Ναι, Είσαι Μισογύνης
Η σειρά “Unbelievable”, η οποία είναι βασισμένη σε πραγματική ιστορία που έφερε στο φως το βραβευμένο άρθρο της ProPublica με τίτλο “An Unbelievable Story of Rape”, ξεκινάει με την ιστορία της Marie. Η νεαρή γυναίκα κατήγγειλε τον βιασμό της από έναν άγνωστο που μπήκε το βράδυ στο σπίτι της, την έδεσε, τη βίασε, έβγαλε φωτογραφίες του γυμνού κορμιού της και την ανάγκασε να κάνει επιμελώς μπάνιο. Στη Marie ζητήθηκε να επαναλάβει την μαρτυρία της ξανά και ξανά τις επόμενες μέρες μέχρι που ο αστυνόμος που έπαιρνε την επίσημη κατάθεση της εντόπισε κάποιες αντιφάσεις. Η δυσπιστία του τον οδήγησε να στριμώξει την νεαρή και να επιμείνει μέχρι που αυτή ομολόγησε πως η ίδια επινόησε την ιστορία. Η σειρά δείχνει πώς σιγά σιγά η ζωή της καταρρέει κομμάτι κομμάτι, ο περίγυρός της στρέφεται με μένος εναντίον της, η ίδια απομονώνεται από τους φίλους και την οικογένειά της, χάνει τη δουλειά της και στο τέλος η πολιτεία την μηνύει και αναγκάζεται να πληρώσει πρόστιμο για ψευδή κατάθεση. Η ιστορία θα έληγε εκεί αν δύο γυναίκες αστυνομικοί δεν ένωναν τις δυνάμεις τους για να διερευνήσουν δύο άλλες υποθέσεις βιασμού με παρόμοια στοιχεία. Η συνεργασία αυτή είχε ευτυχές τέλος όταν όχι μόνο εντοπίζουν μετά από προσπάθεια τον βιαστή αλλά βρίσκουν και ένα τεράστιο αρχείο από φωτογραφίες θυμάτων, ανάμεσα στα οποία και της Marie η οποία τελικά δικαιώνεται.
Η υπόθεση αυτή έχει πολλές ομοιότητες με την υπόθεση βιασμού στην Κύπρο. Η Βρετανίδα τουρίστρια κατήγγειλε ομαδικό βιασμό από 12 Ισραηλινούς, απέσυρε την καταγγελία της μετά από ώρες ανάκρισης, η οποία ούτε καταγράφηκε ούτε έγινε παρουσία δικηγόρου και τελικά βρέθηκε η ίδια κατηγορούμενη και καταδικασμένη παρά τα στοιχεία, όπως οι 35 μελανιές που βρέθηκαν στο σώμα της από ιατροδικαστή. Δυστυχώς δεν κρατούν όλοι οι βιαστές αρχείο με φωτογραφίες των θυμάτων τους και ο βιασμός από γνωστούς σου είναι πολύ πιο δύσκολο να αποδειχτεί, ιδίως όταν με τον έναν από αυτούς έχεις κάνει σεξ συναινετικά, οπότε ο βιασμός της Βρετανίδας δεν μπορεί να αποδειχτεί πέρα από κάθε αμφιβολία όπως της Marie. Η υπόθεση που ανέδειξε το Unebelievable όμως μας δίνει μια ιδέα για το τι μπορεί να έχει γίνει και για ποιους λόγους η νεαρή Βρετανίδα μπορεί να οδηγήθηκε να αποσύρει την αρχική κατηγορία της.
Οι γυναίκες αντιμετωπίζονται πάντα ως λιγότερο αξιόπιστοι μάρτυρες και ντουζίνες μύθοι έχουν επινοηθεί απλά και μόνο για να μειώσουν περαιτέρω την αξιοπιστία τους σε περίπτωση βιασμού -το μετάνιωσαν, ήθελαν προσοχή, ήταν εκδικητικές, είναι μυθομανείς και ψεύτρες. Η εγγενής αυτή αναξιοπιστία που τους αποδίδει η πατριαρχία είναι φυσικό να κάνει τους πάντες πιο επιρρεπείς στο να εντοπίσουν ανακρίβειες, ασάφειες και αντιφάσεις και πολύ πρόθυμους να τις πιέσουν ώστε να ανακαλέσουν την μαρτυρία τους πόσο μάλλον όταν το διακύβευμα είναι και ο τζίρος του τουρισμού. Δεν μπορούμε εύκολα να μπούμε στην ψυχολογία ενός θύματος βιασμού που ομολογεί οτι είπε ψέματα παρόλο που έχει όντως βιαστεί. Η περίπτωση του Unbelievable όμως είναι ένα πολύ χειροπιαστό παράδειγμα -ένα παράδειγμα όπου απλά από καθαρή τύχη βγήκε στο φως η αλήθεια.
Οι συνέπειες όταν ένα θύμα βιασμού ανακαλεί την κατηγορία του δεν περιορίζονται μόνο στο ίδιο. Η ζωή της Marie κατέρρευσε και το ίδιο μπορούμε να πούμε και για την 18χρονη τουρίστρια που πήγε σε ένα νησί για διακοπές και γύρισε με μια καταδίκη μετά από εβδομάδες κράτησης. Οι συνέπειες όμως είναι συλλογικές για όλες τις γυναίκες, καθώς σε αντίθεση με όλα τα άλλα εγκλήματα χρησιμοποιείται εναντίον όλων των άλλων θυμάτων. Το καλοκαίρι έφτασε μια ανώνυμη καταχώρηση στη σελίδα Φεμινιστικά Παραληρήματα:
“Εχω θυμώσει τόσο πολύ με την υπόθεση της γυναίκας στην Κύπρο που έκανε ψευδή κατηγορία για το βιασμό της από 12 άντρες. Τόσο.. μα τόσο πολύ!
