Για 5η συνεχή χρονιά, η Mastercard ήταν ένας από τους μεγάλους χορηγούς του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και με ουσιαστικές ενέργειες στήριξε έμπρακτα την ενίσχυση της ορατότητας της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας στον ελληνικό Κινηματογράφο και τις Τέχνες.
της Δήμητρας Κυρίλλου
Πιστή στη δέσμευσή της υπέρ της ισότητας και της συμπερίληψης, η Mastercard προχώρησε στη χορήγηση τουβραβείου Mermaid και τη διοργάνωση της εκδήλωσης «ICONICTALKSpoweredbyMastercard» αναδεικνύοντας ότι το queer σινεμά και η μαγεία του κινηματογράφου μπορούν να καταρρίψουν τα κοινωνικά στερεότυπα. Ακόμη, ως επίσημη κάρτα πληρωμών του Φεστιβάλ, η Mastercard προσέφερε 200 διπλές προσκλήσεις για μελλοντικές προβολές στους σινεφίλ θεατές που αγοράσαν τα εισιτήριά τους από τα φυσικά σημεία πώλησης του Φεστιβάλ χρησιμοποιώντας την Mastercard® κάρτα τους.
ICONIC TALKS powered by Mastercard
Δεν είναι υπερβολή να ισχυριστούμε ότι το φετινό «ICONIC TALKS powered by Mastercard: H εξέλιξη, οι προκλήσεις και το μέλλον της αναπαράστασης της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας στον ελληνικό κινηματογράφο και την τηλεόραση» ήταν μία εξαιρετική και ουσιαστική προσθήκη στο φετινό πρόγραμμα του 64ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, που πραγματοποιήθηκε από τις 2 έως τις 12 Νοεμβρίου. Παίρνοντας τη σκυτάλη από το αντίστοιχο περσινό masterclass, φέτος έφερε τη συζήτηση ένα ακόμη βήμα μπροστά, στην ιχνηλάτηση του αποτυπώματος των ΛΟΑΤΚΙ+ αναπαραστάσεων στο Ελληνικό σινεμά και τηλεόραση αλλά και τη δύναμη της μικρής και μεγάλης οθόνης να διαμορφώνει θετικές εντυπώσεις στη συνείδηση του ελληνικού κοινού. Η συζήτηση έλαβε χώρα το Σάββατο 11 Νοεμβρίου στην κατάμεστη (και πάλι) αίθουσα «Παύλος Ζάννας» στο Ολύμπιον με περισσότερους από 200 συμμετέχοντες.
Οι προσκεκλημένοι αποτέλεσαν ένα λαμπερό πάνελ, αντιπροσωπευτικό των πολύχρωμων στιγμών του Ελληνικού θεάματος και περιλάμβανε τους ακόλουθους εμβληματικούς καλλιτέχνες: τον σκηνοθέτη και δημιουργό της νέας τηλεοπτικής σειράς του MEGA “Milky Way” που κάνει πάταγο, Βασίλη Κεκάτο, την ηθοποιό και σεναριογράφο Δήμητρα Παπαδοπούλου, παλιά γνώριμη από την cult πλέον σειρά «Οι Απαράδεκτοι». Επιστροφή στο σήμερα, με τον Δημήτρη Τσίκλη – τραγικό γκέι χαρακτήρα στην τηλεοπτική σειρά «Άγριες Μέλισσες». Επίσης, ο αγαπημένος σκηνοθέτης Ζαχαρίας Μαυροειδής που μετά το γλυκό σοκολατάκι που μας επιφύλαξε στην προηγούμενη ταινία του, «Απόστρατος», επέστρεψε στο 64ο ΦΚΘ με το «Καλοκαίρι της Κάρμεν», για να αφηγηθεί την επανασύνδεση ενός γκέι ζευγαριού. Μαζί του ο ένας από τους δυο κεντρικούς ήρωες, ο ηθοποιός Ανδρέας Λαμπρόπουλος. Τέλος, η χορογράφος, ηθοποιός και σκηνοθέτης Φένια Αποστόλου, η πρώτη τρανς γυναίκα που έσπασε το γυάλινο ταβάνι που χωρίζει τους τρανς καλλιτέχνες από την «υψηλή» τέχνη της Επιδαύρου, ενσαρκώνοντας έναν γυναικείο ρόλο σε μια μοντέρνα εκδοχή του «Φιλοκτήτη». Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ, Ορέστης Ανδρεαδάκης, συντόνισε τη συζήτηση, ενώ ιδιαίτερα λειτουργικό ρόλο είχε η προβολή σύντομων αποσπασμάτων από το έργο του κάθε προσκεκλημένου.
