“Βασικά, δεν έχουμε κεντρικά γραφεία! To SAND είναι μη-κερδοσκοπικό και δουλεύουμε όλοι εθελοντικά οπότε δεν έχουμε κάποιο συγκεκριμένο χώρο. Μπορούμε να βρεθούμε αν θες σε μια καφετέρια.”
Αυτή ήταν η πρώτη μου επαφή με την Simone O’Donovan, επιμελήτρια του SAND Journal. Ανακάλυψα το SAND τυχαία, λίγο πριν από ένα ταξίδι στο Βερολίνο, καθώς έψαχνα για εκδηλώσεις και συναυλίες. Πρόκειται για ένα αγγλόφωνο λογοτεχνικό περιοδικό, στις σελίδες του οποίου φιλοξενούνται διηγήματα, ποιήματα, δοκίμια και μεταφράσεις, αλλά και φωτογραφίες και πίνακες ζωγραφικής.
Ρωτώντας πού θα συναντηθούμε, έμαθα αρχικά ότι το SAND δεν έχει κεντρικά γραφεία. Οι συναντήσεις της συντακτικής ομάδας γίνονται σε σπίτια ή οπουδήποτε μπορούν να συζητούν. Τα περισσότερα μέλη της ομάδας είναι μετανάστες στο Βερολίνο και δουλεύουν στο περιοδικό εθελοντικά. Τα κείμενα που επιλέγουν για δημοσίευση εστιάζουν σε ομάδες που δεν εκπροσωπούνται αρκετά σε άλλα μέσα, ανάμεσα σε αυτές, γυναίκες και LGBT+ άτομα από κάθε γωνιά του κόσμου.
Λίγο καιρό πριν την κυκλοφορία του 19ου τεύχους (και πρώτου για το 2019), η Simone μιλάει για το SAND, τις ιστορίες που δημοσιεύει, τα άτομα που το αποτελούν και τι σημασία έχει η Τέχνη στην αναζήτηση ταυτότητας.
Τι ακριβώς είναι το SAND;
Το SAND είναι αγγλόφωνο περιοδικό λογοτεχνίας και τέχνης γενικότερα, με βάση του το Βερολίνο. Τα κείμενά του εστιάζουν σε όσους δεν εκπροσωπούνται αρκετά, άτομα από κάθε γωνιά του κόσμου, το καθένα με διαφορετικό υπόβαθρο, εθνικότητα, σεξουαλικό προσανατολισμό κ.λπ.
Πότε ιδρύθηκε; Ποια είναι η ομάδα;
Ιδρύθηκε το 2009, από την Becky Crook. Η ομάδα αλλάζει συνεχώς, από τότε δεν έχει μείνει κανείς. Οι πιο παλιοί είμαστε εγώ και ο αρχισυντάκτης, Jake Schneider, που είμαστε στην ομάδα τα τελευταία τρία χρόνια. Το περιοδικό έχει μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα, όλη η δουλειά μας γίνεται εθελοντικά. Με τα χρήματα που συγκεντρώνονται από εκδηλώσεις και πωλήσεις τευχών, προσπαθούμε να πληρώνουμε αρχικά αυτούς που υποβάλλουν κείμενα, δεν εστιάζουμε σε εμάς.
Τα αρχικά σημαίνουν κάτι;
Όχι. Υπάρχουν πολλές εκδοχές για την ονομασία του περιοδικού, την πραγματικότητα την ξέρει μάλλον μόνο η ιδρύτρια. Η πιο πρόσφατη που έχω ακούσει είναι ότι ονομάστηκε SAND επειδή το Βερολίνο είναι χτισμένο πάνω σε άμμο (σ.σ. sand στα αγγλικά).
