Το πρόγραμμα του Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου 2019

Αναλυτικά το πρόγραμμα

ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ

21 και 22 Ιουνίου

Οιδίπους 
Σύλληψη – Σκηνοθεσία – Σκηνικά – Φωτισμοί: Ρόμπερτ Γουίλσον. Με τους: Angela Winkler, Λυδία Κονιόρδου, Μιχάλης Θεοφάνους, Casilda Madrazo, Kayije Kagame, Αλέξης Φουσέκης, Dickie Landry

Η αρχετυπική ιστορία του Οιδίποδα ξεδιπλώνεται μέσα από τα εκπληκτικά, χαρακτηριστικά tableau vivant του Ρόμπερτ Γουίλσον. Ο κορυφαίος δημιουργός ακολουθεί την ιστορία του Οιδίποδα χρονολογικά, χωρίς να συμπίπτει απολύτως με τον Οιδίποδα Τύραννο του Σοφοκλή, από τη στιγμή της γέννησής του και της εγκατάλειψής του ως βρέφους, μέχρι τη στιγμή της τύφλωσής του, αφού έχουν προηγηθεί οι φρικτές αποκαλύψεις: από το πρώτο φως της ζωής στο τελευταίο φως που αντικρίζει. Δύο «μάρτυρες», ένας άντρας και μια γυναίκα, μας μεταφέρουν αυτά που βλέπουν, τον βίο και την πολιτεία του Οιδίποδα, σαν να μιλάνε διαμέσου των αιώνων.

28 και 29 Ιουνίου

ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ

Ορέστεια του Αισχύλου

Μια καινοτόμα πρόταση από το Εθνικό Θέατρο: Τρεις σκηνοθέτιδες στην πρώτη τους εμφάνιση στην Επίδαυρο παρουσιάζουν σε ενιαία παράσταση την Ορέστεια, τη μοναδική σωζόμενη τριλογία του αρχαίου δράματος, με την ίδια δημιουργική ομάδα ηθοποιών και συντελεστών. Τον Αγαμέμνονα σκηνοθετεί η Ιώ Βουλγαράκη, τις Χοηφόρους η Λίλλυ Μελεμέ και τις Ευμενίδες η Γεωργία Μαυραγάνη.

Παίζουν (αλφαβητικά): Δημήτρης Γεωργιάδης, Στεφανία Γουλιώτη, Στέλιος Ιακωβίδης, Μαρία Κίτσου, Φιλαρέτη Κομνηνού, Δέσποινα Κούρτη, Αλέξανδρος Λογοθέτης, Αργύρης Ξάφης

Αγαμέμνων
Σκηνοθεσία: Ιώ Βουλγαράκη

Το πρώτο έργο της τριλογίας της Ορέστειας αφηγείται την επιστροφή του βασιλιά Αγαμέμνονα στο Άργος, μετά το τέλος του Τρωικού πολέμου. Ο Αγαμέμνων μπαίνει θριαμβευτικά στην πόλη και στο παλάτι, φέρνοντας μαζί του, αιχμάλωτη, την τρωαδίτισσα πριγκίπισσα, ιέρεια του Απόλλωνα και μάντισσα Κασσάνδρα. Η Κλυταιμνήστρα υποδέχεται τον σύζυγό της με στόμφο και τιμές, ωστόσο πολύ γρήγορα αποκαλύπτεται πως η ενθουσιώδης της υποδοχή υποκρύπτει ένα οργανωμένο σχέδιο εκδίκησης για τον φόνο της κόρης τους, Ιφιγένειας, που ο Αγαμέμνονας θυσίασε στην Αυλίδα, προκειμένου να ξεκινήσουν τα πλοία της εκστρατείας, δέκα χρόνια πριν. Το κόκκινο χαλί που στρώνει η Κλυταιμνήστρα για να τον δεχτεί οδηγεί σ’ ένα λουτρό αίματος όπου, με τη συνέργεια του εραστή της Αίγισθου, θα πνιγούν και ο βασιλιάς και η ερωμένη του.

