Vasilis Thanopoulos
Πέρασαν δύο ολόκληρα χρόνια από την ημέρα που ο Ζακ Κωστόπουλος, η Ζackie, δολοφονήθηκε στην οδό Γλαδστώνος. Μια δολοφονία που έφερε στην επιφάνεια όλη τη βιαιότητα που μπορεί να κρύβεται στην ελληνική κοινωνία και που μας έκανε να αντιληφθούμε – με τον πιο σκληρό τρόπο – όλους εκείνους τους μηχανισμούς που αυτή η κοινωνία θέτει σε εφαρμογή για να καλύψει τα νώτα της. Στις 21 Οκτωβρίου θα ξεκινήσει η δίκη της υπόθεσης με τον κοσμηματοπώλη, τον μεσίτη και (μόνο) τους 4 αστυνομικούς να κάθονται στο εδώλιο του Μικτού Ορκωτού Δικαστηρίου της Αθήνας. Το αίτημα ένα και κοινό για όλους: απονομή δικαιοσύνης.
«Η δίκη αυτή, όταν ξεκινήσει, θα είναι μια μακρόσυρτη διαδικασία, με πολλούς μάρτυρες, πραγματογνώμονες, ειδικούς κτλ. Θα είναι μια διαδικασία επώδυνη και δύσκολη, ιδίως για την οικογένεια του Ζακ και χρειάζεται αντοχή και ψυχραιμία», μας λέει η κα. Κλειώ Παπαπαντολέων, μία από τους δικηγόρους της υπόθεσης. Οι κατηγορούμενοι θα δικαστούν για το αδίκημα της θανατηφόρου σωματικής βλάβης κι όχι γι ́αυτό της ανθρωποκτονίας, όπως ζητούσε η οικογένεια του Ζακ. «Ξεκινάμε με ένα μεγάλο πλην», τονίζει ο αδερφός του Ζακ, Νίκος, όταν του ζητάμε να σχολιάσει την απόφαση του δικαστικού συμβουλίου να απορρίψει το αίτημα που ζητούσε την αναβάθμιση της κατηγορίας σε ανθρωποκτονία με ενδεχόμενο δόλο. «Δεν αντλώ ικανοποίηση από οποιαδήποτε καταδίκη, αλλά είναι σημαντικό οι κατηγορίες να ανταποκρίνονται στο έγκλημα. Αυτό δεν θα αλλάξει κάτι σε σχέση με τον αδερφό μου, δε θα τον φέρει πίσω. Είναι όμως σημαντικό το αποτέλεσμα της δίκης αυτής να δημιουργήσει ένα προηγούμενο και να περάσει το μήνυμα ότι τέτοιες συμπεριφορές δε μένουν ατιμώρητες. Πρέπει στο δικαστήριο να ακουστεί επιτέλους η αλήθεια αλλά και μια απόφαση που να καταδικάζει ένα τέτοιο έγκλημα μίσους».
Από τη στιγμή που ο θάνατος του Ζακ έγινε γνωστός, τόσο η αστυνομία όσο και πολλά μέσα δέχτηκαν πολύ πρόθυμα το αυθαίρετο αφήγημα της ληστείας. Ακόμα όμως κι όταν το αφήγημα αυτό κατέρρευσε, χάρη στη συνδρομή του κόσμου, η απροθυμία της αστυνομίας για μια συνολική και εκ βαθέων διερεύνηση της υπόθεσης ήταν χαρακτηριστική. «Η υπόθεση έτυχε ελλιπέστατης διερεύνησης από την πλευρά της αστυνομίας και όπως έχουμε επαναλάβει αρκετές φορές, χωρίς το υλικό από τα βίντεο που δόθηκαν στη δημοσιότητα, δεν θα είχαμε σήμερα κανέναν κατηγορούμενο», εξηγεί η κα. Παπαπαντολέων. Ο Νίκος θυμάται τις στιγμές, όταν ο ίδιος και η οικογένειά του πληροφορήθηκαν το γεγονός. «Εμείς ήμασταν όλοι στο εξωτερικό. Πρώτη που το έμαθε ήταν η θεία μου. Την πήραν από την αστυνομία και της είπαν την εκδοχή που έπαιζαν και τα μέσα. Μάλιστα, πρώτα τη ρώτησαν αν είχε δει ειδήσεις και μετά της το είπαν. Όταν στη συνέχεια πήραμε με τη δικηγόρο τη δικογραφία, το πράγμα που περιέγραφε ήταν εκτός πραγματικότητας. Ήταν ένα σενάριο».
