλί, με την χειραψία… Έπειτα, οι φίλοι σου ή οι φίλοι των φίλων σου αρρώσταιναν και μετά η κατάστασή τους ήταν βαριά και τελικά πέθαιναν. Και βέβαια, ποτέ δεν σταματούσες να είσαι τόσο γαμημ…. έξαλλος μ’ όλο αυτό το πράγμα. Σήμερα ζω μόνο και μόνο από απόλυτη τύχη.”
Έχασα όλους μου τους φίλους εκείνα τα χρόνια. Πήγαινα σε κηδεία κάθε 12-16 μέρες. Ουσιαστικά κάθε εβδομάδα μάθαινες για κάποιον που πέθανε. Στο μεταξύ δεν ήξερες αν το έχεις κι εσύ, δεν υπήρχαν τεστ, μέχρι που αρρώσταινες και τότε είχες μόνο μερικές βδομάδες ή μήνες ζωής, ώσπου να πεθάνεις. Εκείνη την εποχή με κάθε πονοκέφαλο, ενόχληση, στομαχόπονο…αναρωτιόσουν αν έχεις κολλήσει. Ήταν σκέτη κόλαση.”
“Ο κόσμος δεν γνώριζε τι το προκαλούσε. Η καθημερινή επαφή, τα δάκρυα, ο ιδρώτας, το σάλιο. Κρατούσαμε λίστες μ’ όσους είχαμε κάνει σεξ. Ήταν εντελώς αποπροσανατολιστικό, τρομακτικό και πολύ σκληρό να βλέπεις ανθρώπους να πεθαίνουν σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα.”
“Όταν ήμουν γύρω στα 40, όλοι είχαν ήδη φύγει από τη ζωή”
“Είμαι 62 χρονών gay άνδρας. Ευτυχώς επέζησα από την επιδημία του 80′ και του 90′. Αναρωτιέστε πώς ήταν; Δεν μπορώ να σκεφτώ με πόσους τρόπους το AIDS επηρέασε τη ζωή μου, παρόλο που δεν κόλλησα τον ιό. Τρία με τέσσερα άτομα που γνώριζα έχαναν τη ζωή τους κάθε μήνα. Χωριζόμαστε σε ομάδες για να φροντίζουμε τους άρρωστους. Τους ταΐζαμε. Τους αλλάζαμε. Τους πλέναμε. Αναλαμβάναμε τον ρόλο της οικογένειας, γιατί οι συγγενείς ήταν σκεπτικοί για τους γιους, τα ανίψια και τους αδελφούς τους, οπότε δεν πήγαιναν να βοηθήσουν, γιατί το AIDS ήταν, ξέρεις… Όταν έφευγαν από τη ζωή γίνονταν οι τελετές μνήμης και δεν υπήρχε πραγματικός χρόνος πένθους και θλίψης, γιατί τότε κάποιος άλλος, που ζούσε ακόμη, σε χρειαζόταν, οπότε επαναλάμβανες όλη τη διαδικασία από την αρχή.
Έφτιαξα ένα άλμπουμ με όλους τους φίλους μου, που έχασαν την ζωή τους και μπορώ να πω ότι είναι αρκετά μεγάλο. Ποιοι ήταν αυτοί οι φίλοι μου; Ήταν οι άνθρωποι που θέλαμε να γεράσουμε μαζί. Ήταν η οικογένεια, που είχα επιλέξει να έχω κι ήθελα να περάσω την υπόλοιπη ζωή μου μαζί τους, αλλά όταν ήμουν γύρω στα 40, όλοι είχαν ήδη φύγει από τη ζωή, εκτός από δύο αγαπημένους μου φίλους. Το μόνο που μας έμεινε από εκείνη την εποχή είναι η παρουσία ο ένας του άλλου, οι αναμνήσεις μας κι αυτές οι φωτογραφίες. Ελπίζω αυτή η πρόταση να μην σας ακούγεται λυπητερή. Είμαι υγιής, ενεργός και ξέρετε κάτι; Διασκεδάζω και χαίρομαι κάθε μία μέρα της ζωής μου. Χαίρομαι την κάθε μου μέρα, γιατί οι περισσότεροι από τους φίλους μου δεν μπορούν. Με τον δικό μου προσωπικό τρόπο, τιμώ την μνήμη τους, με το να ζω τη ζωή μου και να την χαίρομαι.”