Χοηφόροι
Σκηνοθεσία: Λίλλυ Μελεμέ

Στο δεύτερο έργο της τριλογίας κυριαρχεί η φιγούρα της Ηλέκτρας, που πενθεί τον δολοφονημένο πατέρα της προσμένοντας εμμονικά ως μόνο φως σωτηρίας την επιστροφή του αδερφού της, Ορέστη, προκειμένου να σχεδιάσουν μαζί την εκδίκηση. Στο ξεκίνημα του έργου η Ηλέκτρα θρηνεί πάνω απ’ τον τάφο του πατέρα της και οι Χοηφόρες, οι γυναίκες του χορού που τη συντροφεύουν, μεγεθύνουν τον θρήνο της ενώ προσφέρουν τις χοές τους. Εκεί την αντικρίζει πρώτη φορά ο αδερφός της που έχει επιστρέψει μετά από χρόνια για να εκδικηθεί τον φόνο του πατέρα του μαζί με τον πιστό σύντροφό του Πυλάδη, μεταμφιεσμένοι σε ξένους για μην τους αναγνωρίσουν. Βλέποντάς την να θρηνεί, συνειδητοποιεί ότι θα την έχει σύμμαχο στο ιερό αυτό έργο και της αποκαλύπτει την ταυτότητά του. Η δράση κατόπιν εξελίσσεται καταιγιστικά. Ορέστης και Πυλάδης με την κάλυψη της Ηλέκτρας προφασίζονται ότι είναι δύο ξένοι που φέρνουν τις στάχτες του πεθαμένου Ορέστη στην Κλυταιμνήστρα. Η Κλυταιμνήστρα υποδέχεται τον Ορέστη και τότε εκείνος, αφού της αποκαλύπτει την ταυτότητά του, την εκτελεί ενώ κατόπιν εκτελεί και τον εραστή και συνένοχό της Αίγισθο. Η τραγωδία κλείνει με τις Ερινύες να καταφθάνουν, καταδιώκοντας ανελέητα τον Ορέστη ως τη στιγμή της αθώωσής του από τον Άρειο Πάγο.

Ευμενίδες
Σκηνοθεσία: Γεωργία Μαυραγάνη

Το τρίτο μέρος της αισχύλειας τριλογίας έχει ως θέμα την καταδίωξη του Ορέστη από τις Ερινύες και την ιερή δοκιμασία που θα πρέπει να περάσει προκειμένου να εξευμενιστούν και να μετατραπούν σε Ευμενίδες, αθωώνοντας το έγκλημά του. Στο θεωρούμενο αυτό ιδρυτικό έργο της Αθηναϊκής Δημοκρατίας θεσμοθετείται για πρώτη φορά ο Άρειος Πάγος.

5 και 6 Ιουλίου

ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ – ΘΕΑΤΡΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΚΥΠΡΟΥ

Ικέτιδες του Ευριπίδη
Σκηνοθεσία: Στάθης Λιβαθινός

12 και 13 Ιουλίου

Οιδίπους Τύραννος του Σοφοκλή
Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης. Με τον Δημήτρη Λιγνάδη στο ρόλο του Οιδίποδα και την Αμαλία Μουτούση στο ρόλο της Ιοκάστης.

Το τελειότερο έργο του Σοφοκλή και κατά γενική ομολογία η πλέον υποδειγματική αρχαία τραγωδία ξεκινά με ένα μυστήριο. Η πόλη της Θήβας πλήττεται από λοιμό και ο βασιλιάς Οιδίποδας ζητά να εξακριβώσει τον λόγο. Ο χρησμός του Απόλλωνα παραγγέλνει ότι για να καθαρίσει η πόλη πρέπει πρώτα να τιμωρηθεί ο φόνος του Λάιου. Ο βασιλιάς αποφασίζει να εξιχνιάσει το αίνιγμα και ξετυλίγει ένα κουβάρι φρικτών αποκαλύψεων.

19 και 20 Ιουλίου

ΚΘΒΕ

Ιφιγένεια εν Αυλίδι του Ευριπίδη
Σκηνοθεσία: Γιάννης Καλαβριανός

Από τα οψιμότερα έργα του Ευριπίδη η Ιφιγένεια εν Αυλίδι γράφτηκε μεταξύ 408 και 406 π.Χ. και παρουσιάστηκε μετά τον θάνατό του στα Μεγάλα Διονύσια, όπου και κέρδισε το πρώτο βραβείο. Η τραγωδία εστιάζει στην απόφαση του Αγαμέμνονα, αρχιστράτηγου των Αχαιών, να θυσιάσει την κόρη του Ιφιγένεια στην Αυλίδα. Στην αρχή του έργου, ο ελληνικός στόλος, ενώ σχεδιάζει να σαλπάρει για την Τροία, έχει ακινητοποιηθεί λόγω άπνοιας στην Αυλίδα. Ο μάντης Κάλχας αποκαλύπτει ότι αιτία είναι ο θυμός της θεάς Άρτεμης, την οποία έχει προσβάλει ο Αγαμέμνονας και ότι μόνος τρόπος να εξευμενιστεί είναι η θυσία της κόρης του, Ιφιγένειας. Έτσι, ο Αγαμέμνονας καλεί την Ιφιγένεια στην Αυλίδα, με το πρόσχημα του γάμου της με το πρωτοπαλίκαρο των Αχαιών, τον Αχιλλέα, προτού αναχωρήσουν για τον πόλεμο. Παρά το φρικτό δίλημμα που αντιμετωπίζει, αφού καλείται να επιλέξει μεταξύ της κόρης και της πατρίδας του, ο Αγαμέμνονας αποφασίζει να προχωρήσει στη θυσία, αγνοώντας τις ικεσίες της Κλυταιμνήστρας, της Ιφιγένειας, του Αχιλλέα, του στρατού που απειλεί με στασίαση, ακόμα και του ίδιου του Μενέλαου. Η ευγενική Ιφιγένεια τελικά συμφιλιώνεται με την τραγική μοίρα της και τον ηρωικό θάνατό της υπέρ της πατρίδας. Στο τέλος του έργου, ένας άγγελος ανακοινώνει στην Κλυταιμνήστρα ότι το σώμα της Ιφιγένειας εξαφανίστηκε από τον βωμό προτού λάβει το θανάσιμο χτύπημα.