Ο Βασίλης Κεκάτος ξεκίνησε κάνοντας ένα φλας-μπακ στη μικρού μήκους ταινία την «Απόσταση ανάμεσα στον ουρανό κι εμάς», που τον έφερε στο προσκήνιο και απέσπασε τον Queer Φοίνικα και το Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ των Καννών το 2019. «Στην Απόσταση δεν μιλάω αποκλειστικά για αυτό το θέμα, αλλά για το φλερτ, που είναι παγκόσμιο. Ειπώθηκε κάποια στιγμή ότι αν η ταινία αυτή δεν ήταν για γκέι δεν θα είχε επιτυχία. Αφού η ταινία ήταν για γκέι, τι ακριβώς άλλο να έλεγε;». Αυτές οι λογικές που εξακολουθούν δυστυχώς να υπάρχουν, υποτιμούν τη σημασία της συμπερίληψης, όχι μόνο σαν «θετική διάκριση» απέναντι στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, αρνούνται να αναγνωρίσουν την ύπαρξη ενός σηματικού κομματιού της κοινωνίας που, μετά από πολύχρονη προσπάθεια έχει πάψει να είναι αόρατο και διεκδικεί τη δική του θέση, και στην οθόνη.
Ο Βασίλης Κεκάτος συνέχισε αποκαλύπτοντας περισσότερα στοιχεία για τη σύλληψη των ηρώων του «Milky Way». «Όταν φτάσουμε στο σημείο οι queer χαρακτήρες να είναι ισότιμα μέλη της κοινωνίας και της τέχνης, τότε θα μιλήσουμε και για άλλες ιστορίες. Στην παρούσα φάση είναι σημαντικό να είναι λίγο πιο επιθετικά τα πράγματα», τόνισε, αναφέροντας παράλληλα πως ο Γιάννης των Απαράδεκτων άνοιξε τον δρόμο για να φτάσουμε στο Milky Way και πέρασε τη σκυτάλη στη Δήμητρα Παπαδοπούλου, στην οποία η ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα οφείλει μια μεγάλη αναγνώριση.
Ως σεναριογράφος των «Απαράδεκτων», η Δήμητρα σήκωσε στις πλάτες της την θριαμβευτική είσοδο της πρώτης θετικής γκέι περσόνας στην Ελληνική τηλεόραση, στη μεταβατική περίοδο των 1990’s. Πρόκειται για τον Γιάννη, που ενσάρκωσε ο Γιάννης Μπέζος, εισάγοντας στις οθόνες, τις καρδιές και στη συνείδηση της Ελληνικής κοινωνίας μια διαφορετική αντίληψη για τη γκέι ταυτότητα. Η Δήμητρα αναφέρθηκε στις δικές της βιωματικές καταστάσεις που την οδήγησαν να ξεπεράσει τις συμβάσεις της εποχής και να κερδίσει το στοίχημα του Γιάννη, παρά τις πιέσεις που δέχθηκε να προσαρμοστεί στα τότε ισχύοντα πρότυπα. «Όταν δέχτηκα την πρόταση να φτιάξω κάτι δικό μου, να μεταφέρω τη δική μου αντίληψη στη μικρή οθόνη, κατάλαβα πόσο έτοιμη ήταν η κοινωνία να αγαπήσει έναν χαρακτήρα σαν τον Γιάννη από τους Απαράδεκτους. Πιστεύω πως η κωμική πλευρά ήταν λυτρωτική, το γέλιο ανοίγει την ψυχή. Ο Γιάννης έγινε κομμάτι της ζωής μας».
Στη συνέχεια, ο λόγος στον Δημήτρη Τσίκλη, ο οποίος επισήμανε ότι δέχτηκε να ενσαρκώσει τον τραγικό γκέι χαρακτήρα του Λευτέρη στις «Άγριες Μέλισσες», βάζοντας την προϋπόθεση ότι δεν θα είναι ένας ρόλος καρικατούρας, δεν θα επικεντρώνεται αποκλειστικά στο κακοποιητικό σεξ, στοιχείο που σεβάστηκαν οι δημιουργοί της σειράς, και τελικά απέδωσε με θετική απήχηση στο (τεράστιο) ακροατήριο της σειράς.