Γιατί στο Βερολίνο;
Το Βερολίνο είναι πολύ σημαντικό κομμάτι του περιοδικού. Είναι γεμάτο δημιουργούς και freelancers, άτομα που έρχονται εδώ επειδή ψάχνουν κάτι διαφορετικό, δημιουργικότητα και ελευθερία. Από αυτό επηρεάζονται και προσελκύονται τόσο τα μέλη της ομάδας, όσο και τα άτομα που μας υποβάλλουν κείμενα. Μάλιστα, τα πρώτα τεύχη περιλάμβαναν πολλές ιστορίες σχετικά με την πόλη. Από τότε, βέβαια, έχουμε στραφεί και στον υπόλοιπο κόσμο.
Η ύπαρξη πολλών αγγλόφωνων και διεθνών βιβλιοπωλείων εδώ μας ευνοεί. Το ίδιο και η ύπαρξη πολλών άλλων λογοτεχνικών περιοδικών, με τα οποία συνεργαζόμαστε, παίρνουμε και δίνουμε βοήθεια και έμπνευση. Έχουμε πολλούς υποστηρικτές στο Βερολίνο, ερχόμαστε σε επαφή μέσα από τις εκδηλώσεις μας.
Τι είδους εκδηλώσεις;
Έχουμε δύο launch parties, πριν από την κυκλοφορία κάθε τεύχους, σε χώρους που πιστεύουμε θα αρέσουν τόσο σε εμάς όσο και στους αναγνώστες μας. Ξεκινάμε με 90 λεπτά αναγνώσεων και ακολουθούν συζητήσεις και πάρτυ. Διοργανώνουμε όμως και άλλες δράσεις μες στο χρόνο. Πήραμε μέρος στο Διεθνές Φεστιβάλ Λογοτεχνίας του Βερολίνου, με συζητήσεις, θεατρικά δρώμενα και αναγνώσεις. Επίσης συμμετείχαμε σε μία εκδήλωση ποίησης στο Βιετνάμ. Προσπαθούμε να είμαστε εδώ κι εκεί.
Πώς προέκυψε η ομάδα να έχει μόνο έναν με καταγωγή από την πόλη;
Η αλήθεια είναι ότι είναι δύσκολο να βρεις “αληθινούς” Βερολινέζους, άτομα να έχουν γεννηθεί εδώ. Ακόμα και οι Γερμανοί εδώ, συνήθως έχουν καταγωγή από άλλα μέρη της χώρας.
Το περιοδικό δίνει έμφαση σε ιστορίες από γυναίκες, LGBT άτομα και άλλες ομάδες ανθρώπων. Γιατί αυτό;
Μπορώ να σου μιλήσω για τα χρόνια που είμαι εδώ. Προέκυψε, βασικά, οργανικά από την ομάδα. Αλλάζουμε συνέχεια και είμαστε πολύ διαφορετικοί μεταξύ μας.
Μόνο στην κατηγορία fiction, έχουμε κάθε φορά 700 αιτήσεις, ένας πολύ μεγάλος αριθμός αυτών είναι από λευκούς βορειο-αμερικάνους. Προσπαθούμε πια να μένουμε μακριά από αυτό. Θέλουμε διαφορετικά “χρώματα”, διαφορετικά φύλα, διαφορετικούς προσανατολισμούς, διαφορετικά υπόβαθρα.
Γενικά προσπαθούμε να υπάρχει ισορροπία: τα κείμενα που δημοσιεύουμε είναι είτε μισά από άνδρες και μισά από γυναίκες, είτε τα κείμενα από γυναίκες είναι περισσότερα. Επίσης, οι δημιουργοί τους δεν είναι ποτέ μόνο cis άτομα, ή μόνο στρέιτ.
Πώς έχει επηρεάσει το περιοδικό τους αναγνώστες του;
Κυρίως ακούμε σχόλια από άτομα που έχουν υποβάλλει κείμενα, και έχουν δημοσιευθεί. Πολλοί υποβάλλουν προσωπικές τους ιστορίες, πολλοί είναι άτομα που μόλις ήρθαν στο Βερολίνο και έμαθαν για το περιοδικό, άλλοι το ήξεραν από φίλους τους. Η υψηλή ποιότητα των κειμένων που επιλέγονται, όπως και η ποικιλία και η ισορροπία στις φωνές που εκπροσωπούνται είναι στοιχεία που εκτιμούν.