26 και 27 Ιουλίου

Κομεντί Φρανσαίζ / Comédie-Française

Ηλέκτρα / Ορέστης του Ευριπίδη
Σκηνοθεσία: Ίβο βαν Χόβε (Ivo van Hove). Με τον θίασο και τους ηθοποιούς της Ακαδημίας της Κομεντί Φρανσαίζ

Η υπόθεση, από τον Ίβο βαν Χόβε
Η Ηλέκτρα και ο Ορέστης είναι αδέρφια. Νέοι, πληγωμένοι, εύθραυστοι και ευάλωτοι, μετατρέπονται σε άγρια ζώα. Στην πραγματικότητα δεν γνώρισαν ποτέ τον πατέρα τους, που είχε φύγει ως αρχιστράτηγος του στρατού των Αργείων στον πόλεμο της Τροίας. Η απουσία τον καθιστά ήρωα στα μάτια τους. Η μητέρα, η Κλυταιμνήστρα, είναι ο εχθρός. Το σπίτι, το πεδίο της μάχης. Αποδιωγμένοι, η Ηλέκτρα και ο Ορέστης γίνονται από παιδιά βασιλέων, πρόσφυγες στην ίδια τους την οικογένεια, στην ίδια τους την πατρίδα.

2 και 3 Αυγούστου

Νεφέλες του Αριστοφάνη 
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Καραντζάς. Με τους: Ευδοξία Ανδρουλιδάκη, Αλεξάνδρα Αϊδίνη, Γιώργο Γάλλο, Νίκο Καραθάνο, Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, Γιάννη Κλίνη, Έμιλυ Κολιανδρή, Χρήστο Λούλη, Ελίνα Ρίζου, Θεοδώρα Τζήμου, Αινεία Τσαμάτη, Λυδία Φωτοπούλου κ.ά.

Η αριστοτεχνική κωμωδία του Αριστοφάνη παρουσιάστηκε στα Μεγάλα Διονύσια το 423 π.Χ. και διακωμωδεί τη διδασκαλία του Σωκράτη και τις ιδέες των σοφιστών της εποχής. Ο ηλικιωμένος, απαίδευτος Αθηναίος Στρεψιάδης, καταχρεωμένος από τις σπατάλες και τις ασωτείες του καλοαναθρεμμένου γιου του, Φειδιππίδη, προσπαθεί να τον πείσει να φοιτήσει στο φροντιστήριο του Σωκράτη, όπου θα μάθει τη διαφορά μεταξύ δίκαιου και άδικου λόγου και θα μπορεί να υπερασπίζεται καλύτερα τον εαυτό του στο δικαστήριο απέναντι στους δανειστές του. Όταν ο Φειδιππίδης αρνείται, ο Στρεψιάδης αποφασίζει να σπουδάσει ο ίδιος, παρά την ηλικία του. Στο φροντιστήριο, έρχεται σε επαφή με τον κόσμο των ιδεών και πολύ γρήγορα εντυπωσιάζεται και ζητά να γνωρίσει τον δάσκαλο. Ο Σωκράτης παρουσιάζεται αυτοπροσώπως και ξεκινά η τελετή μύησης του γηραιού σπουδαστή. Ωστόσο, ο Στρεψιάδης αποδεικνύεται ανεπίδεκτος μαθήσεως. Εντέλει, ο Φειδιππίδης υποκύπτει στις απειλές του πατέρα του και έρχεται με το ζόρι στο διδασκαλείο για να σπουδάσει. Πατέρας και γιος παρακολουθούν τη σύγκρουση μεταξύ Δίκαιου και Άδικου Λόγου, με τον καθένα να υποστηρίζει ότι μπορεί να προσφέρει την καλύτερη εκπαίδευση στον Φειδιππίδη. Ο Άδικος Λόγος αναδεικνύεται νικητής. Ο Στρεψιάδης επιστρέφει αργότερα για να παραλάβει τον γιο του, ο οποίος έχει πλέον μεταμορφωθεί σε έναν υποδειγματικό διανοούμενο. Ο Στρεψιάδης διοργανώνει μια γιορτή στο σπίτι του για να πανηγυρίσει τη μεταμόρφωση του γιου του, ενώ διώχνει δύο δανειστές που παρουσιάζονται στη γιορτή ζητώντας από τον Φειδιππίδη να παρουσιαστεί στο δικαστήριο. Όταν ο Φειδιππίδης απειλεί να ξυλοφορτώσει τον πατέρα του στο πλαίσιο μιας αντιδικίας, καταφεύγοντας μάλιστα στα επιχειρήματα που έχει διδαχθεί, ο Στρεψιάδης, όλο οργή, αποφασίζει να καταστρέψει το φροντιστήριο.

