Ισότητα στον γάμο, όχι μόνο στον πολιτικό γάμο, την αντικατάσταση του όρου «μεσοφυλικός» από τον όρο «ίντερσεξ» και γενικότερα περισσότερο συμπεριληπτική γλώσσα, ζήτησαν την Πέμπτη 30 Σεπτεμβρίου από το ΣΥΡΙΖΑ και την πρόταση νόμου, που έχει θέσει σε διαβούλευση από τον Ιούνιο.
Η εν λόγω πρόταση νόμου, με τίτλο «άρση διακρίσεων λόγω φύλου στο οικογενειακό δίκαιο, κατοχύρωση δικαιώματος πολιτικού γάμου και προσαρμογή της νομοθεσίας», εισήλθε πλέον στην τελική φάση της δημόσιας διαβούλευσης. Μετά την υβριδική εκδήλωση-συζήτηση της 30ής Σεπτεμβρίου, όπου δόθηκε το βήμα στις ΛΟΑΤΚΙ+ Οργανώσεις να πουν τις απόψεις τους πάνω στην πρόταση νόμου, ακολουθούν η επεξεργασία, επικαιροποίηση και η βελτίωση των προτεινόμενων διατάξεων από την ομάδα των νομικών του κόμματος. Στόχος είναι να γίνει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα πραγματικότητα η ισότητα στον γάμο.
Δημήτρης Τζανακόπουλος: Τα δικαιώματα είναι μια καθημερινή και ζώσα μάχη
Την εισαγωγική ομιλία της εκδήλωσης για την ισότητα στον γάμο έκανε ο γραμματέας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Δημήτρης Τζανακόπουλος. Ο ίδιος ανέφερε ότι παρά τις αντιφάσεις και ενδεχομένως και τις ολιγωρίες, ο ΣΥΡΙΖΑ υπήρξε πάντα σύμμαχος και συνοδοιπόρος του ΛΟΑΤΚΙ κινήματος και πρόσθεσε ότι: «Πριν μερικά χρόνια ανοίξαμε το δρόμο με τις νομοθετικές ρυθμίσεις την περίοδο της διακυβέρνησης μας, για το σύμφωνο συμβίωσης, την αναδοχή από ομόφυλα ζευγάρια και τη Νομική Αναγνώριση Ταυτότητας Φύλου. Αυτό τον δρόμο που ανοίξαμε, οφείλουμε να τον ολοκληρώσουμε. Είναι θέμα επιβίωσης για χιλιάδες ανθρώπους, σε μια περίοδο που η αντιπαράθεση για θέμα ταυτότητας αποκτά συγκρουσιακά χαρακτηριστικά.
Γιατί μιλώ για μια αντιπαράθεση; Αναφέρομαι στη δολοφονία του Ζακ, που ανέδειξε το πρόβλημα σε όλη του την ένταση κι έφερε στην επιφάνεια του συνόλου της κοινωνίας τη σκληρότητα, τη δολοφονική ουσία της ετεροκανονικότητας και της τοξικής αρρενωπότητας. Το ίδιο είδαμε και με τις γυναικοκτονίες (11 φέτος) τους βιασμούς, τους ξυλοδαρμούς, εναντίον όσων δεν υπακούν στη νόρμα του λευκού, μεσήλικα άντρα.»
Και πρόσθεσε: «Σήμερα το κυρίαρχο θέμα είναι να ακούσουμε τις απόψεις του ΛΟΑΤΚΙ κινήματος, να συζητήσουμε επί ζητημάτων εξαιρετικά λεπτών και ευαίσθητων. Διάβασα τις κριτικές που αφορούν θέματα ερμηνειών και γλώσσας. Για τον όρο ίντερσεξ ή μεσοφυλικός, το “πολιτικός γάμος” ή “γάμος”. Υπάρχει μια σειρά από άλλα ζητήματα λεπτά και ερμηνευτικής φύσεως της πρότασης νόμου. Θα πρέπει να κρατήσουμε την κοινή κατεύθυνση, την αναγνώριση του δικαιώματος στον γάμο και την τεκνοθεσία για όλους τους ανθρώπους ανεξαρτήτως σεξουαλικού προσανατολισμού και φύλου. Από κει και πέρα πρέπει να βρούμε τις νομοτεχνικές διατυπώσεις για τις επιμέρους διατάξεις. Εξάλλου,» κατέληξε, «τα δικαιώματα δεν κερδίζονται μόνο με διατάγματα και νόμους, αντιθέτως είναι μια καθημερινή και ζώσα μάχη».
