Νέα θεραπευτική επιλογή για τους πάσχοντες από AIDS

Η Επιτροπή Φαρμακευτικών Προϊόντων για Ανθρώπινη χρήση (CHMP) του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (EMA) εξέδωσε θετική γνωμοδότηση με την οποία συνιστά την έγκριση της ριλπιβιρίνης, ενός δισκίου 25 mg, ως εφάπαξ ημερήσια θεραπεία σε συνδυασμό με άλλους αντιρετροϊκους παράγοντες για τη θεραπεία της λοίμωξης από τον ιό της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας τύπου 1 (HIV-1) σε πρωτοθεραπευόμενους με αντιρετροϊκή θεραπεία ενήλικες ασθενείς με ιικό φορτίο ≤ 100.000 HIV-1 RNA αντίγραφα/ml.Η ριλπιβιρίνη είναι ένα φαρμακευτικό προϊόν που ανήκει στην κατηγορία των μη νουκλεοσιδικών αναστολέων ανάστροφης μεταγραφάσης (NNRTI).

Η θετική γνωμοδότηση βασίζεται σε αναλύσεις δεδομένων των δύο κλινικών δοκιμών φάσης ΙΙΙ, ECHO και THRIVE, διάρκειας 48 εβδομάδων, οι οποίες αξιολόγησαν τη δραστικότητα, την ασφάλεια και την ανοχή της ριλπιβιρίνης σε περισσότερους από 1.350 πρωτοθεραπευόμενους ενήλικες ασθενείς με HIV-1 σε περισσότερες από 20 χώρες. Οι αναλύσεις διάρκειας 48 εβδομάδων τόσο της ECHO όσο και της THRIVE δημοσιεύτηκαν στο τεύχος της 16ης Ιουλίου 2011 του επιστημονικού εντύπου Lancet.

Η ριλπιβιρίνη συνδυάζεται επίσης με το σχήμα εμτρικιταβίνη 200mg/τενοφοβίρη δισοπροξίλη φουμαρική 300mg, σε ένα θεραπευτικό σχήμα με χορήγηση ενός δισκίου άπαξ ημερησίως, το οποίο υποβλήθηκε στο πλαίσιο χωριστής αίτησης χορήγησης άδειας κυκλοφορίας και βρίσκεται επί του παρόντος υπό αξιολόγηση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων.

Η θετική γνωμοδότηση της CHMP αποτελεί κρίσιμο στάδιο της διαδικασίας έγκρισης και θα εξεταστεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία είναι αρμόδια για την έγκριση φαρμάκων τα οποία προορίζονται να χρησιμοποιηθούν σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η ριλπιβιρίνη εγκρίθηκε από τον αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) το Μάιο του 2011 και από τις καναδικές υγειονομικές αρχές (Health Canada) τον Ιούλιο του 2011. Αιτήσεις για τη χορήγηση έγκρισης έχουν επίσης υποβληθεί σε άλλες χώρες, μεταξύ των οποίων η Ελβετία και η Αυστραλία. Ένας συνδυασμός σταθερής δόσης ριλπιβιρίνης και εμτρικιταβίνη 200mg/τενοφοβίρη δισοπροξίλη φουμαρική 300mg, εγκρίθηκε επίσης από το FDA τον Αύγουστο του 2011.

Η ριλπιβιρίνη είναι υπό έρευνα μη νουκλεοσιδικός αναστολέας ανάστροφης μεταγραφάσης (NNRTI), ο οποίος αναστέλλει την ανάστροφη μεταγραφάση, ένα σημαντικό ένζυμο που χρησιμοποιεί ο ιός HIV για να πολλαπλασιαστεί. Η αίτηση που υποβλήθηκε στις κανονιστικές αρχές για τη ριλπιβιρίνη βασίζεται στα αποτελέσματα 48 εβδομάδων δύο σημαντικών, διπλά τυφλών, τυχαιοποιημένων μελετών φάσης ΙΙΙ, γνωστές ως ECHO (TMC278-C209) και THRIVE (TMC278-TiDP6-C215). Οι μελέτες αξιολόγησαν τη δραστικότητα, την ασφάλεια και την ανοχή της χορήγησης άπαξ ημερησίως ριλπιβιρίνης σε συνδυασμό με δύο νουκλεοσιδικούς αναστολείς ανάστροφης μεταγραφάσης, σε πρωτοθεραπευόμενους ασθενείς με λοίμωξη HIV-1-και οι δύο πέτυχαν τον πρωτεύοντα στόχο τους, δηλαδή την απόδειξη μη κατωτερότητας της ριλπιβιρίνης έναντι της εφαβιρένζης στο ποσοστό των ασθενών που πέτυχαν μη ανιχνεύσιμο ιικό φορτίο (λιγότερα από 50 αντίγραφα/mL) την 48η εβδομάδα.

Το ποσοστό των ανεπιθύμητων ενεργειών που οδήγησαν σε διακοπή της ριλπιβιρίνης ή της εφαβιρένζης, ανεξαρτήτως της σοβαρότητας, ήταν 2% και 4%, αντιστοίχως. Οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες που οδήγησαν σε διακοπή του σκέλους ριλπιβιρίνης έναντι του σκέλους εφαβιρένζης περιελάμβαναν ψυχιατρικές διαταραχές (1% έναντι 2%) και εξάνθημα (0,1% έναντι 1,5%). Άλλες ανεπιθύμητες ενέργειες στη ριλπιβιρίνη (συχνότητα εμφάνισης >2%) τουλάχιστον ήπιας έως σοβαρής έντασης (>2ου βαθμού) ήταν καταθλιπτικές διαταραχές (4%), αϋπνία (3 %), πονοκέφαλος (3%) εξάνθημα (3%).