9 και 10 Αυγούστου

ΔΗΠΕΘΕ ΠΑΤΡΑΣ

Προμηθέας Δεσμώτης του Αισχύλου
Σκηνοθεσία: Σταύρος Σ. Τσακίρης. Με την: Kathryn Hunter (Κάθρην Χάντερ) στο ρόλο του Προμηθέα.

Ο Προμηθέας τιμωρείται από τον Δία επειδή έδωσε τη φωτιά στους ανθρώπους. Ο Ήφαιστος έχει αναλάβει να τον δέσει σφιχτά με αλυσίδες πάνω σε απόκρημνους βράχους. Το Κράτος και η Βία επιθεωρούν τον απρόθυμο Ήφαιστο. Στον βράχο καταφθάνουν οι κόρες του Ωκεανού, οι Ωκεανίδες, θρηνώντας για το μαρτύριο του ήρωα. Κι ενώ ο Προμηθέας και ο Ωκεανός μιλούν για τη σκληρότητα του Δία, επί σκηνής εμφανίζεται ένα ακόμη πλάσμα που υποφέρει από την εκδικητικότητα των θεών: η Ιώ, ερωμένη του Δία, που εκείνος μεταμόρφωσε σε δαμάλα για να τη γλιτώσει από τη ζήλεια της Ήρας, χωρίς όμως να το καταφέρει, καθώς η πανούργα εκείνη έχει στείλει για να την βασανίζει τον Οίστρο, μια ενοχλητική βοϊδόμυγα, που την ακολουθεί ανελέητα ως τα πέρατα του κόσμου. Ο Προμηθέας προφητεύει το μέλλον της, που συνδέεται και με τη δική του μοίρα, καθώς κάποιος μακρινός απόγονός της, πολλά πολλά χρόνια μετά, θα τον απελευθερώσει. Προφητεύει επίσης την πτώση του Δία, αρνείται όμως πεισματικά να φανερώσει στον απεσταλμένο Ερμή το πώς θα εκπέσει ο βασιλιάς. Η τραγωδία τελειώνει με τους μανιασμένους κεραυνούς του Δία ενάντια στον κρατούμενο με την ελεύθερη συνείδηση, που αντιστέκεται.

Μικρό Θέατρο Αρχαίας Επιδαύρου

22 Ιουνίου

9ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΘΕΡΙΝΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

Το Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου συνεχίζει την επιτυχημένη συνεργασία με το Φεστιβάλ Θερινού Κινηματογράφου της Αθήνας, που πέρυσι για πρώτη φορά υποδεχτήκαμε στη Μικρή Επίδαυρο με την Ηλέκτρα του Μιχάλη Κακογιάννη. Παραμένοντας και φέτος πιστό στο σινεφιλικό ραντεβού του, το Φεστιβάλ Αθηνών προγραμματίζει μια προβολή-έκπληξη στο Μικρό Θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου στις 22 Ιουνίου.

28 και 29 Ιουνίου

ΕΘΝΙΚΗ ΛΥΡΙΚΗ ΣΚΗΝΗ – ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΣΚΗΝΗ

Μουσικό θέατρο της πρωτοπορίας και αρχαίοι μύθοι – Έργα Ξενάκη, Χρήστου, Κουμεντάκη

Η Εναλλακτική Σκηνή, η μικρή σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, επισκέπτεται για πρώτη φορά τη Μικρή Επίδαυρο, για να δώσει το στίγμα της δραστηριότητάς της, παρουσιάζοντας τρία εμβληματικά έργα μουσικού θεάτρου Ελλήνων συνθετών της πρωτοπορίας, που εμπνέονται από αρχαίους μύθους. Μετά τις ιστορικές παραστάσεις του 1960 και 1961 με πρωταγωνίστρια την Μαρία Κάλλας ως Νόρμα και Μήδεια, η Εθνική Λυρική Σκηνή επισκέπτεται για πρώτη φορά ξανά τον ιερό τόπο του θεάτρου.