Στο σημείο αυτό να αναφέρουμε πως ο εισαγγελέας Πλημμελειοδικών Αθηνών απέρριψε τη μήνυση της οικογένειας κατά του συνόλου των αστυνομικών που ενεπλάκησαν στη θανατηφόρα σύλληψη του. Όπως απέρριψε και τη μήνυση κατά του διασώστη του ΕΚΑΒ για το αδίκημα της θανατηφόρας έκθεσης. Η αιτιολόγηση είχε να κάμε με το ότι οι υπόλοιποι πέντε αστυνομικοί και ο διασώστης δεν παραπέμφθηκαν από τον ανακριτή στο στάδιο της ανάκρισης. Παράλληλα, καμία πειθαρχική ευθύνη δεν έχει αναγνωριστεί στους αστυνομικούς που εμπλέκονται στην υπόθεση. Για την κα. Παπαντολέων, η στάση της αστυνομίας σε όλη τη διάρκεια του συμβάντος και μέχρι σήμερα, που ακόμα δεν έχουμε απόφαση για τις πειθαρχικές ευθύνες των αστυνομικών, είναι ενδεικτική. «Ενδεικτική των προτεραιοτήτων που έχει η ελληνική αστυνομία και των αξιολογήσεων που κάνει. Επισημαίνω ότι η καθυστέρηση της πειθαρχικής διαδικασίας των εμπλεκομένων αστυνομικών απασχόλησε πρόσφατα και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά των Βασανιστηρίων (CPT), η οποία και το συμπεριέλαβε στην Έκθεσή της ζητώντας εξηγήσεις από το ελληνικό κράτος».
Ακόμη και σήμερα ο Νίκος προβληματίζεται με τη στάση της αστυνομίας. «Ακόμα μου φαίνεται περίεργο το πόσο αδρανής έμεινε», λέει χαρακτηριστικά. «Εκεί μπορούν να μπουν πολλές σκέψεις που δε θέλω να αναλύσω. Δημιουργείται μια πολύ περίεργη συνθήκη αν αναλογιστούμε γιατί προσπάθησαν να αποκρύψουν πράγματα. Ίσως και να μη μάθουμε και ποτέ».
Από την πρώτη στιγμή που έγινε γνωστός ο θάνατος του Ζακ μέλη της queer (κι όχι μόνο) κοινότητας και άτομα που τον γνώριζαν προσωπικά ή μέσω της ακτιβιστικής του δράσης γύρισαν την πλάτη στα κακοποιητικά σενάρια της αστυνομίας και των μέσων. «Ήξερα τον αντίκτυπο που είχε ο Ζαχαρίας στον κόσμο και το πόσο μπορούσε να επηρεάσει… το έβλεπα αυτό», μας εκμυστηρεύεται ο Νίκος. «Η αλήθεια είναι όμως ότι έμεινα έκπληκτος με όλο αυτόν τον κόσμο, οοποίος από την αρχή στήριξε την αλήθεια και τη μνήμη του Ζακ».
Η στήριξη του κόσμου παραμένει η ίδια, αν όχι και μεγαλύτερη, μέχρι σήμερα. Πριν λίγες μέρες πραγματοποιήθηκε η πορεία για τα δύο χρόνια από τη δολοφονία του, με εκατοντάδες κόσμου να συμμετέχει. Εκείνη την ημέρα ο Νίκος είχε πάει από νωρίς στο σημείο απ ́όπου θα ξεκινούσε η πορεία. «Ενώ στην αρχή ήμασταν 40 με 50 άτομα, ξαφνικά είδα πάρα πολύ κόσμο». Στη συνέχεια βρέθηκε να περπατά δίπλα από τη Μάγδα Φύσσα, λίγες μέρες πριν από την απόφαση για τη δίκη της Χρυσής Αυγής. «Έχουν σημασία αυτές οι δίκες. Έχουν να κάνουν με το αίσθημα δικαιοσύνης και έχουμε ήδη πολλά σημάδια ατιμωρησίας. Δε χρειαζόμαστε άλλα», μας λέει χαρακτηριστικά. Για τον ίδιο πάντως η ανταπόκριση του κόσμου είναι ένα από πράγματα που του δίνουν δύναμη για να συνεχίσει. «Αν δεν υπήρχε όλος αυτός ο κόσμος, αν δεν έβγαινε να φωνάξει, να μιλήσει, να σχολιάσει και να τρέξει, δε θα γινόταν τίποτα απ ́όλα αυτά. Γι ́αυτό και είναι τόσο σημαντικό να αποδοθεί δικαιοσύνη. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι θα το αισθανθούν, πέρα από συλλογική κι ως μια προσωπική δικαίωση».