Ο Ζαχαρίας Μαυροειδής και Ανδρέας Λαμπρόπουλος αναφέρθηκαν στη δυναμική εξέλιξη της κοινωνίας και του καθρέπτη της, του σινεμά ως προς την πρόσληψη γκέι απεικονίσεων και μίλησαν για την ταινία «Το Καλοκαίρι της Κάρμεν», που απέσπασε και το βραβείο Mermaid. Ο Ανδρέας Λαμπρόπουλος έκανε ένα σημαντικό σχόλιο στην θετική ανταπόκριση και το χιούμορ με τα οποία αντιμετώπισε η οικογένειά του την ανάληψη από τον ίδιο του γκέι ρόλου του Νικήτα.
Last but not least, η Φένια Αποστόλου που, εκτός από το επίτευγμα της Επιδαύρου είναι ευρέως γνωστή σε τρανς/cis γυναικείους ρόλους, καθώς και για την χορογραφία της στην οπερική εκδοχή της αγαπημένης «Στρέλλας», που απολαύσαμε το χειμώνα που πέρασε στην Εθνική Λυρική Σκηνή. Η Φένια δήλωσε: «Ως τρανς είμαστε πολύ πίσω στην εκπροσώπηση και, συγκριτικά με τους άλλους συνομιλητές, μιλάω σαν νήπιο. Απαιτείται μεγάλη προσπάθεια για να γίνουμε ορατές και όχι μονοδιάστατες. Πολλές φορές, τρανς χαρακτήρες παίζουν άντρες που μεταμφιέζονται σε γυναίκες, ενώ υπάρχουν διαθέσιμες τρανς ηθοποιοί».
Στην πλούσια συζήτηση που άνοιξε αμέσως μετά, δεν έλειψε και το ερώτημα για την μικρή ορατότητα λεσβιακών σχέσεων από τις ιστορίες της μικρής και μεγάλης οθόνης. Φέτος πάντως, διαγωνίστηκε στο φεστιβάλ ταινία με μια λεσβιακή σχέση στο κέντρο της. Πρόκειται για τις «Κούκλες της Δρέσδης», οι συντελεστές της οποίας Αλέξης Τσάφας και Αλεξία Μπεζίκη παρευρίσκονταν στην εκδήλωση και τοποθετήθηκαν στη συζήτηση.
Η συνομιλία βέβαια δεν τελειώνει εδώ, φύγαμε από την εκδήλωση με αποθέματα θάρρους και αισιοδοξίας για το στοίχημα της ΛΟΑΤΚΙ+ ορατότητας και με πολλά μπράβο στους διοργανωτές, που κρατούν ψηλά την ορατότητα αλλά και το βάθος της αναζήτησης.
Τα βραβεία
Η επόμενη μέρα επεφύλασσε περισσότερες ευχάριστες στιγμές. Την Κυριακή έγινε η απονομή των βραβείων σε μια ειδική εκδήλωση στην Αποθήκη Γ’ στο Λιμάνι της Θεσσαλονίκης.
Εννοείται ότι το focus μας ήταν στο βραβείο Mermaid, το οποίο απονέμεται στην καλύτερη ταινία ΛΟΑΤΚΙ+ θεματικής του επίσημου προγράμματος του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Η Mastercard, για 2η συνεχή χρονιά, στήριξε το βραβείο Mermaid για την καλύτερη ΛΟΑΤΚΙ+ ταινία, ενισχύοντας τη νικήτρια ταινία με χρηματικό έπαθλο 3.000 ευρώ.
Αξίζει να αναφέρουμε ότι και φέτος, στη λίστα των δεκατριών ταινιών που διαγωνίζονταν για το Μermaid Award απολαύσαμε πολύ δυνατές ταινίες: Ενδεικτικά, αναφέρουμε το συναρπαστικό «Eileen», ανεστραμμένο είδωλο της αγαπημένης μας πολυβραβευμένης «Κάρολ» του Τοντ Χέινς, που διαδραματίζεται επίσης σε μια επαρχιακή πόλη των Ανατολικών ΗΠΑ τη δεκαετία του ’60, και μάλιστα με φόντο μια φυλακή ανηλίκων. Το συγκλονιστικό «Mutt» (Κοπρίτης), εξαιρετικό δείγμα ανεξάρτητου Αμερικανικού σινεμά, ακολουθεί το δύσκολο ταξίδι της Φερνάντα προς τον τρανς άνδρα Φένια. Τα «Χαμένα αγόρια» του Ζενό Γκρατόν, το «Όλα τα χρώματα του κόσμου είναι ανάμεσα στο άσπρο και στο μαύρο» του Νιγηριανού Μπαμπατούντε Απαλόγουο, που έφυγε με το βραβείο Teddy από τη Μπερλινάλε, καθώς και τις Ελληνικές «Μέντιουμ» της Χριστίνας ιωακειμίδη, «Οι κούκλες της Δρέσδης» και το «Voices in Deep» του Ιάσονα Ραφτόπουλου.