Το αρχαίο δράμα υπήρξε αστείρευτη πηγή έμπνευσης για δύο από τις πιο εμβληματικές μορφές της μουσικής του 20ού αιώνα: τον Ιάννη Ξενάκη και τον Γιάννη Χρήστου. Έχοντας και οι δύο συνθέσει, στην αρχή της καριέρας τους, μουσική για παραστάσεις του Εθνικού Θεάτρου στην Επίδαυρο, εμπνεύστηκαν έργα σύγχρονου μουσικού θεάτρου που αντλούν την πρώτη ύλη τους από το αρχαίο δράμα. Τόσο η Κασσάνδρα του Ιάννη Ξενάκη (το τελευταίο χρονολογικά κομμάτι που συνέθεσε για την Ορέστειά του), όσο και το έργο Αναπαράστασις Ι: Ο βαρύτονος του Γιάννη Χρήστου έχουν ως σημείο εκκίνησης τον Αισχύλο, ενώ και τα δύο έργα χρησιμοποιούν ατόφιο το αρχαίο κείμενο.

Το πρωτότυπο κείμενο, όχι του Αισχύλου, αλλά του Ομήρου, χρησιμοποιεί και ο Γιώργος Κουμεντάκης στη σύντομη, νεανική όπερά του Έσσεται ήμαρ…, ένα έργο στο οποίο βρίσκονται κατασταλαγμένες οι κατακτήσεις της avant-garde των προηγούμενων δεκαετιών, σε ένα υψηλών μουσικών και φωνητικών απαιτήσεων έργο.

Και στα τρία έργα της ελληνικής παραγωγής μουσικού θεάτρου της πρωτοπορίας, το υλικό της αρχαιότητας είναι το εφαλτήριο μιας ταυτόχρονης κατάδυσης στο αρχετυπικό, αλλά και ενός χωρίς προϋποθέσεις ανοίγματος στο μέλλον.

Στην πρώτη αυτή παρουσία της Εναλλακτικής Σκηνής στη Μικρή Επίδαυρο συμβάλλουν ο αναγνωρισμένος σκηνοθέτης Έκτορας Λυγίζος, ο οποίος έχει δύο φορές παρουσιάσει δουλειά του στην Επίδαυρο, ο ανερχόμενος αρχιμουσικός Γιώργος Ζιάβρας, με σημαντικές διεθνείς επιτυχίες, αλλά και σημαντικοί ερμηνευτές, όπως ο Γιάννης Στάνκογλου, στην πρώτη αναμέτρησή του με το σύγχρονο μουσικό θέατρο, και οι πρωταγωνιστές της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, Διονύσης Σούρμπης και Μυρσίνη Μαργαρίτη. Τη σκηνοθετική επιμέλεια των πρώτων δύο έργων του προγράμματος έχει αναλάβει ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ, Αλέξανδρος Ευκλείδης. Συμμετέχει το Ergon ensemble, ένα από τα πλέον καταξιωμένα σύνολα σύγχρονης μουσικής, με σημαντική παρουσία στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Την απαιτητική παρτιτούρα των κρουστών στην Κασσάνδρα ερμηνεύει ο κορυφαίος μουσικός της Ορχήστρας της ΕΛΣ, Μαρίνος Τρανουδάκης.

Κασσάνδρα του Ιάννη Ξενάκη
Σκηνοθετική επιμέλεια: Αλέξανδρος Ευκλείδης. Σολίστ: Διονύσης Σούρμπης (βαρύτονος), Μαρίνος Τρανουδάκης (κρουστά)

Η Ορέστεια του Ξενάκη δημιουργήθηκε το 1966 και ολοκληρώθηκε το 1987 με την προσθήκη της σκηνής της Κασσάνδρας. Δεν πρόκειται για ακριβή μεταγραφή της τραγωδίας του Αισχύλου, αλλά για μια ιδιοσυγκρασιακή αντίδραση στην ποιητική δύναμη του έργου και τον σημαντικότερο, ίσως, καρπό της βαθιάς σχέσης του συνθέτη με την αρχαιότητα. Η Κασσάνδρα είναι η μοναδική περίπτωση (μαζί με τον μονολόγο της Αθηνάς, επίσης γραμμένο για τον βαρύτονο Σπύρο Σακκά) που ο Ξενάκης επέστρεψε σε ένα παλιότερο έργο του για να το συμπληρώσει. Στην πραγματικότητα πρόκειται για μια σπουδή πάνω στην προσωδία του αρχαίου κειμένου, την οποία με φανατισμό χρησιμοποιεί ως βάση της συνθετικής του προσέγγισης ο Ξενάκης, εξωθώντας τον τραγουδιστή σε ακραίες φωνητικές ακροβασίες, με τη συνοδεία μόνο σολιστικών κρουστών και ενός ψαλτηρίου (ενός εικοσάχορδου νυκτού οργάνου που παίζεται από τον βαρύτονο).