Νάσος Ηλιόπουλος: Περισσότερα δικαιώματα και περισσότερες ελευθερίες
Στην δική του σύντομη εισαγωγή, ο εκπρόσωπος Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Νάσος Ηλιόπουλος, ο οποίος συντόνιζε και την εκδήλωση, υπογράμμισε τον στόχο για το «Δικαίωμα γάμου και τεκνοθεσία για όλα τα ζευγάρια». Αναφέρθηκε δε σε δύο σημαντικές στιγμές όσον αφορά τα δικαιώματα μία θετική και μία αρνητική. Η θετική είπε ήταν η μαζική παρουσία στα prides της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. Η αρνητική ήταν οι εικόνες στο λύκειο της Σταυρούπολης στην Θεσσαλονίκη. «Η απάντησή μας σε εκείνους που προκαλούν τέτοια επεισόδια είναι περισσότερα δικαιώματα και περισσότερες ελευθερίες» τόνισε.
Θεοφανώ Παπαζήση: «Μας έλεγαν ότι με το Σύμφωνο Συμβίωσης περάσαμε πολιτικό γάμο “κάτω από το τραπέζι”»
Η Ομότιμη Καθηγήτρια της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ, Θεοφανώ Παπαζήση, ασχολείται με τέτοιου είδους νομικά θέματα από το 1995, όπως είπε η ίδια, με αφορμή τον νόμο της Νορβηγίας για τα σύμφωνα συμβίωσης. Επίσης, ήταν μέλος της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής για το Σύμφωνο Συμβίωσης το 2015: «Τότε είχαμε προτείνει και έγινε νόμος ότι, όταν δύο ομόφυλα άτομα κάνουν σύμφωνο, τότε έχουν εφαρμογή αναλογικά όλες οι διατάξεις του αστικού κώδικα που αφορούν τους συζύγους. Μας έλεγαν ότι περάσαμε πολιτικό γάμο κάτω από το τραπέζι.»
Η κυρία Παπαζήση παραδέχτηκε ότι ο νόμος για το Σύμφωνο Συμβίωσης δεν κάλυπτε όλες τις ανάγκες. Όσον αφορά τον Πολιτικό Γάμο, η κυρία Παπαζήση δήλωσε αντίθετη με τον όρο: «Ο ισχύων νόμος δεν αναφέρει διαφορά φύλου. Στην υφιστάμενη διάταξη, αν προσθέσεις το “ανεξαρτήτως φύλου”, το ξεκαθάρισες το θέμα. Εισάγεις τον γάμο για όλο τον κόσμο και όλες οι διατάξεις που αφορούν τους συζύγους και τα τέκνα έχουν εφαρμογή».
Επίσης, η ίδια είπε: «Τον θρησκευτικό γάμο στην Ελλάδα η ορθόδοξη εκκλησία δεν θα τον επιτρέψει για ομόφυλα άτομα, αλλά αν θέλει η προτεσταντική εκκλησία, γιατί να την αποκλείσουμε αυτή τη δυνατότητα; Εάν αργότερα θελήσει μια θρησκευτική ομάδα, μπορεί να χρειάζεται να ξανακάνουμε τροποποίηση του νόμου.
Το βασικό για την ισότητα στον γάμο είναι ο γάμος χωρίς εξαιρέσεις. Γάμος που θα περιέχει όλα τα δικαιώματα, αναγνώριση γονεϊκότητας μη βιολογικού συντρόφου, υιοθεσία κ.ά.».
Κατερίνα Τρίμμη: Ο αυτοπροσδιορισμός των ίντερσεξ ατόμων υπερβαίνει τη γλωσσική προσαρμογή
Η Κατερίνα Τρίμμη, εκπροσωπώντας τις Οικογένειες Ουράνιο Τόξο χαιρέτισε την πρωτοβουλία για την πρόταση νόμου για ισότητα στον γάμο και δήλωσε: «Είναι μια αρχή για την εξάλειψη κάποιων από τις δυσμενείς διακρίσεις στα ΛΟΑΤΚΙ άτομα. Αλλά είναι αποσπασματική η προσέγγιση. Δεν περιμένουμε ότι με ένα νομοθέτημα θα λυθούν όλα τα προβλήματα. Πέραν της καλής αρχής θα πρέπει να υπάρχει μια συνέχεια και μια συνέπεια. Είναι εσφαλμένη η αναφορά μόνο του πολιτικού γάμου, όπως είπε η κυρία Παπαζήση. Μπορούμε να αξιώσουμε τον γάμο γενικά, εφόσον υπάρχουν θρησκευτικά δόγματα που θα μπορούσαν να το τελέσουν».
