Η ψηφοφορία της Γερουσίας την Τετάρτη ήταν μια μεγάλη νίκη για το αναπτυσσόμενο φεμινιστικό κίνημα της Λατινικής Αμερικής και ο αντίκτυπός της είναι πιθανό να είναι διαδοθεί ευρέως.
Η Αργεντινή έγινε το μεγαλύτερο έθνος της Λατινικής Αμερικής, που νομιμοποίησε την άμβλωση, μια ψηφοφορία ορόσημο στη συντηρητική περιοχή, και μια νίκη για ένα λαϊκό κίνημα που μετέτρεψε χρόνια διαδηλώσεων σε πολιτική εξουσία.
Η ψηφοφορία στη Γερουσία αποφάσισε 38 έναντι 29, με μία αποχή. Πραγματοποιήθηκε μετά από 12 ώρες δραματικής συζήτησης, αποκαλύπτοντας τις εντάσεις μεταξύ της μακρά κυρίαρχης Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, της οποίας η επιρροή εξασθενεί, και ενός ανερχόμενου κινήματος.
Καθώς εξελισσόταν η συζήτηση στη Γερουσία, κόσμος, τόσο των αντιπάλων, όσο και των υποστηρικτών των δικαιωμάτων της άμβλωσης, κατέβηκε στην πλατεία γύρω από το νεοκλασικό παλάτι του Κογκρέσου, φωνάζοντας και κάνοντας προσευχές, στην προσπάθειά του να επηρεάσει μια χούφτα αναποφάσιστων γερουσιαστών στα αντίστοιχα στρατόπεδά τους.
Ο πρόεδρος της Αργεντινής, Alberto Fernández, υποσχέθηκε να υπογράψει το νομοσχέδιο, καθιστώντας νόμιμο για τις γυναίκες να τερματίζουν τις εγκυμοσύνες για οποιονδήποτε λόγο έως και μέχρι τις 14 εβδομάδες. Μετά από αυτό, θα υπάρξουν εξαιρέσεις για τον βιασμό και την υγεία της μητέρας.
Τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας για τη νομιμοποίηση είναι πιθανό να επηρεάσουν ολόκληρη τη Λατινική Αμερική, ενθαρρύνοντας τις υποστηρίστριες των αναπαραγωγικών δικαιωμάτων σε άλλες περιοχές της περιοχής και αφήνοντάς τις με την ελπίδα ότι θα μπορούσαν να ακολουθήσουν και άλλα κοινωνικά συντηρητικά έθνη.
Η Ουρουγουάη, η Κούβα και η Γουιάνα είναι οι μόνες άλλες χώρες στη Λατινική Αμερική που επιτρέπουν την άμβλωση κατόπιν αιτήματος. Η Αργεντινή, όπως και πολλές άλλες χώρες της περιοχής, είχε προηγουμένως επιτρέψει την άμβλωση σε περιπτώσεις βιασμού, ή εάν η εγκυμοσύνη αποτελούσε κίνδυνο για την υγεία μιας γυναίκας. Άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής έχουν αυστηρότερα όρια, ή απόλυτες απαγορεύσεις.
«Η νομιμοποίηση της άμβλωσης στην Αργεντινή είναι μια τεράστια νίκη που προστατεύει τα θεμελιώδη δικαιώματα και θα εμπνεύσει την αλλαγή στη Λατινική Αμερική» , δήλωσε η Tamara Taraciuk Broner, αναπληρώτρια διευθύντρια της Human Rights Watch. «Ωστόσο, είναι προβλέψιμο ότι αυτό θα κινητοποιήσει, επίσης, ομάδες υπέρ της ζωής.»
Η νομιμοποίηση της άμβλωσης από την Αργεντινή ήταν μια δριμεία επίπληξη ως απάντηση στη θέση του Πάπα Φραγκίσκου, ο οποίος συμμετείχε στην πολιτική συζήτηση από την πατρίδα του, όταν την παραμονή της ψηφοφορίας επαίνεσε μια γυναικεία ομάδα για τον ακτιβισμό της κατά της άμβλωσης. Ήταν επίσης μια οπισθοδρόμηση για τις ταχέως αναπτυσσόμενες ευαγγελικές προτεσταντικές εκκλησίες της χώρας, οι οποίες είχαν ενώσει τις δυνάμεις τους με την Καθολική Εκκλησία για να αντιταχθούν στην αλλαγή.