Αναπαράστασις Ι: Ο βαρύτονος του Γιάννη Χρήστου
Σκηνοθετική επιμέλεια: Αλέξανδρος Ευκλείδης. Με τον Γιάννη Στάνκογλου

Το έργο γράφτηκε το 1968. Το κείμενο του Βαρύτονου είναι οι στίχοι 1-7 από την τραγωδία του Αισχύλου Αγαμέμνων. Ξεκινά με έναν εξουθενωμένο και ανήσυχο φρουρό, ο οποίος περιμένει για έναν χρόνο στη στέγη του παλατιού στο Άργος ένα σημάδι που θα σημάνει την πτώση της Τροίας στα χέρια των Αχαιών. Στόχος δεν είναι να υποδυθεί με ακρίβεια ο σολίστας τον φρουρό, ούτε να μεταφερθούμε στο σκηνικό της αισχύλειας τραγωδίας. Το κείμενο χρησιμοποιείται περισσότερο ως όχημα, με τον σολίστα να πασχίζει να ξεστομίσει τις λέξεις, σαν να έχουν μαγικές ιδιότητες. Αντίστοιχα, το σύνολο δεν τον συνοδεύει, αλλά συμμετέχει ενεργά στην ιεροτελεστία.

Έσσεται ήμαρ… του Γιώργου Κουμεντάκη
Σκηνοθεσία: Έκτορας Λυγίζος. Με τους: Διονύση Σούρμπη (Τυφλός αοιδός), Μυρσίνη Μαργαρίτη (Ωραία Ελένη)

Η όπερα Έσσεται ήμαρ…, (ο τίτλος σημαίνει «θα έρθει η μέρα της καταστροφής με το ζόφο του πολέμου»), με επεξηγηματικό υπότιτλο «μίμηση πράξεως σε έξι επεισόδια», έχει γραφτεί δυο φορές: το 1986 για να παιχτεί στο Ηράκλειο και το 1995 για το φεστιβάλ του Άργους. Η πρώτη γραφή δεν περιλάμβανε χορωδιακά μέρη, τα οποία προστέθηκαν (κείμενο και μέλος) στη β ́ γραφή. Το θέμα της όπερας στρέφεται γύρω από την πτώση της Τροίας χάρη στο τέχνασμα του Δούρειου Ίππου και την ψυχραιμία του Οδυσσέα, όπως αυτά παρουσιάστηκαν από τον Μενέλαο και την Ελένη στον Τηλέμαχο στη δ’ ραψωδία της Οδύσσειας. Στην αρχική εκδοχή, η όπερα περιλαμβάνει έξι επεισόδια: Πόλεμος και θάνατος στο Ίλιον – Προφητεία για την πτώση της Τροίας – O θάνατος του Έκτορα – O Δούρειος Ίππος – H καταστροφή της Τροίας – Έξοδος. Η ανθρώπινη Μοίρα. Από αυτά, τα τέσσερα (πρώτο έως τρίτο και πέμπτο) αντλούν το περιεχόμενό τους εξ ολοκλήρου από την Ιλιάδα, το τέταρτο επεισόδιο από την Οδύσσεια, ενώ το έκτο και από τα δύο ομηρικά έπη.

5 και 6 Ιουλίου

Θεογονία του Ησιόδου
Σκηνοθεσία: Σοφία Πάσχου

Το επικό, αφηγηματικό ποίημα του Ησίοδου, θεμελιώδες κείμενο της αρχαίας γραμματείας που χρονολογείται από τον 7ο αιώνα π.Χ., περιγράφει τη γένεση του κόσμου και τη γενεαλογία των θεών της ελληνικής μυθολογίας, επιχειρώντας μια δυναμική σύνθεση των πολλών διαφορετικών μυθολογικών παραδόσεων. Επικαλούμενος τη θεία έμπνευση που έχει λάβει απευθείας από τον Δία και τις Μούσες, ο Ησίοδος παραδίδει 1.022 στίχους που αντλούν από πρώιμες παρατηρήσεις της φύσης και του κόσμου, της γης, του ουρανού, των αστεριών, της θάλασσας. Ξεκινώντας από το Χάος, απ’ όπου γεννιούνται οι πρώτες θεότητες, ο Έρωτας, το Έρεβος και η Νύχτα, το ποίημα περιγράφει κατόπιν την ένωση της Γης με τον Ουρανό, τον ευνουχισμό του τυράννου Ουρανού από τον γιο του, Κρόνο, την εμφάνιση των Ολύμπιων θεών, τους μύθους του Προμηθέα και της Πανδώρας, την Τιτανομαχία, την εκ νέου κατάρριψη της πατρικής εξουσίας όταν ο Δίας εκθρονίζει τον Κρόνο.