Η κυρία Τρίμμη έθεσε στο τραπέζι της συζήτησης το θέμα του όρου «ίντερσεξ» που απασχόλησε στη συνέχεια πολλά από τα συμμετέχοντα άτομα και τις οργανώσειςπου εκπροσωπούν: «Θεωρούμε δόκιμο τον όρο “ίντερσεξ” σε σχέση με το “μεσοφυλικά” άτομα. Ο αυτοπροσδιορισμός υπερβαίνει οποιαδήποτε γλωσσική τοποθέτηση και προσαρμογή.
Επίσης, θα πρέπει να διευρυνθεί ο όρος της συγγένειας, να μπορεί να ιδρύεται μια οικογένεια και με εκούσια αναγνώριση και στο πλαίσιο της ιδιωτικής σχέσης, ανεξαρτήτως φύλου και ανεξαρτήτως αν υφίσταται γάμος, σύμφωνο ή ελεύθερη συμβίωση. Είναι το νομικό αντίστοιχο της αναγνώρισης τέκνου εκτός γάμου.»
Μεταξύ των υπολοίπων παρατηρήσεών της η κυρία Τρίμμη στάθηκε και στο γεγονός ότι η πρόταση νόμου αφήνει «ακάλυπτους τους μη βιολογικούς γονείς που τελούν σε διάσταση. Με αποτέλεσμα να μένουν αρρύθμιστες περιπτώσεις οικογενειών που ήδη υφίστανται.»
Η ίδια κατέληξε λέγοντας ότι «την υποστηρίζουμε τη νομοθετική πρόταση, αλλά θα έπρεπε να έχει μεγαλύτερη πληρότητα. Έχουμε στείλει τι προτάσεις μας γραπτά στο πλαίσιο της διαβούλευσης. Δεν υπάρχουν δικαιολογίες ούτε μπορούμε να δεχτούμε το πολιτικό επιχείρημα για δήθεν έτοιμες ή ανέτοιμες κοινωνίες».
Μελίνα Βεργή: «Να γίνουν πιο συμπεριληπτικοί οι όροι»
H Μελίνα Βεργή, εκπροσωπώντας την Οργάνωση Rainbow Seniors έκανε δύο βασικές παρατηρήσεις:
– Ο όρος πολιτικός γάμος να γίνει απλά «γάμος», ώστε τα δόγματα που επιτρέπουν θρησκευτικό γάμο μεταξύ ομοφύλων να μπορούν να τους τελέσουν και στην Ελλάδα. Μόνο έτσι θα υπάρξει ισότητα στον γάμο.
– Ο όρος «τεκνοθετούμενος» να αντικατασταθεί με τον όρο «τεκνοθετούμενο πρόσωπο». Και γενικά να αντικατασταθούν οι όροι, για να γίνουν συμπεριληπτικοί.
Αποστόλης Καραμπαΐρης: Η ισότητα στον γάμο ως αντικείμενο συναίνεσης και όχι πολιτικής διαμάχης
Ο εκπρόσωπος του Thessaloniki Pride, Αποστόλης Καραμπαΐρης, έκανε μια σειρά προτάσεων επικοινωνιακής διαχείρισης της δέσμης των νομοθετικών διατάξεων που υπέβαλε προς διαβούλευση ο ΣΥΡΙΖΑ. Πρώτα τόνισε, βέβαια, ότι «είναι καλή πρακτική να ζητάτε τη γνώμη της κοινωνίας των πολιτών σε όλα τα θέματα και συγχαρητήρια γι’ αυτή την πρωτοβουλία. Εμείς έχουμε στείλει γραπτά τις παρατηρήσεις μας, οι οποίες ταυτίζονται με τις προηγούμενες τοποθετήσεις».
Σε αυτό το σημείο επανέλαβε ότι «η γλώσσα του νομοθετήματος πρέπει να γίνει πιο συμπεριληπτική. Επίσης, ξέρουμε ότι με βιολογικό τρόπο μπορούν να κυοφορήσουν τρανς άνδρες και να μην αποκλείονται από τον νόμο».
Πέραν της επικοινωνιακής διαχείρισης, πρόσθεσε ότι το δικαίωμα στον γάμο «είναι ζήτημα συναίνεσης και να μην το αναγάγουμε σε πολιτική διαμάχη. Αφορά όλες τις πολιτικές δυνάμεις του δημοκρατικού τόξου. Δεν έχει να κάνει με κομματικές γραμμές. Ως προς τον όγκο των ρυθμίσεων που θέλουμε να περάσουμε, μπορούμε να κάνουμε κάτι τολμηρό. Το παράδειγμα της Ισπανίας, το shock therapy, που πέρασε σε μία μέρα όλες τις ρυθμίσες, ήταν πολύ θετικό. Δεν πρέπει να το φοβόμαστε. Αν επιχειρήσουμε μια σταδιακή προσέγγιση, μπορεί να δώσουμε χρόνο να δημιουργηθούν αντιδραστικές συμμαχίες».