Κάποιος αναφέρθηκε στη συνεισφορά των λεσβιών σ’ αυτή την τραγωδία, που ήταν ομολογουμένως ηρωική:
“Θέλω να προσθέσω κι αυτό. Υπάρχει μία ομάδα ανθρώπων, που δεν εκτιμάται συχνά η συνεισφορά τους σε αυτήν την κρίση, όχι όσο θα έπρεπε και δεν είναι άλλη από τη λεσβιακή κοινότητα. Δεν επηρεάστηκαν άμεσα από την επιδημία του ιού, αλλά πολλές από αυτές μπήκαν μέσα στην κατάσταση έκτακτης ανάγκης από την αρχή, έδωσαν τα πάντα για να βοηθήσουν όπως και όπου μπορούσαν σε πολλές περιπτώσεις και χάραξαν τον δρόμο, όταν τα πράγματα ήταν πολύ άσχημα, στα μέσα και τα τέλη της δεκαετίας του ’80. Πρέπει να είμαστε αιώνια ευγνώμονες για όσα έκαναν αυτές οι γυναίκες.”
“Αυτές οι γυναίκες έμπαιναν κατευθείαν μέσα στη φωτιά”
“Η συνεισφορά τους ήταν τόσο ηρωική όσο εκείνη των στρατιωτικών στην 1η γραμμή του πολέμου. Αυτές οι γυναίκες έμπαιναν κατευθείαν μέσα στη φωτιά και δεν είχαν λόγο να το κάνουν. Και το έκαναν αυτό παρόλο που μερικοί gay άνδρες που φρόντιζαν τους συμπεριφέρονταν με θράσος και περιφρόνηση.
Όταν ξέσπασε η κρίση του AIDS πολλές από αυτές τις γυναίκες πήγαιναν κατευθείαν μετά τη δουλειά τους να φροντίσουν κάποιον για το βράδυ. Κι επειδή οι περισσότερες δεν είχαν γνώσεις ιατρικής, η βοήθειά τους αφορούσε κυρίως σε άλλες, λιγότερο ευχάριστες, ασχολίες: να καθαρίσουν φλέματα, ακαθαρσίες, το υπόλοιπο σπίτι ή το διαμέρισμα, που μπορεί να ήταν παραμελημένο για βδομάδες ή και μήνες.
Αλλά το ότι δεν ήταν απευθείας υπεύθυνες για την φαρμακευτική αγωγή και τη θεραπεία τις καθιστούσε πιο ευάλωτες στο θυμό και την οργή των ασθενών – οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν εγκαταλελειμμένοι από τις οικογένειές τους και τους φίλους τους. Αυτές οι γυναίκες περπατούσαν στη φωτιά. Ήρθαν για να φροντίσουν τους gay άνδρες, όταν ακόμη δεν ήταν βέβαιο το πόσο εύκολο ήταν να μεταδοθεί ο ιός. Η μετάδοση μέσω βελόνας εξακολουθούσε να προκαλεί ανησυχίες, επομένως, φορούσαν συχνά δύο ή τρία ζευγάρια γάντια από λάτεξ για να προστατεύσουν τον εαυτό τους, αλλά πολλές φορές τις έβλεπες, μέσα στη βιασύνη και την απογοήτευσή τους, να μην χρησιμοποιούν τα γάντια για να ελέγξουν τον πυρετό ή για να κρατήσουν ένα χέρι, που κρεμόταν στην άκρη ενός κρεβατιού.
“Αν δεν ήταν αυτές οι λεσβίες θα υπέφεραν μόνοι τους”
Παρείχαν βοήθεια, συμπαράσταση κι ιατρική φροντίδα στους άντρες, που απομακρύνονταν από τα νοσοκομεία, άντρες που είχαν χάσει ήδη τους συντρόφους και τους φίλους τους από την ίδια ασθένεια και ξόδεψαν τους τελευταίους μήνες αγωνιώντας. Άλλοι, ήταν εγκαταλελειμμένοι από τις οικογένειες τους κι αν δεν ήταν αυτές οι λεσβίες γυναίκες – πολλές, αν όχι οι περισσότερες, εθελόντριες – θα υπέφεραν μόνοι τους. Κι όταν δεν υπήρχε κανένα άλλο φάρμακο, που να μπορούσε να τους ανακουφίσει κι οι πνεύμονες άρχιζαν να γεμίζουν με υγρό, συχνά ήταν αυτές οι ίδιες γυναίκες, που έμεναν και τους έδιναν αρκετή μορφίνη ικανή για να τους απελευθερώσει, που τους την χορηγούσε ο γιατρός φεύγοντας από το δωμάτιο κι επέστρεφε 15 λεπτά αργότερα για να υπογράφει το πιστοποιητικό (μια κοινή πρακτική εκείνη την εποχή).”
