Από το 1988 και το Birdo, τον χαρακτήρα της Nintendo που περιγράφεται ως ένα αγόρι που “νομίζει ότι είναι κορίτσι”, μέχρι την πρόσφατη τριλογία του Robert Yang “Radiator”, που περιλαμβάνει ένα mini-game για την ικανοποίηση ενός gay αμαξιού, η ιστορία της queer παρουσίας στο gaming είναι μεγαλύτερη απ’ όσο θα φανταζόταν κανείς. Όμως, αυτές οι περιπτώσεις σπάνια αντιμετωπίζονται ως μέρος της ευρύτερης LGBTQ κουλτούρας. Το Schwules Museum, μουσείο LGBTQ κουλτούρας του Βερολίνου, στη νέα του έκθεση Rainbow Arcade, κάνει ακριβώς αυτό.
Η έκθεση οδηγεί τους αναγνώστες μέσα από ένα ουράνιο τόξο, κάθε αίθουσα διαφορετικό χρώμα και διαφορετικός τομέας, στα 33 τελευταία χρόνια queer περιεχομένου στο gaming, παρουσιάζοντας fan art, ενθύμια και συνεντεύξεις από τους δημιουργούς – αλλά και τίτλους με δυνατότητα να παίξεις εκείνη τη στιγμή. Ένας από αυτούς, το Caper in the Castro, του 1989, αποτελεί ένα από τα πρώτα queer παιχνίδια. Οι παίκτες έχουν το ρόλο της λεσβίας ντετέκτιβ Tracker McDyke και προσπαθούν να διαλευκάνουν την εξαφάνιση της φίλης της και drag queen Tessy LaFemme. Το παιχνίδι ανακαλύφθηκε ξανά πρόσφατα και μεταφέρθηκε στη σημερινή του μορφή με τη βοήθεια της Dr Adrienne Shaw, που επιμελείται επίσης την έκθεση, του Jan Schnorrenberg από το Μουσείο Schwules και τη γερμανίδα δημοσιογράφο Sarah Rudolph.
H Shaw ίδρυσε ιστοσελίδα LGBTQ Video Game Αρχείου το 2016, η πρώτη προσπάθεια καταγραφής queer περιεχομένου στα games. “Μέχρι το αρχείο, απλά δεν υπήρχε ιστορική γνώση για το LGBTQ περιεχόμενο σ’ αυτό το μέσο,” εξηγεί. Αυτό σημαίνει ότι συχνά καινούργια παιχνίδια με queer περιεχόμενο αντιμετωπίζονται ως ριζοσπαστικό σπάσιμο των κανόνων, αντί για μια προσθήκη σε υπάρχουσα πολιτιστική ιστορία. “Γίνεται πολύ εύκολο να ξεχάσεις ότι αυτού του είδους το περιεχόμενο υπήρχε ανέκαθεν στα παιχνίδια.”
Στον τομέα των indie παιχνιδιών (με τοίχους και ηλεκτρονικά βαμμένα σε κίτρινο του Pikachu), οι επισκέπτες μπορούν να παίξουν παιχνίδια όπως το Queers in Love at the End of the World της Anna Anthropy, ένα παιχνίδι για την οικειότητα και το τέλος του κόσμου, ή το stop-motion μιούζικαλ του Dietrich Squinkifer για το φύλο και την οικονομία, Dominique Pamplemousse.
Queer ιστορίες έχουν παρουσιαστεί αρκετά και σε mainstream σειρές, όπως το GTA ή το Final Fantasy. Ακόμα κι όταν αυτές οι ιστορίες δεν είναι σαφείς, οι fans γρήγορα βγάζουν συμπεράσματα. O Schnorrenberg αναφέρει ένα μπλουζάκι από τον καλλιτέχνη antroponos, ένα κολάζ, ουσιαστικά, συζητήσεων γύρω από το Metal Gear Solid, και συγκεκριμένα γύρω από τον υπονοούμενο ομοερωτισμό του παιχνιδιού. “Οι fans μπορούν να βρουν εκπροσώπηση ακόμα κι όταν δεν αναγνωρίζεται δημοσίως, ή όταν οι δημιουργοί δεν έχουν σκεφτεί τους υπαινιγμούς αυτού που έκαναν,” λέει ο Schnorrenberg.
Όλα αυτά δεν σημαίνουν ότι το queer περιεχόμενο στο gaming γίνεται πάντα δεκτό με ενθουσιασμό. Μια σκληρή μειονότητα παικτών έχουν αφοσιωθεί σε επιθετική αντίδραση σε ιστορίες με εκπροσώπηση φύλων. Η μπλε περιοχή του Rainbow Arcade περιλαμβάνει μια προειδοποίηση περιεχομένου, και περιγράφει τις διακρίσεις και το trolling με το οποίο έρχονται αντιμέτωποι συχνά οι δημιουργοί.
Το σκάνδαλο του Gamergate, συγκεκριμένα, ήταν το χαρακτηριστικό παράδειγμα της αντίστασης στην προσπάθεια οποιασδήποτε συμπεριληπτικότητας στην “παραδοσιακή” κουλτούρα του gaming, που μέχρι πρότινος απευθυνόταν κυρίως σε στρέιτ άντρες. Παρόλη την εντύπωση που δίνεται, η Shaw εξηγεί, η queer εκπροσώπηση στο gaming δεν έχει αλλάξει ιδιαίτερα, αλλά έχουν αλλάξει οι αντιδράσεις απέναντι σε τέτοιο περιεχόμενο.
Για παράδειγμα, το 2006, το MMORPG World of Warcraft αρνήθηκε να επιτρέψει σε έναν παίκτη να ιδρύσει το πρώτο LGBT guild, αναφέροντας ανησυχίες για κακοποίηση που θα μπορούσε να υποστεί το μέλος. Οι δημιουργοί τελικά υποχώρησαν και σήμερα διεξάγεται μία ετήσια “pride παρέλαση” μέσα στον κόσμο του WoW.
Ακόμη, οι LGBTQ κοινότητες στις μέρες μας, έχουν αρχίσει να εντάσουν το gaming στις κοινωνικές “κατασκευές” τους. Η Shaw αναφέρει ένα φυλλάδιο, από club της Φιλαδέλφεια στις αρχές του χρόνου, σχετικά με ένα drag show για το gaming: “Δέκα χρόνια πριν, δεν νομίζω ότι θα το έβλεπες αυτό.”
Η έκθεση είναι, όπως το θέτει ο Schnorrenberg: “μια έκφραση αγάπης στα παιχνίδια”. Στο τέλος του ουράνιου τόξου, στο μωβ φυσικά, παρουσιάζονται μοντέρνοι τίτλοι, όπως το Genital Jousting (ναι, είναι περίπου όπως ακούγεται) των Freelive, ή το Butterfly Soup, παιχνίδι προσομοίωσης dating, για τέσσερα queer, Ασιοαμερικάνικα κορίτσια λυκείου.
“Με όλα τα φρικτά πράγματα που έχουν συμβεί, υπάρχουν άνθρωποι που δημιουργούν βιντεοπαιχνίδια σαν ένα θεραπευτικό μέσο – για να εξηγήσουν τους εαυτούς τους,” λέει ο Schnorrenberg. “Ελπίζω όσοι επισκεφθούν την έκθεση να νιώσουν πόσο ενδιαφέρουσα κουλτούρα φιλοξενείται εδώ.”
Rainbow Arcade: Queer Gaming History 1985-2018 – Schwules Museum, Βερολίνο, μέχρι 13 Μαΐου .
Κωνσταντίνος Καραϊσκος