Αναφέρθηκε, τέλος, και στην ανάγκη νομικής αναγνώρισης της μη δυαδικότητας του φύλου.
Νάνσυ Παπαθανασίου: «Η αλλαγή είναι φροντιστική για όλα»
Από την πλευρά της Οργάνωσης Orlando LGBT+, η ψυχολόγος, Νάνσυ Παπαθανασίου είπε ότι «είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε την πρωτοβουλία. Ήρθε αργά, είναι απαραίτητη και επιπλέον δεν θα λύσει όλα τα προβλήματα. Η ισονομία είναι απαραίτητη. Ο γάμος όμως δεν θα φέρει την εξάλειψη της ομοφοβίας, τρανσφοβίας και ιντερφοβίας.
Είναι πολύ εύκολο να επικαλεστώ τα επιστημονικά δεδομένα για να αποδείξω ότι η επιστήμη έχει καταλήξει. Είναι αρκετά προβληματικό να το συζητάμε ακόμα. Είναι θέμα ατομικών δικαιωμάτων. Είναι βαθιά πληγωτικό για τα άτομα να κάνουμε αυτή τη συζήτηση.
Οι νομοθετικές αλλαγές δεν είναι μόνο για τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα. Αφορούν το σύνολο των προοδευτικών πολιτών αυτής της κοινωνίας. Το δικαίωμα στον γάμο δεν μπορεί να τεθεί ως δίλημμα ανάμεσα σε ΛΟΑΤΚΙ και στους… άλλους. Ο γάμος έρχεται σαν απάντηση να διορθώσει μια αδικία δεκαετιών.»
Τέλος, η κυρία Παπαθανασίου είπε ότι σε αυτή την προσπάθεια υπάρχουν «cis στρέιτ άτομα σύμμαχοι. Θέλουμε περισσότερες “Βασιλικές Κατριβάνου” και περισσότερους “Παπαιωάννου”, θέλουμε να προβάλλεται αυτή η εκδήλωση από την επίσημη σελίδα του ΣΥΡΙΖΑ.
Η αλλαγή είναι φροντιστική για όλους, όλες, όλα.»
Intersex Greece: O όρος «μεσοφυλικός» να αντικατασταθεί από τον όρο «ίντερσεξ»
Η εκπρόσωπος της οργάνωσης Intersex Greece έδωσε έμφαση σε αυτό που ήδη είχε αναφερθεί και αφορά άμεσα τα μέλη της: «Να μην υπάρχει στην πρόταση νόμου ο όρος “μεσοφυλικός”. Αλλά να αντικατασταθεί από τον όρο “ίντερσεξ”. Επίσης, όταν μιλάμε για χαρακτηριστικά φύλου, μιλάμε για ίντερσεξ. Είναι ίντερσεξ σωματικότητα και όχι ταυτότητα. Λείπει αυτή η διευκρίνιση στις διατάξεις που ψηφίστηκαν το 2017 για τη Νομική Αναγνώριση της Ταυτότητας Φύλου.
Επίσης, πρέπει κάποια στιγμή με νόμο να απαγορευθούν οι χειρουργικές επεμβάσεις στα ίντερσεξ παιδιά.» Συμπληρώνοντας, η ιδρύτρια της Οργάνωσης, Ρηνιώ Συμεωνίδου, πρότεινε να υπάρξει νομοθετική πρόβλεψη για τους τρανς εν διαστάσει και διαζευγμένους γονείς.
Δημήτρης Παπαδημούλης: Προτεραιότητα τα ΛΟΑΤΚΙ δικαιώματα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η ισότητα στον γάμο
Ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Δημήτρης Παπαδημούλης, ανέφερε ότι «για εμάς και το έχουμε εκφράσει η εξάλειψη των δυσμενών διακρίσεων είναι ζήτημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δημοκρατίας».
Μιλώντας και με την ιδιότητα του αντιπροέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με αρμοδιότητα στα θέματα ισότητας, ανέφερε ότι «στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχουμε αποφασίσει να είμαστε στην πρωτοπορία της προσπάθειας για πλήρη εξάλειψη των διακρίσεων των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων και πιέζουμε προς αυτή την κατεύθυνση και τα κράτη μέλη και τη Κομισιόν».