Το φαντασμαγορικό σύμπαν της Θεογονίας, γεμάτο ερωτικές ενώσεις, γάμους και γεννήσεις, συγκρούσεις και κατορθώματα, αποτυπώνει πάνω απ’ όλα ένα παιχνίδι διαδοχής, τη διαδικασία μετάβασης της εξουσίας από τη μια γενιά στην άλλη: από τη Γη στον Ουρανό, στον Κρόνο και τελικά στον Δία, ο οποίος παρουσιάζεται ως η νομοτελειακή κατάληξη των πραγμάτων, το σημείο όπου η εξουσία βρίσκει την απόλυτη δικαίωσή της. Σε αντίθεση με τους προκατόχους του, ο Δίας παρουσιάζεται ως ο σοφός και δίκαιος πατέρας-ηγεμόνας που απολαμβάνει τη στήριξη των υπηκόων του. Οι ήπιες γυναικείες θεότητες που τον πλαισιώνουν μοιάζουν να έχουν πάρει τη θέση των απειλητικών θηλυκών μορφών των πρώιμων χρόνων.

12 και 13 Ιουλίου

Ομάδα χορού Griffón

KAOS
Χορογραφία: Ιωάννα Πορτόλου. Χορεύουν: Ιωάννα Αποστόλου, Σεσίλ Μικρούτσικου, Γιάννης Νικολαΐδης, Ηλίας Χατζηγεωργίου κ.α.

Η ομάδα χορού Griffón της Ιωάννας Πορτόλου επιστρέφει στην Επίδαυρο με την παράσταση KAOS, βασισμένη στον σωματοποιημένο λόγο της τραγωδίας, κλείνοντας έτσι τον κύκλο της ερευνητικής και καλλιτεχνικής διαδικασίας του εργαστηρίου «Χάος & Τάξη» που άνοιξε κατά τη διάρκεια του Λυκείου Επιδαύρου 2018. Η παράσταση εστιάζει στην ατέρμονη προσπάθεια του ανθρώπου να δημιουργήσει μία έννομη τάξη ορίων και συλλογικοτήτων, όπως αποτυπώθηκε στην αρχαία ελληνική μυθολογία. Θεοί, ημίθεοι και άνθρωποι βιώνουν το χάος και την πάλη για την συλλογική αρμονία, ανασυγκροτούνται και αναζητούν την κάθαρση ως σημείο ισορροπίας και τοποθέτησής τους μέσα στο σύνολο. Προσεγγίζοντας αρχέτυπα και σύμβολα με όρους σημερινούς, η δημιουργός της παράστασης εμπνέεται από τους μυθολογικούς κύκλους των τραγωδιών αλλά και βιβλικές εικόνες, ανασυστήνοντας επί σκηνής τους δικούς της πρωτόπλαστους που περιπλανώνται στη γη μιας σύγχρονης Βαβέλ.

19 και 20 Ιουλίου

Δάφνις + Χλόη του Λόγγου

Un amore bucolicο
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Μπογδάνος

Από τις πιο διάσημες και αρχετυπικές ιστορίες αγάπης όλων των εποχών, το βουκολικό ειδύλλιο Δάφνις και Χλόη αποτελεί ένα από τα πρώτα μυθιστορήματα που γράφτηκαν ποτέ και το μοναδικό σωζόμενο έργο του Λέσβιου συγγραφέα Λόγγου, για τη ζωή του οποίου γνωρίζουμε ελάχιστα. Κυριαρχεί η εξιδανικευμένη και γεμάτη ευαισθησία περιγραφή της φύσης της Λέσβου και η εναλλαγή των τεσσάρων εποχών, με τις ανατροπές της πλοκής –τις δοκιμασίες που αντιμετωπίζουν οι δυο εραστές προτούν τελικά καταφέρουν να είναι μαζί– να παίζουν δευτερεύοντα ρόλο. Η κάθε εποχή του χρόνου συμπίπτει και με ένα διαφορετικό κεφάλαιο στον έρωτα των δύο νέων και αντικατοπτρίζει τις συναισθηματικές διακυμάνσεις τους.

