Όταν η Elena Milashina έγραψε το άρθρο της στην ανεξάρτητη ρωσική εφημερίδα, Novaya Gazeta, σίγουρα δεν περίμενε όλο αυτό που θα ακολουθούσε. Χάρη στην έρευνά της, ο κόσμος έμαθε σχετικά με το “πως η Τσετσενία φέρεται στους gay άνδρες”. Για τις συλλήψεις, τα βασανιστήρια και τις εκτελέσεις. Η ίδια εξακολουθεί να πιστεύει πως η μη αποκάλυψη όλων αυτών θα ήταν μεγάλο έγκλημα, παρά τις πολλές απειλές που δέχθηκε και που την ανάγκασαν να εγκαταλείψει τη Ρωσία για να προστατεύσει τη ζωή της.
Την περασμένη εβδομάδα περισσότερα από 15.000 άτομα συγκεντρώθηκαν στο κεντρικό τζαμί στο Γκρόνζι (πρωτεύουσα της Τσετσενίας), ζητώντας την τιμωρία της εφημερίδας. Αυτή την εβδομάδα, η αίθουσα σύνταξης της Novaya έλαβε δέματα με λευκή σκόνη ενώ η ιστοσελίδα της έπεσε μετά από επίθεση που δέχθηκε. Μιλώντας στο Dazed, από μια άγνωστη τοποθεσία, η Εlena μοιράστηκε λεπτομέρειες για την έρευνά της γι΄αυτή την ανθρωπιστική αυτή κρίση που συμβαίνει τώρα στη Τσετσενία. Διαβάστε όσα είπε…
Ήσουν η πρώτη που μίλησε για τον τρόμο που υφίστανται οι gay άνδρες στην Τσετσενία. Ποια είναι η παρούσα κατάσταση;
Elena Milashina: Οι πηγές μου λένε ότι οι συλλήψεις συνεχίζονται μέχρι κι αυτή τη στιγμή και κανείς δεν έχει αφεθεί ελεύθερος. Αυτό είναι ένα τεράστιο πρόβλημα. Βασικά, δεν μπορούμε να βρούμε κανέναν τρόπο για να σώσουμε αυτούς τους ανθρώπους, που έχουν συλληφθεί κατά το 2ο κύμα συλλήψεων. Όταν η ιστορία έγινε γνωστή, οι αρχές φοβήθηκαν να τους ελευθερώσουν. Φανταστείτε, άτομα που φυλακίστηκαν λόγω της σεξουαλικότητάς τους και που δε θα έχουν καμία δυνατότητα να συνεχίσουν πια τη ζωή τους στην Τσετσενία. Οπότε θα είναι αναγκασμένοι να φύγουν. Κι όπως θα φεύγουν, θα μπορούν να μιλήσουν για την κακοποίηση αυτή. Αυτό είναι το προφανές, αλλά οι συνέπειες όλου αυτού δεν είναι ακόμη ξεκάθαρες. Αποδεικνύεται ότι η κακοποίηση και τα βασανιστήρια των LGBT ατόμων ήταν έντονα από τις Τσετσενικές αρχές. Τα θύματα, προκειμένου να επιβιώσουν, είναι έτοιμα να κάνουν τα πάντα για να παλέψουν για τη ζωή τους, όπως και να μιλήσουν δημόσια για τους βασανισμούς και τις φρικαλεότητες που πέρασαν.
Αλλά αυτό δε σημαίνει ότι οι αρχές θα είναι λιγότερο πρόθυμες να απελευθερώσουν τους gay άνδρες που έχουν φυλακίσει;
Ναι και πιστεύω ότι αυτός είναι ο βασικός λόγος που δεν μπορέσαμε να ελευθερώσουμε κάποιον άνδρα μέχρι τώρα. Ακόμη δε γνωρίζουμε την αληθινή κλίμακα αυτών των απαγωγών. Έχουμε κάποιες ενδείξεις απ’ τις συνομιλίες με τους επιζήσαντες, τις περιγραφές για τις φυλακές, τα κελιά και τους βασανισμούς. Απ΄αυτά πήραμε μια ιδέα για τον αριθμό των δολοφονιών – ο οποίος είναι πολύ υψηλότερος. Αλλά είναι πολύ δύσκολο να επιβεβαιώσουμε τις δολοφονίες, γιατί οι σκοτωμοί των gay ατόμων γίνονται από πολλούς ανθρώπους- συμπεριλαμβανομένων και των συγγενών τους – πράγμα τρομακτικό. Οπότε, η κατάσταση είναι πολύ μακριά από την επίλυσή της. Οι κρατήσεις, τα βασανιστήρια κι οι σκοτωμοί συνεχίζονται. Έχουμε μόνο καταφέρει να φέρουμε αυτή την τραγωδία στο φως της δημοσιότητας, όχι όμως να να τη σταματήσουμε.
Υπάρχει κάποια θετική επίδραση λόγω αυτής της παγκόσμιας προσοχής; Είδα στο Facebooκ που έγραψες ότι η Εξεταστική Επιτροπή της Ρωσίας αποφάσισε επιτέλους να ξεκινήσει την έρευνα, μετά από τα άρθρα σας.
Ναι, πρόκειται να έρθουν στα γραφεία μας αύριο για να μας μιλήσουν. Έχουμε ετοιμάσει όλες τις αποδείξεις.