Γενικότερα, δεχόμαστε πολλά σχόλια για τα εξώφυλλα μας. Ειδικά για αυτό του 17ου τεύχους. Είναι από ένα project της Melissa Spitz, μία συλλογή φωτογραφιών για την μητέρα της και την ψυχική της ασθένεια. Σχολιάστηκε πολύ και το εξώφυλλο του 15ου τεύχους, με έναν παλαιστή, που είναι ανδροπρεπής μεν, αλλά δεν μπορείς να είσαι σίγουρος αν είναι άνδρας ή γυναίκα.
Πώς έχει επηρεάσει το περιοδικό την ομάδα που το τρέχει;
Προσωπικά, την περίοδο που μπήκα στην ομάδα, δούλευα σε ένα χώρο που δεν είχε σχέση με λογοτεχνία και τέχνη. Στο SAND βρήκα μια ομάδα με απίστευτα δημιουργικούς, ενθουσιώδεις, γεμάτους ενέργεια και διαφορετικούς ανθρώπους. Πιστεύω πως ο τρόπος που λειτουργούμε, με πολλή συζήτηση για τα πάντα, ακόμα και την πιο μικρή λεπτομέρεια, μας φέρνει σε επαφή με νέες προοπτικές, νέες απόψεις και μας πιέζει να σκεφτόμαστε, να “αμφισβητούμε” και να αναρωτιόμαστε συνεχώς.
Τι είναι αυτό που προσπαθεί να πετύχει το SAND;
Κάποιος σε κάποιο μέρος του κόσμου να πιάσει στα χέρια του ένα τεύχος και να διαβάσει κάτι καινούργιο, κάτι που δεν έχει διαβάσει παρόμοιο.
Πώς θα ήθελε το SAND να επηρεάζει τα μέλη της ομάδας του;
Ως επιμελήτρια της ομάδας, αυτό το σκέφτομαι αρκετά. Υπάρχουν πολλά και διαφορετικά πράγματα να μάθεις σε αυτό το περιβάλλον, και πρέπει κανείς να ξέρει τι θέλει να μάθει. Πάντως όλα τα μέλη, ακόμα και αυτά που ασχολούνται με τα οικονομικά για παράδειγμα, ήρθαν στο SAND λόγω της αγάπης τους για τη λογοτεχνία και τις τέχνες.
Οπότε, έχουμε προσαρμόσει κατάλληλα τον τρόπο επιλογής των κειμένων. Οι υπεύθυνοι συντάκτες κάνουν μια πρώτη επιλογή και καταλήγουν σε μια shortlist, η οποία έπειτα μοιράζεται σε όλη την ομάδα για να δώσει τα σχόλιά της. Τα σχόλια είναι ανώνυμα ώστε όλοι να πουν αυτό που πραγματικά θέλουν και να νιώθουν άνετα και “ασφαλείς”. Έτσι, έχουμε όσο το δυνατόν περισσότερες διαφορετικές σκοπιές πάνω σε ένα κείμενο.
Ποιο είναι το όνειρό σου για το περιοδικό;
Θέλω τον χάρτη στο site μας, που δείχνει πού είναι διαθέσιμο, να γίνει όλος κόκκινος από τις καρφίτσες. Να είναι διαθέσιμο αν όχι σε όλες, σε πάρα πάρα πολλές χώρες του κόσμου. Επίσης, όνειρο όλων μας γενικά, να μπορούμε να πληρώνουμε όσους μας υποβάλλουν κείμενα.
Τελικά Simone, γιατί είναι σημαντική η Τέχνη;
Είναι ο μόνος τρόπος για να εκφραστείς. Δεν υπάρχει άλλος, μόνο δημιουργικά. Να εκφραστείς, να χειριστείς συναισθήματα, καταστάσεις. Επίσης, βλέποντας και διαβάζοντας τέχνη, νιώθεις το μυαλό σου να ξεφεύγει, νιώθεις να αποδράς για λίγο. Αυτό δεν γίνεται αλλιώς.