Γιατί δίνει πάτημα να μη μας πιστεύουν.
Γιατί πάτησε πάνω σε τόσες κακοποιημένες γυναίκες και στους αγώνες μας να ακούγονται οι φωνές μας.
Γιατί την πήραν με την κάμερα χωρίς την άδειά της και δεν έπαιζε να βρει το δίκιο της ακόμα κι αν δεν είχε πει το ψέμα (το σκέφτομαι κι έτσι, αλλά δεν τη δικαιολογώ).
Γιατί τόσες και τόσες γυναίκες κακοποιούνται και βιάζονται κάθε μέρα, αλλά δεν είδα να παίζει το θέμα από όλα τα ειδησεογραφικά πρακτορεία ξανά και ξανά.
Γιατί διαβάζω τα σχόλια από άντρες και γυναίκες κάτω από τα άρθρα και θέλω να εκραγώ.
Γιατί πριν “τα’θελε και τα’παθε” και τώρα “πέρασε καλά και πήγε να βγάλει τα και τα έξοδα”.
Γιατί δίνει πάτημα να μη μας πιστεύουν. Πονάει αυτό. Διπλά και τρίδιπλα.
Έχω θυμώσει τόσο πολύ…”
Οι ψευδείς κατηγορίες για βιασμό είναι έτσι κατασκευασμένες, ώστε να στρέφονται ενάντια σε όλες τις γυναίκες λειτουργώντας ως αυτοεκπληρούμενες προφητείες -όσο λιγότερο πιστεύουμε τις γυναίκες τόσο περισσότερες καταγγελίες θα χαρακτηρίζονται ψευδείς και όσο περισσότερες κατηγορίες χαρακτηρίζονται ψευδείς τόσο λιγότερο οι γυναίκες θα γίνονται πιστευτές. Αυτό αναπόφευκτα βάζει τα θύματα βιασμού και τις γυναίκες γενικότερα σε μια ανταγωνιστική σχέση: το πώς θα εξελιχθεί η υπόθεση της μίας επηρεάζει την εξέλιξη μιας άλλης καθώς ο βιασμός της καθεμιάς είναι πραγματικός για την ίδια αλλά η πιθανότητα κάποια άλλη γυναίκα να λέει ψέματα θα διακινδυνεύσει τη πορεία της δική της περίπτωσης. Η πατριαρχία όμως δεν χρειάζεται πάτημα για να μας βγάλει ψεύτρες και ούτε καμία γυναίκα είναι υπεύθυνη για τον μισογυνισμό της κοινωνίας, ακόμα κι όταν όντως λέει ψέματα. Σε κανένα άλλο έγκλημα οι ψευδείς κατηγορίες δεν θέτουν υπό αμφισβήτηση κάθε επόμενη καταγγελία. «Ισχυρίζεσαι ότι σου έκλεψαν την τσάντα και το κινητό, αλλά μήπως λες ψέματα απλά για να τραβήξεις την προσοχή ή τα ξέχασες στο μπαρ και τώρα ντρέπεσαι να το παραδεχτείς;» είναι γενικά κάτι που ποτέ κανένας αστυνομικός δεν σκέφτηκε αυθόρμητα παρόλο που το ποσοστό ψευδών καταγγελιών είναι ίδιο για κάθε έγκλημα.
Ταυτόχρονα, η καταδίκη τόσο του θύματος της υπόθεσης του Unbelievable όσο και της Βρετανίδας τουρίστριας βάζουν κάθε γυναίκα στο δίλημμα για το αν θα καταγγείλει τον βιασμό του καθώς μπορεί να βρεθεί η ίδια κατηγορούμενη και καταδικασμένη. Κι αυτός είναι απλά άλλος ένας λόγος για να μην τον καταγγείλει ποτέ, καθώς δεν μπορεί να είναι εκ των προτέρων σίγουρη ότι μπορεί να αποδειχτεί. Οι ισλαμοφοβικοί μας λένε ξανά και ξανά ότι οι γυναίκες στην Ανατολή βιάζονται και η μαρτυρία τους δεν μετράει όσο αυτή των αντρών αλλά τα πράγματα δεν είναι πολύ διαφορετικά στη Δύση. Απλά τη θέση της σαρία επιτελούν οι αστυνομικοί, το δικαστικό σύστημα και η κοινωνία που σπεύδει να βγάλει ψεύτρα κάθε γυναίκα. Οι ισλαμοφοβικοί λατρεύουν το αφήγημα σύμφωνα με το οποίο οι γυναίκες στην Ανατολή, που καταγγέλλουν τον βιασμό τους μπορούν να βρουν και τον μπελά τους από πάνω, αλλά φαίνεται ότι κι εδώ στην Δύση τα πράγματα δεν είναι πολύ διαφορετικά. Η πατριαρχία παντού μας προστάζει να προσέχουμε γιατί κινδυνεύουμε ανά πάσα στιγμή να βιαστούμε και όταν τελικά αυτό συμβαίνει μας λέει ότι το βγάλαμε από το μυαλό μας. Κάθε υπόθεση βιασμού αντιμετωπίζεται παντού και πάντα ως απίστευτη.