Πόσο ρεαλιστική πιστεύεις ότι θα είναι η έρευνα αυτή;
Λοιπόν, γνωρίζεις σε ποια χώρα ζούμε. Στη Ρωσία είναι σχεδόν απίθανο να διεξαχθεί η έρευνα αυτή σωστά. Γνωρίζω αυτόν που έχει αναλάβει την υπόθεση πολύ καλά. Δεν μπορώ, δυστυχώς, ν΄αποκαλύψω τ΄όνομά του. Αλλά πρόκειται γι΄έναν ειδικό στην Τσετσενία. Κι αν του δοθεί η εντολή να το κάνει, δε θα διστάσει να συλλάβει όσους εμπλέκονται στο έγκλημα αυτό, ακόμη και τον Kadyrov (επικεφαλής της Δημοκρατίας της Τσετσενίας). Θα δούμε. Αυτό που είναι σημαντικό εδώ, είναι πως για πρώτη φορά τα τελευταία 3 χρόνια η έκδοσή μας ξεκίνησε το πρώτο στάδιο μιας ομοσπονδιακής έρευνας. Βάσει νόμου, οποιαδήποτε κατηγορία ενός τέτοιου απεχθούς εγκλήματος πρέπει να διερευνάται άμεσα. Αλλά στα τρία αυτά χρόνια, καμία έκδοση στην Τσετσενία δεν είχε τέτοιο αντίκτυπο. Πρόκειται για μια πολύ μικρή, αλλά σίγουρη, πρώτη νίκη.
Γιατί πιστεύεις ότι οι Ρωσικές αρχές συμφώνησαν τώρα σε μια ανοιχτή έρευνα;
Πιστεύω ότι η κατάσταση μ΄αυτές τις απαγωγές είναι ιδιαίτερη. Στην Τσετσενία, ο γενικός πληθυσμός είναι σχετικά δεκτικός απέναντι στους τρομοκράτες, τους παιδεραστές κλπ., αλλά αυτή η σούπερ συντηρητική κοινωνία δείχνει μηδενική ανεκτικότητα απέναντι στην LGBT κοινότητα. Οι gay άνδρες βρίσκονται σε πολύ δύσκολο σημείο. Θα διωχθούν είτε απ΄τις αρχές είτε απ΄τις δικές τους οικογένειες. Τα θύματα μπορεί να μιλήσουν, αλλά θα το κάνουν μόνο αν ξέρουν ότι είναι ασφαλή. Και μόνο σ΄αυτούς που εμπιστεύονται. Αυτοί δε θα είναι οι άνθρωποι απ΄τις ρωσικές αρχές δυστυχώς.
Δηλαδή, αν κάποιος αποδράσει δε θα μπορεί να ζητήσει βοήθεια κάποιου απ΄τη ρωσική ομοσπονδιακή κυβέρνηση; Τι γίνεται με τους υπεύθυνους που καταγράφουν τις καταπατήσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Ρωσία; Πρόσφατα η Tatyana Moskalkova, η ανώτατη επίτροπος για τα ανθρώπινα δικαιώματα, είπε πως είχε κάνει επίσημες έρευνες για την υπόθεση.
Ναι το είπε, αλλά δεν είναι αλήθεια. Είμαι η συντάκτρια του άρθρου αυτού. Έχω τα γεγονότα και τις αποδείξεις αυτών των μαζικών κακοποιήσεων, αλλά κανείς (από τις ρωσικές αρχές) δε μ’ έχει προσεγγίσει μέχρι τώρα για να το διερευνήσει. Όπως όλοι ξέρουμε, οι αρχές στην Τσετσενία αρνούνται κατηγορηματικά την ύπαρξη των gay ανδρών – αλλά η Τσετσενία έχει LGBT άτομα κι αυτό είναι δεδομένο. Και τώρα είναι τα ανθρώπινα θύματα. Αυτό που συμβαίνει εκεί είναι απλά γενοκτονία.
Ποιες είναι οι πιθανότητες να το σταματήσουμε;
Δεν έχουμε πολλές πιθανότητες, ούτε ελπίδες. Αλλά την ίδια στιγμή, βλέπω πόσο έχουμε ήδη ταράξει την Τσετσενία. Ειλικρινά, δεν περίμενα τόσο μεγάλη αντίδραση στην ιστορία μας. Έγραψα το άρθρο με ένα αίσθημα απόγνωσης – αλλά αν κάτσουμε και δεν κάνουμε τίποτα, στο μυαλό μου θα είμαστε εμείς υπεύθυνοι γι΄αυτά τα εγκλήματα. Κι όπως είπα, ήταν πολύ δύσκολο να διασταυρώσω αυτές τις πληροφορίες. Βασικά, αυτή τη στιγμή έχουμε τις μαρτυρίες 74 επιβεβαιωμένων θυμάτων.
Μετά τη κυκλοφορία του άρθρου αναγκάστηκες να κρυφτείς…
Ναι. Προκειμένου να συνεχίσω να δουλεύω με αποτέλεσμα, πήρα την απόφαση να πάω σε μια άλλη χώρα για λίγο καιρό. Ήταν μια δύσκολη απόφαση, αλλά τώρα είμαι σε μια χώρα όπου μπορώ να δουλεύω με ασφάλεια και σκοπεύω να συνεχίζω να ταξιδεύω στην Τσετσενία επίσης.