«Αισθάνομαι μια βαθιά αίσθηση αγωνίας, που σε αυτήν τη χώρα που αγαπώ, το δικαίωμα στη ζωή δε γίνεται σεβαστό», δήλωσε η Abigail Pereira, 27 ετών, η οποία βρισκόταν έξω στους δρόμους του Μπουένος Άιρες διαμαρτυρόμενη κατά της νομιμοποίησης, «αλλά θα συνεχίσω να παλεύω» πρόσθεσε.
Νομοθετική πολιτική νίκη
Η ψηφοφορία ήταν μια σημαντική νομοθετική νίκη για τον Fernández, τον κεντροαριστερό πρόεδρο της Αργεντινής, ο οποίος έχει καταστήσει τα δικαιώματα των γυναικών κεντρικά στην ημερήσια διάταξη της διοίκησής του.
Αλλά πρωτίστως, ήταν μια νίκη για τις/τους υποστηρίκτριες/κτές των δικαιωμάτων της άμβλωσης της Αργεντινής, οι οποίες πρόσφατα άνοιξαν το δρόμο για άλλες βαθιές αλλαγές στο πολιτιστικό και πολιτικό τοπίο της χώρας – συμπεριλαμβανομένης της ισότητας του γάμου, των πρωτοβουλιών για την ισότητα των φύλων και των δικαιωμάτων των τρανς ατόμων.
Η Βουλή της Αργεντινής, η Βουλή των Αντιπροσώπων, ενέκρινε το νομοσχέδιο νωρίτερα αυτό το μήνα, με ψηφοφορία από 131 έως 117. Πέρασε επίσης ένα παρόμοιο μέτρο πριν από δύο χρόνια, αλλά είχε αποτύχει να περάσει από τη Γερουσία, με διαφορά 38-31. Ο τότε πρόεδρος, Mauricio Macri, είχε πει ότι ήταν προσωπικά εναντίον της νομιμοποίησης, αλλά είχε υποσχεθεί ότι δε θα ασκούσε βέτο στο νομοσχέδιο.
Ο Fernández έκανε εκστρατεία για την προεδρία με μια πλατφόρμα που περιλάμβανε τα δικαιώματα της άμβλωσης, την ισότητα των φύλων, και τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων και των τρανς ατόμων, και ακολούθησε αυτές τις υποσχέσεις σε βαθμό που εξέπληξε ακόμη και ορισμένους από τους υποστηρικτές του.
Οι υποστηρίκτριες/κτές του μέτρου της άμβλωσης, συμπεριλαμβανομένης της γερουσιάστριας Norma Durango, δήλωσαν ότι η νομιμοποίηση της άμβλωσης απλώς θα βγάλει την πρακτική από την σκιά. Ομάδα ερευνητών αναφέρει ότι εκατοντάδες χιλιάδες ανεπίσημες αμβλώσεις πραγματοποιούνται στην Αργεντινή κάθε χρόνο.
Περίπου 40.000 γυναίκες νοσηλεύτηκαν για επιπλοκές που σχετίζονται με τις αμβλώσεις το 2016, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία από το Υπουργείο Υγείας, ενώ τουλάχιστον 65 γυναίκες πέθαναν από το 2016 έως το 2018 από επιπλοκές, σύμφωνα με έκθεση της Αργεντινής Access to Safe Abortion Network.
«Σήμερα κάθομαι εδώ εκπροσωπώντας όλες τις γυναίκες που έχουν πεθάνει λόγω των παράνομων αμβλώσεων», δήλωσε η κα Durango, η οποία ήταν η πρώτη βουλεύτρια, που μίλησε κατά τη συζήτηση που ξεκίνησε την Τρίτη, η οποία δήλωσε χαρακτηριστικά ότι:
«Η άμβλωση είναι πραγματικότητα και συμβαίνει από αμνημονεύτων χρόνων»
Η προσπάθεια χαλάρωσης των νόμων για την άμβλωση της Αργεντινής είναι δεκαετιών, αλλά έλαβε ώθηση από το φεμινιστικό κίνημα Ni Una Menos, το οποίο δημιουργήθηκε το 2015 για να διαμαρτυρηθεί για τη βία κατά των γυναικών και έκτοτε υπήρξε η κινητήρια δύναμη πίσω από την εκστρατεία νομιμοποίησης των αμβλώσεων.
Το σύμβολο αυτής της προσπάθειας στην Αργεντινή έχει περάσει σε αρκετές χώρες της Λατινικής Αμερικής, συμπεριλαμβανομένου του Μεξικού, όπου οι γυναίκες βγαίνουν στους δρόμους απαιτώντας μεγαλύτερη υποστήριξη για τα δικαιώματά τους.