Για τον συλλογικό αντίκτυπο που θα έχει η απόδοση δικαιοσύνης στην υπόθεση του Ζακ μιλά και η κα. Παπαντολεών: «Η απόδοση δικαιοσύνης στην υπόθεση αυτή είναι κρίσιμη για όλους μας, είτε το αντιλαμβανόμαστε είτε όχι. Ο Ζακ υπήρξε θύμα ενός βίαιου, κοινωνικού ρατσισμού. Αυτοί που έδρασαν και αυτοί που έβλεπαν, θεώρησαν ότι δεν είναι όλες οι ζωές άξιες να βιωθούν ούτε άξιες να προστατευτούν. Θεώρησαν ότι το δικαίωμα στη ζωή, στη ζωή και την αξιοπρέπεια, δεν ισχύει εξίσου για όλους. Μια συντεταγμένη, δημοκρατική Πολιτεία οφείλει να δώσει μια καθαρή απάντηση στις συμπεριφορές αυτές, χωρίς να αφήνει κανένα περιθώριο ανοχής στην άγρια αντικοινωνική βία και το λιντσάρισμα. Μόνο έτσι εμπεδώνεται το δικαίωμα στην ασφάλεια, το οποίο έχουμε όλοι αδιακρίτως. Η έννοια της ασφάλειας άλλωστε δεν εξαντλείται στην αστυνόμευση γύρω από δυο κεντρικές πλατείες της πρωτεύουσας. Έχει πολύ μεγαλύτερο βάθος και είναι το σύστοιχο της ελευθερίας».
Η συζήτηση πηγαίνει στην πολιτεία και στη στάση που κράτησε, απέναντι σ ́αυτή τη δολοφονία. Ζητήσαμε από τον Νίκο να μας κάνει ένα σχόλιο. «Και εκεί υπήρχαν μεγάλα κολλήματα και αργοπορίες. Ήταν μεν δεκτικοί να μας μιλήσουν, αναφέρομαι στην προηγούμενη κυβέρνηση, δεν είδα όμως κάποια συγκεκριμένη δράση. Δεν είδα να γίνονται πράγματα. Μίλησε βέβαια λίγο περισσότερο απ ́ότι μιλάει η τωρινή κυβέρνηση που δεν λέει τίποτα. Απλώς το προσπερνά. Όπως προσπέρασε και το αίτημα για μετονομασία της οδού που δολοφονήθηκε ο Ζακ».
Επιστρέφοντας στη δίκη, ο Νίκος ξεκαθαρίζει πως ακόμα κι αν η απόφαση δεν είναι η επιθυμητή, ο αγώνας θα συνεχιστεί. «Η δικαιοσύνη είναι το αίτημά μας», τονίζει. «Ακόμα κι αν η απόφαση δεν είναι αυτή που θέλουμε εμείς θα συνεχίσουμε μέχρι να επιτύχουμε τη δικαίωση». Από την άλλη για την κα. Παπαπαντολέων «το πώς απαντάει η συντεταγμένη Πολιτεία, εν προκειμένω η δικαιοσύνη, σε τόσο βαριές αντικοινωνικές συμπεριφορές, οι οποίες φτάνουν στο σημείο όχι μόνο να εξαφανίζουν μια ζωή, αλλά να αρνούνται καταστατικά την ύπαρξή της, είναι ιδιαίτερης σημασίας. Η απάντηση -για παράδειγμα- της δικαιοσύνης στην υπόθεση Τοπαλούδη ήταν σαφής και χωρίς αστερίσκους, ιδίως για το αδίκημα του βιασμού. Σε υποθέσεις με κοινωνικές προεκτάσεις, οι αποφάνσεις της δικαιοσύνης έχουν, εκτός των άλλων, χαρακτήρα παιδαγωγικό αλλά και συμβολικό. Με δυο λόγια, «δίνουν σήμα». Είναι συνεπώς κρίσιμο και στην υπόθεση του Ζακ, να έχουμε μια απόφαση συμπαγή, η οποία θα λειτουργήσει ως εγγυητής και θεματοφύλακας της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και του δικαιώματος στη ζωή, χωρίς διακρίσεις, χωρίς υποσημειώσεις».
Κλείνοντας, ο Νίκος θέλει να ευχαριστήσει τη ΛΟΑΤ+ κοινότητα για την υποστήριξή της, κάνοντας κάλεσμα για ένα δυναμικό «παρών» την ημέρα της δίκης. «Θέλω να σας ευχαριστήσω για όλη αυτή τη στήριξη σε όλα τα επίπεδα».
Ραντεβού στις 21 Οκτωβρίου.
https://avmag.gr/130872/exo-apo-to-dikastirio-gia-ti-zaki/