Ανέφερε ακόμη ότι στην ΕΕ υπάρχουν αυτή την στιγμή και καλά και κακά νέα. Υπάρχουν 12 κράτη μέλη που έχουν κατοχυρώσει νομικά το δικαίωμα για γάμο των ομόφυλων ζευγαριών και την τεκνοθεσία, που θα γίνουν 13 με την προσθήκη της Ισπανίας. Είναι σχεδόν το σύνολο της παλιάς Ευρώπης. Το σχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ έρχεται να εναρμονίσει με καθυστέρηση την Ελλάδα με αυτά τα κράτη. Το θέμα έχει και πολιτική διάσταση, πρέπει να τεθεί σαν θέμα δημοκρατίας και δημοκρατικού τόξου». Αναφέρθηκε και στους συσχετισμούς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο λέγοντας ότι οι προτάσεις για την εξάλειψη των διακρίσεων και την επέκταση των δικαιωμάτων στηρίζονται από την Αριστερά, τους Σοσιαλιστές, τους Φιλελεύθερους και τους Πράσινους, και καταψηφίζονται από την άκρα Δεξιά ενώ το ΕΛΚ όπου ανήκει η ΝΔ είναι διχασμένο.
Κώστας Αρβανίτης: Ζήτημα συγκρουσιακό
«Η γνώμη μου είναι ότι αυτή την περίοδο, σε διάφορα μέτωπα συγκρούονται δύο πόλοι, Αριστερά και Δεξιά. Δεν μπορούμε να τα ξεκόψουμε. Βλέπουμε το πώς εκφράζεται η Ακροδεξιά στη Θεσσαλονίκη και πώς η επίσημη κυβέρνηση κρατάει ίσες αποστάσεις. Στον έναν κόσμο, της Αριστεράς, δίνεται η μάχη ώστε όλοι οι άνθρωποι να έχουν τα ίδια δικαιώματα και στον κόσμο της Δεξιάς δίνεται μάχη για να ζουν ορισμένοι άνθρωποι υπό… προϋποθέσεις. Είναι μια σκληρή ιδεολογική σύγκρουση και εδώ και στο Ευρωκοινοβούλιο.»
Τα παραπάνω είπε, μεταξύ άλλων στην τοποθέτησή του ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Κώστας Αρβανίτης και πρόσθεσε: «Πρέπει να ακούσουμε την άποψη των οργανώσεων. Και να δώσουμε τη μάχη μας. Το κρίσιμο ζήτημα είναι η ισοτιμία, που περιλαμβάνεται στο 4ο άρθρο του Συντάγματος.» Και κλείνοντας είπε: «Δεν μπορεί να μην μπαίνει θέμα αιρεσιμότητας σε θέματα δημοκρατικής ουσίας από την Ε.Ε. για χώρες όπως η Πολωνία ή η Ουγγαρία.»
Στη συνέχεια τοποθετήθηκαν επί της πρότασης νόμου οι:
– Ανδρέας Παγώνης, Περήφανοι Γονείς: «Μιλάμε για τα αυτονόητα. Να μπορούν τα παιδιά μας να ζήσουν τη ζωή τους όπως θέλουν».
– Νίκος Τσατσαλίδης, Proud Seniors Greece: «Εμείς ενδιαφερόμαστε για τα δικαιώματα των μεγαλύτερης ηλικίας ανθρώπων. Τα ηλικιωμένα ΛΟΑΤΚΙ άτομα δεν έχουν το πλαίσιο στήριξης των cis ατόμων. Η ισότητα στον γάμο θα έλυνε το πρόβλημα αυτό σε μεγάλο βαθμό.»
– Γιάννης Παπαγιαννόπουλος, Athens Pride: «Το ιδανικό θα ήταν η οποιαδήποτε πρόταση νόμου να τυγχάνει ευρείας πολιτικής σύγκλισης από το δημοκρατικό τόξο. Έχουμε αργήσει πολύ.»
– Κωνσταντίνα Παντελή, Νεολαία ΣΥΡΙΖΑ: «Έχουμε μια πρόταση στα χέρια μας που δίνει τη δυνατότητα η αγάπη και η οικογένεια να αφορά όλους. Δεν έχουμε αυταπάτες, ξέρουμε ότι η κυβέρνηση δεν το θέλει. Οφείλουμε όμως αυτήν την πρόταση, με τις παρατηρήσεις των οργανώσεων, να την καταθέσουμε εκ νέου μόλις ο ΣΥΡΙΖΑ γίνει ξανά κυβέρνηση, χωρίς αναβολή.»