«Το πράσινο κίνημα που ξεκίνησε στην Αργεντινή έχει καταλάβει ολόκληρη την περιοχή», δήλωσε η Paula Ávila-Guillen, εκτελεστική διευθύντρια του Κέντρου Ισότητας των Γυναικών. «Κάθε ακτιβίστρια/στής από το Μεξικό έως την Αργεντινή φορά το πράσινο μαντήλι ως σύμβολο νομιμοποίησης της άμβλωσης».
Λίγες ώρες πριν η Γερουσία λάβει το μέτρο την Τρίτη το απόγευμα, ο Πάπας Φραγκίσκος, ο οποίος από τον ρόλο του προσπάθησε να αποστασιοποιηθεί από τις πολιτικές συζητήσεις σχετικά με την Αργεντινή, εξέδωσε ένα μήνυμα που φάνηκε ότι απευθύνεται σε λίγους γερουσιαστές που δεν είχαν ακόμη ξεκαθαρίσει τη θέση τους.
«Ο Υιός του Θεού γεννήθηκε παρίας, προκειμένου να μας πει ότι κάθε παρίας είναι παιδί του Θεού», έγραψε στο Twitter. «Ήρθε στον κόσμο καθώς κάθε παιδί έρχεται στον κόσμο, αδύναμο και ευάλωτο, έτσι ώστε να μπορούμε να μάθουμε να δεχόμαστε τις αδυναμίες μας με τρυφερή αγάπη».
Καθολικοί και ευαγγελικοί ηγέτες κάλεσαν τους υποστηρικτές να τηρούν μια ημέρα προσευχής και νηστείας τη Δευτέρα για να προβληματιστούν σχετικά με τη «δολοφονία τόσων αθώων παιδιών.» Οι ηγέτες της εκκλησίας εργάζονται όλο το χρόνο για να «νουθετούν» τους πιστούς, και έχουν πραγματοποιηθεί μεγάλες πορείες κατά της άμβλωσης σε ολόκληρη τη χώρα.
Την Τρίτη, οι αντίπαλοι της νόμιμης άμβλωσης, που τείνουν να φορούν ανοιχτό γαλάζιο (baby blue), πήραν μια μεγάλη κούκλα, που έμοιαζε με έμβρυο, και την ψέκασαν με ψεύτικο αίμα.
Ο κ. Fernández, καθηγητής νομικής που από καιρό υποστηρίζει τη νομιμοποίηση της άμβλωσης, το έκανε υπόσχεση εκστρατείας και πρώιμη νομοθετική προτεραιότητα μόλις ανέλαβε τα καθήκοντά του στα τέλη του 2019. Η απόφαση συνεπάγεται πολιτικούς κινδύνους, καθώς ανέλαβε τα ηνία μιας προβληματικής οικονομίας που βρίσκεται σε ύφεση για δύο χρόνια και αμέσως μετά διέταξε ένα από τα πιο αυστηρά κλειδώματα κοραναϊού στον κόσμο.
Ωστόσο, ο Fernández και η αντιπρόεδρός του, Cristina Fernández de Kirchner, αναγνωρίζουν την άμβλωση ως ένα από τα λίγα θέματα στην ατζέντα τους που θα μπορούσαν να προχωρήσουν εν μέσω μιας σειράς προκλήσεων. Η Kirchner, η οποία ηγήθηκε της Αργεντινής ως πρόεδρος από το 2007 έως το 2015, αντιτάχθηκε στη νομιμοποίηση της άμβλωσης κατά το μεγαλύτερο μέρος της πολιτικής της σταδιοδρομίας.
Η θέση της άλλαξε πριν από την ψηφοφορία του 2018, όταν δεκάδες χιλιάδες γυναίκες διαδήλωσαν σε ολόκληρη την Αργεντινή για να υποστηρίξουν τη νόμιμη πρόσβαση στην άμβλωση κατόπιν αιτήματος. Η Kirchner, που ήταν τότε γερουσιάστρια, είπε ότι η κόρη της έπαιξε βασικό ρόλο στην αλλαγή της σκέψης της.
«Μέσα από χρόνια ακτιβισμού μας, καταφέραμε να κάνουμε τους ανθρώπους να αλλάξουν τις θέσεις τους», δήλωσε η Celeste Mac Dougall, υποστηρίκτρια των δικαιωμάτων της άμβλωσης. «Η Cristina Fernández de Kirchner είναι το πιο προφανές παράδειγμα ότι οι απόψεις μπορούν να αλλάξουν.»