Κάποιος θυμάται το σθένος και την αφοσίωση μίας λεσβίας, που εγκατέλειψε τη δουλειά της για να βοηθήσει:
“Ήξερα μια γυναίκα που εκείνη την εποχή είχε ξεκινήσει μία δουλειά σε τράπεζα. Αλλά μόλις ξέσπασε η κρίση του AIDS εγκατέλειψε την καριέρα της για να μάθει νοσηλευτική κι ήταν κοντά στο να πάρει το πτυχίο της, όταν είχαμε βρει ένα βράδυ έξω. Ήταν γερό ποτήρι και, ευτυχώς,το ίδιο κι εγώ. Κάποιος ψιθύρισε ένα αρκετά καλοπροαίρετο, αλλά παρ ‘όλα αυτά ανυπόφορο σχόλιο γι’ αυτήν. Τα μεσαία δάχτυλα μίλησαν και στη συνέχεια, εξαγριωμένος κι αγανακτισμένος την ρώτησα: Γιατί το κάνεις; Γιατί εγκατέλειψες τη σταδιοδρομία σου για να φροντίσεις αυτούς τους μαλάκες, που ακόμα δεν σου έχουν κανένα σεβασμό;
Με διέκοψε με ένα εκπληκτικά σοβαρό ύφος και μου είπε: «Honey, γιατί κανείς άλλος δεν πρόκειται να το κάνει». Θυμάμαι να αισθάνομαι ντροπή μετά από αυτό, επειδή η οργή κι η αγανάκτησή μου δεν θα καθάριζαν το αίμα και φλέματα από το πάτωμα, ούτε θα έκαναν όλα εκείνα τα πράγματα που έπρεπε να γίνουν.”
Ο ιός HIV σκότωσε τους φίλους μου, πήρε τον εραστή μου από μένα και μου διέλυσε τη ζωή. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου έκανα ό, τι μπορούσα. Αλλά τίποτα από όσα έκανα, ή έχω ποτέ κληθεί να κάνω στη ζωή μου, δεν φτάνει το παράδειγμα που έδωσαν οι λεσβίες, που γνώρισα τη δεκαετία του ’80 και του ’90. Έχω την υποχρέωση να θυμάμαι ότι έκαναν και να σιγουρευτώ ότι κι όλοι οι άλλοι θα τις θυμούνται.”
Μία λεσβία θυμάται από εκείνη την εποχή:
“Ως λεσβία που έζησε εκείνη την εποχή, θα επαναλαμβάνω σε μεγάλο βαθμό αυτά που έχουν ήδη ειπωθεί. Μπορεί να μην ήμουν σε άμεσο κίνδυνο, αλλά έχασα, όπως όλοι μας, πολλούς καλούς φίλους. Είναι αλήθεια ότι υπάρχει μια κάπως συγκεχυμένη (για μένα) σχεδόν μυστικιστική στάση μεταξύ ορισμένων gay ανδρών και λεσβιών, ειδικά τότε που ο τραγικός χρόνος μας έφερε πραγματικά μαζί.
Το να κάθομαι στο κρεβάτι ενός άρρωστου φίλου μου σε τελικό στάδιο και απλά να κρατάω το χέρι του του, όταν όλοι οι άλλοι ήταν απλώς τρομοκρατημένοι, ήταν ένα δώρο που ήμουν πρόθυμη να το δώσω. Κανένας δεν πρέπει να πεθαίνει μόνος του και κανείς δεν πρέπει να βρίσκεται στο νοσοκομείο, στο κρεβάτι του θανάτου του κι η οικογένεια του την ίδια στιγμή να καλεί για να πει «αυτή ήταν η τιμωρία των θεών» .
Οι φίλοι μου κι εγώ, άνδρες και γυναίκες, ενεργήσαμε ως προστατευτικό για τους άρρωστους φίλους μας και προσπαθήσαμε να είμαστε εκεί και να είμαστε δυνατοί, όταν η οικογένεια χανόταν δεξιά κι αριστερά. Δύσκολοι χρόνοι, που δεν πρέπει ποτέ να ξεχαστούν.”
Κάποιος θυμάται τις τελευταίες στιγμές του καλύτερού του φίλου:
“Γνώρισα τόσους πολλούς, που πέθαναν μόνοι τους. Αυτό πάντα μου σπαράζει την καρδιά. Ο καλύτερός μου φίλος ήταν ένας από αυτούς. Ένα βράδυ θυμάμαι ξέσπασε σε κλάματα και έλεγε ότι δεν θέλει να πεθάνει. Απλά τον έκανα μία μεγάλη αγκαλιά παρά τον φόβο μου σχετικά με το πώς μεταδίδεται ο ιός. Απλά, δεν μπορούσα να μην τον αγκαλιάσω…πονούσε πολύ κι ήθελε έναν φίλο του.”
Μία κοπέλα εκφράζει την ευγνωμοσύνη της:
“Είμαι 30 κάτι queer γυναίκα. Σας ευχαριστώ για την κληρονομιά αυτή – έχουν ότι έχουμε εμείς σήμερα χάρη σε εσάς που σταθήκαμε με γενναιότητα απέναντι σ’ αυτή τη δυσκολία. <3”
