Tο φαινόμενο της ενδοσχολικής βίας είναι υπαρκτό και πρέπει να αντιμετωπιστεί με παρρησία και μακριά από εύκολους εφησυχασμούς, από τη μία, αλλά ψύχραιμα και χωρίς κινδυνολογίες και υπερβολές, από την άλλη», συμπέρανε ο υπουργός Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, Νίκος Φίλης, παρουσιάζοντας, σήμερα στο υπουργείο, τα αποτελέσματα της πανελλήνιας έρευνας για την ενδοσχολική βία και τον εκφοβισμό.
«Η δύναμη όμως που μπορεί να περιθωριοποιήσει τη σχολική βία είναι το δημοκρατικό σχολειό. Η ανάπτυξη αξιών συλλογικότητας και σεβασμού της προσωπικότητας του άλλου οδηγούν στην αντιμετώπιση μέσα από τη σχολική διαδικασία, και γενικότερα τη σχολική ζωή, φαινομένων τα οποία οδηγούν σε ξενοφοβία, σε ρατσισμό, σε ομοφοβία, σε τόσα φαινόμενα τα οποία παράγουν τελικά σχολική βία», επισήμανε ο κ. Νίκος Φίλης.
Ο υπουργός ανακοίνωσε ότι η έρευνα και οι συνοδευτικές δράσεις όχι μόνο θα συνεχιστούν αλλά θα διευρυνθούν με τη συνεργασία και άλλων φορέων, με τους οποίους συνυπέγραψε σήμερα μνημόνιο συνεργασίας.
Ακολουθούν ορισμένα από τα βασικά σημεία της πολυσέλιδης έρευνας.
Περιπτώσεις εκφοβισμού Α/θμια
Η πιο συχνή μορφή εκφοβισμού είναι ο λεκτικός εκφοβισμός (ποσοστό 56.5%) που περιλαμβάνει την εξύβριση και την κοροϊδία, η αμέσως επόμενη μορφή είναι ο σωματικός εκφοβισμός (ποσοστό 30.5%) που περιλαμβάνει χτυπήματα – σπρωξίματα, και τέλος, ο κοινωνικός εκφοβισμός, η απομόνωση και η κοροϊδία των μαθητών από όλη την τάξη (ποσοστό 27.8%). Σε μικρότερα ποσοστά, οι μαθητές αναφέρουν ότι διακατέχονται από φόβο που τους δημιουργούν οι υπόλοιποι μαθητές (ποσοστό 15.4%) και, επίσης, ότι κάποιοι μαθητές τούς αποσπούν με τη βία προσωπικά αντικείμενα (ποσοστό 11.3%) (Γράφημα 2.1.3.).
Θυματοποίηση μαθητών στην Α/θμια
Τα αποτελέσματα έδειξαν την εμφάνιση ιδιαίτερα χαμηλών τιμών στη συχνότητα εμφάνισής τους στο σχολικό περιβάλλον τόσο από πλευράς δασκάλου όσο και από πλευράς μαθητών. Επίσης, χαμηλές τιμές παρουσιάζονται στο οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον (Γράφημα 2.1.4.).
Τρόποι αντιμετώπισης μορφών σχολικού εκφοβισμού από εκπαιδευτικούς σε Α/θμια
Στην περίπτωση σωματικής βίας, οι εκπαιδευτικοί παρεμβαίνουν ζητώντας από το μαθητή – θύτη να ζητήσει συγγνώμη από τον μαθητή – θύμα και αρκετά συχνά του εξηγούν γιατί δεν θα έπρεπε να χτυπήσει ή να σπρώξει. Πιο σπάνια, οι εκπαιδευτικοί καλούν την αστυνομία ή δείχνουν αδιαφορία απέναντι στο γεγονός. Στην περίπτωση λεκτικής βίας, οι εκπαιδευτικοί παρεμβαίνουν ζητώντας από το μαθητή – θύτη να ζητήσει συγγνώμη από τον μαθητή – θύμα, του εξηγούν τις συνέπειες της συμπεριφοράς του και συζητούν μαζί του για να επιλύσουν το θέμα. Πιο σπάνια, οι εκπαιδευτικοί καλούν την αστυνομία ή δείχνουν αδιαφορία απέναντι στο γεγονός. Στην περίπτωση άσχημης συμπεριφοράς στο σχολικό περιβάλλον, οι εκπαιδευτικοί παρεμβαίνουν ζητώντας από τον μαθητή – θύτη να ζητήσει συγγνώμη από το μαθητή – θύμα , του εξηγούν τις συνέπειες της συμπεριφοράς του και συζητούν μαζί του για να επιλύσουν το θέμα. Πιο σπάνια, οι εκπαιδευτικοί καλούν την αστυνομία ή δείχνουν αδιαφορία απέναντι στο γεγονός.
Στο Γράφημα 2.1.8. παρουσιάζονται συγκεντρωτικά οι μέσες τιμές των απαντήσεων των μαθητών της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης σχετικά με τους τρόπους παρέμβασης των εκπαιδευτικών στις περιπτώσεις σωματικής βίας, λεκτικής βίας και άσχημης συμπεριφοράς στο σχολικό περιβάλλον.
Τέλος, τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι οι μαθητές – θύματα σχολικού εκφοβισμού απευθύνονται για βοήθεια πρωτίστως στο οικογενειακό περιβάλλον (γονείς, αδέρφια), έπειτα στο σχολικό (εκπαιδευτικοί, διευθυντής σχολείου), και σε μικρότερο βαθμό στο ευρύτερο φιλικό περιβάλλον τους (συνομηλίκους, συμμαθητές) (Γράφημα 2.1.9.).
Συμμετοχή μαθητών σε περιστατικά εκφοβισμού στην Α/θμια
Στην έρευνα εξετάσθηκε και η συμμετοχή των μαθητών σε περιστατικά εκφοβισμού. Οι απαντήσεις των μαθητών δείχνουν την ιδιαίτερα χαμηλή συμμετοχή τους σε τέτοια περιστατικά, όπως κλοπή, βανδαλισμό, σωματική και λεκτική βία .Γράφημα 2.1.10.
Χειρότερη μορφή εκφοβισμού στην Α/θμια
Οι μαθητές εξέφρασαν τη γνώμη τους σχετικά με τη χειρότερη μορφή εκφοβισμού – βίας. Με βάση τα ποσοστά των απαντήσεων, αναφέρονται κατά σειρά, η κλοπή και η καταστροφή προσωπικών αντικειμένων, η λεκτική βία, όπως είναι η κοροϊδία, οι βρισιές, οι συκοφαντίες, οι απειλές, η γελοιοποίηση, η ειρωνεία κ.ά., η σωματική βία όπως είναι τα χτυπήματα, τα σπρωξίματα, οι κλωτσιές κ.ά. και η κοροϊδία λόγω καταγωγής ή λόγω εμφάνισης (Γράφημα 2.1.12.)
Απόψεις των φύλων για εκφοβισμό στην Α/θμια
Στη συνέχεια εξετάσθηκαν οι διαφορές των απόψεων των δύο φύλων για τη χειρότερη μορφή εκφοβισμού – βίας. Οι μαθητές εμφανίσθηκαν έναντι των μαθητριών να αξιολογούν σε μεγαλύτερο βαθμό ως πιο αρνητικές όλες τις μορφές εκφοβισμού – βίας. Οι σημαντικότερες διαφορές εντοπίζονται στην κοροϊδία λόγω φύλου, σχολικής απόδοσης, ενδυμασίας και εμφάνισης, όπως επίσης και λόγω καταγωγής (Γράφημα 2.2.6.).