26 και 27 Ιουλίου

Φαίδρα του Ρακίνα
Σκηνοθεσία: Έφη Θεοδώρου. Με τους: Μαρία Σκουλά (Φαίδρα), Γιάννο Περλέγκα (Θησέας), Γιάννη Παπαδόπουλο (Ιππόλυτος), Γιωργή Τσαμπουράκη (Θηραμένης), Πηνελόπη Τσιλίκα (Αρικία), Ελένη Μπούκλη (Ισμήνη/Πανόπη)

Το έργο βασίζεται στο γνωστό μύθο του Ιππόλυτου και της Φαίδρας, που έχει συγκινήσει λογοτέχνες και τραγικούς ποιητές από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, από τον Ευριπίδη και τον Σενέκα ως τη Σάρα Κέιν. Σε αντίθεση με τον Ιππόλυτο του Ευριπίδη, η τραγωδία του Ρακίνα (1677) εστιάζει στο πρόσωπο της ερωτοχτυπημένης Φαίδρας, μητριάς του Ιππόλυτου, και στο βίωμα της ερωτικής απόρριψης. Στην αρχή του έργου, ο Ιππόλυτος, εκμεταλλευόμενος την απουσία του πατέρα του, Θησέα, σχεδιάζει να το σκάσει με την Αρικία, κόρη αντίπαλου οίκου, την οποία σκοπεύει να παντρευτεί. Στο μεταξύ η Φαίδρα εκμυστηρεύεται στην τροφό της, Οινώνη, τον έρωτά της για τον Ιππόλυτο, ενώ λίγο αργότερα η είδηση του θανάτου του Θησέα την ωθεί να κάνει εξομολόγηση και στον ίδιο τον Ιππόλυτο ο οποίος όμως την αποκρούει με ψυχρότητα. Τα πάντα ανατρέπονται όταν η είδηση του θανάτου του Θησέα αποδεικνύεται ψευδής και ο βασιλιάς επιστρέφει στην πόλη. Ελπίζοντας να προλάβει τη καταστροφή της κυράς της, η τροφός λέει στον βασιλιά ότι ο Ιππόλυτος αποπειράθηκε να βιάσει τη μητριά του. Αντιμέτωπος με τον πατέρα του, ο Ιππόλυτος φανερώνει τον έρωτά του για την Αρικία, ενώ συγχρόνως αρνείται να εκθέσει τη Φαίδρα. Εξόριστος και κουβαλώντας την κατάρα του πατέρα του, ο Ιππόλυτος κατακρημνίζεται από το άρμα του. Εντέλει, η Φαίδρα αποκαλύπτει την αλήθεια και κατόπιν αυτοκτονεί. Το έργο τελειώνει μέσα σε ατμόσφαιρα θλίψης και εξιλέωσης: έχοντας καταστρέψει τον οίκο του, ο Θησέας λαμβάνει υπό την προστασία του την Αρικία, τιμώντας έτσι τη μνήμη του νεκρού γιου του.

2 και 3 Αυγούστου

Δαναΐδες του Ανδρέα Κάλβου
Σκηνοθεσία: Νατάσα Τριανταφύλλη. Με τον Λάζαρο Γεωργακόπουλο, τη Λένα Παπαληγούρα και τον Άρη Μπαλή. Τραγουδάει η Άρτεμις Μπόγρη.

Επιστέγασμα της λογοτεχνικής πορείας του Ανδρέα Κάλβου, η τραγωδία Δαναΐδες, η μόνη που κατάφερε να ολοκληρώσει και να εκδώσει ο ίδιος ο δημιουργός (1818), αποτελεί υπόδειγμα κλασικιστικού έργου, το οποίο αναπαράγει αλλά και επικαιροποιεί τη φόρμα του αρχαίου προτύπου, ενώ συγχρόνως αποτίνει φόρο τιμής στην τραγική παράδοση και στη διαμόρφωση της τραγωδίας ως θεάτρου της πολιτικής κοινότητας, δημιουργώντας ένα σύμπαν δραματικών αντιθέσεων, συναισθηματικών αντιφάσεων και μοιραίων επιλογών.

Η τραγωδία αντλεί από τον μύθο των Δαναΐδων, που έφτασε σ’ εμάς αποσπασματικά μέσα από διάφορες μυθολογικές και φιλολογικές πηγές, μεταξύ αυτών την τραγωδία Ικέτιδες του Αισχύλου. Η ιστορία διαδραματίζεται στο Άργος, όπου οι πενήντα γιοι του Αίγυπτου, αδελφού του βασιλιά του Άργους, Δαναού, ζητούν σε γάμο τις πενήντα κόρες του Δαναού. Ο βασιλιάς φοβάται ότι ένας από τους γαμπρούς του θα τον εκθρονίσει, έχοντας λάβει μάλιστα σχετικό χρησμό από το μαντείο. Σε μια προσπάθεια να αποφύγει το μοιραίο, ο Δαναός δίνει εντολή στις κόρες του να δολοφονήσουν τους συζύγους τους τη νύχτα του γάμου. Η μόνη που παραβαίνει την εντολή του αλλά και αρνείται τον χρησμό είναι η Υπερμνήστρα, η οποία είναι ερωτευμένη με τον άντρα της, τον Λυγκέα, όπως και εκείνος μαζί της.