Την κριτική Επιτροπή του Mermaid Award του 64ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης συγκρότησαν η εικαστική καλλιτέχνις και σκηνοθέτρια Εύη Καλογηροπούλου, ο Ιβάν Μιτιφιό (καλλιτεχνικός διευθυντής του φεστιβάλ Écrans Mixtes) και o κριτικός κινηματογράφου και διοργανωτής φεστιβάλ Μιχάι Κιρίλοβ.
Τον λόγο πήρε πρώτα η Λουκία Χωραφά, Head of Marketing and Communications της Mastercard για Ελλάδα, Κύπρο και Μάλτα, η οποία απηύθυνε σύντομο χαιρετισμό. Όπως είπε η κ. Χωραφά: «Αυτό το βραβείο για εμάς είναι πολύ σημαντικό, γιατί η λέξη χορηγός είναι άψυχη και άχαρη κι εδώ δεν είναι έτσι. Υποστηρίζουμε την ορατότητα και την αγάπη μας για τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα μέσα από αυτό το βραβείο. Εύχομαι στο μέλλον να μην χρειάζεται να έχουμε τέτοια βραβεία».
Στη συνέχεια, η Εύη Καλογηροπούλου και ο Ιβάν Μιτιφιό ανακοίνωσαν τη νικήτρια ταινία «ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΤΗΣ ΚΑΡΜΕΝ / THE SUMMER WITH CARMEN» του Ζαχαρία Μαυροειδή.
Ο Ζαχαρίας Μαυροειδής, ανέβηκε στη σκηνή και παρέλαβε το βραβείο, ευχαριστώντας με τα παρακάτω λόγια: «Θα πω το παλιό σλόγκαν που λέει ‘’we’re here, get used to it’’. Τα άτομα που ανήκουν στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα στην Ελλάδα έχουν διανύσει μεγάλο δρόμο την τελευταία δεκαετία, ωστόσο η μάχη για την ορατότητα είναι καθημερινή διαπραγμάτευση στη δουλειά, στην οικογένεια, στον διαχειριστή της πολυκατοικίας, στον ψιλικατζή. Νομίζω ότι αυτό το βραβείο συμβάλλει σε αυτή την ορατότητα, γιατί η ορατότητα δεν είναι τι κάνουμε στο κρεβάτι μας, είναι όλα τα υπόλοιπα».
Ο πρωταγωνιστής της ταινίας Ανδρέας Λαμπρόπουλος ευχαρίστησε την επιτροπή για το βραβείο και τον Ζαχαρία Μαυροειδή για την ευκαιρία να δουλέψει στην ταινία και με όλη την ομάδα της παραγωγής.
Το σκεπτικό της επιτροπής έχει ως εξής: «Δεν είναι μόνο «αστείο, σέξι, ελληνικό και χαμηλού προϋπολογισμού», αλλά και αβίαστα γοητευτικό και αυθεντικό, άκρως αισθησιακό και πικάντικο˙ αναζωογονητικά ανάλαφρο και οικουμενικό ως προς τον τρόπο που αποτυπώνει τη δυναμική της φιλίας και των ανθρώπινων σχέσεων˙ και μια επιπλέον απόδειξη ότι δεν χρειάζεται κανείς έναν υπέρογκο προϋπολογισμό προκειμένου δεξιοτεχνικά να δημιουργήσει ένα πνευματώδες, πολύχρωμο και σύνθετο ποπ bromance, με την ακριβώς απαραίτητη ποσότητα ειρωνείας, ηδονισμού και μετα-κινηματογραφικού κατοπτρισμού γύρω από το επιτακτικό αίτημα όλων μας να αγαπήσουμε, να δημιουργήσουμε τέχνη και να γνωρίσουμε τον εαυτό μας».
Δεν μπορούμε παρά να συμφωνήσουμε με την επιλογή. Χαιρόμαστε να βλέπουμε queer ταινίες μεγάλης καλλιτεχνικής αξίας και βάθους, χαιρόμαστε να επιβραβεύονται δημιουργοί όπως ο Ζαχαρίας Μαυροειδής, που έχουν ανοίξει δρόμους για να φτάσει το Ελληνικό queer σινεμά ως εδώ και περιμένουμε ακόμη πιο θαρρετά βήματα στην ΛΑΟΤΚΙ+ εκπροσώπηση στο μέλλον!
