Vasilis Thanopoulos
Oι «This Famous Tiny Circus» μας συστήνουν με τον Καραφλομπέκατσο και τη Σπυριδούλα που βασίζεται σε δύο διηγήματα της Λένας Κιτσοπούλου από τη συλλογή «Το μάτι του ψαριού». Τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Κωνσταντίνος Μάρκελλος, ενώ ερμηνεύουν ο Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης και η Ελένη Στεργίου. Η Ελένη, τώρα, ξεφυλλίζοντας ένα antivirus μάς μιλά για τον μήνυμα της παράστασης αυτής… και για πολλά πολλά άλλα.
Πώς προέκυψε αυτή η παράσταση;
Με πρωτοβουλία δική μου και του Κωνσταντίνου Μάρκελλου το 2012 φτιάξαμε την «ομάδα» μας, τους This Famous Tiny Circus Theater Group. Από τότε συνεργαζόμαστε, ο Κωνσταντίνος είναι ο σκηνοθέτης της ομάδας κι εγώ είμαι ηθοποιός. Κι όταν έχουμε την ανάγκη να υπάρξουμε και με άλλη ιδιότητα μέσα σε αυτό το σύστημα, έχουμε την ευκαιρία να το δοκιμάσουμε. Αποφασίζουμε μαζί για το έργο που θα ανεβάσουμε κάθε φορά. Διαβάζουμε και συζητάμε πολύ. Αν κάτι μας αφορά το ξεκινάμε αμέσως και στηρίζουμε ο ένας τον άλλον για να ανταπεξέλθουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Μετά την «Παρέλαση» της Λούλας Αναγνωστάκη, η συνεργάτης μας Μαρία Χατζηεμμανουήλ μας προέτρεψε να διαβάσουμε τα διηγήματα της Κιτσοπούλου. Πήραμε όλες τις συλλογές διηγημάτων της και τις διαβάσαμε. Φτάνοντας στην τελευταία συλλογή της «Το μάτι του ψαριού» συναντήσαμε τον Καραφλομπέκατσο, το πρώτο διήγημα της συλλογής, και την Σπυριδούλα, το τελευταίο. Δεν είναι τυχαία βαλμένα στην αρχή και στο τέλος του βιβλίου. Ό, τι αρχίζει ο Καραφλομπέκατσος το ολοκληρώνει η Σπυριδούλα. Δεν συνδέονται σε επίπεδο πλοκής τα διηγήματα, όμως υπάρχει μια νοητή γραμμή που τα συνδέει. Έχουν κοινή θεματική. Ο Κωνσταντίνος τα φαντάστηκε σε ενιαία παράσταση. Έμενε να βρούμε τον καλύτερο Καραφλομπέκατσο του κόσμου και η τύχη μας τον έφερε. Είναι ο Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης, ένας σπουδαίος ηθοποιός και συνεργάτης. Τον παρακολουθώ και τον θαυμάζω χρόνια τώρα και νιώθω τυχερή και ευγνώμων που μοιραζόμαστε την ίδια σκηνή και λέμε την ίδια ιστορία ο καθένας από το «μετερίζι» του. Τον ευχαριστώ.
Μίλα μας λίγο για τον ρόλο σου.
Στην «Σπυριδούλα», κεντρικός ήρωας είναι ο Γιώργος. Δηλαδή εγώ. Μετά από πέντε χρόνια φλογερού έρωτα με έχει παρατήσει η αγάπη μου, ο κατά 23 χρόνια μεγαλύτερος μου κύριος Άρης, κολλητός φίλος του Στρατηγού πατέρα μου, για χάρη μιας κοντής κλωθοκώλας ύπαρξης και γαϊδουρινής υπομονής κλωθοφόλας. Η ζήλια μου παίρνει ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Παίρνει μορφή ανθρώπινη. Εμφανίζεται μπροστά μου ως μοναδική καθοδηγήτρια της ύπαρξής μου, με εξουσιάζει. Την βαφτίζω Σπυριδούλα. Ξερακιανή, τηλεγραφόξυλο, με γυαλιά μυωπίας, με μαύρο χοντρό σκελετό σαν του Μιχάλη Βιολάρη, με φωνή χρόνιας καπνίστριας και κότσο μπιφτεκάτο, ακολουθώντας την μέθοδο του ξετσουλουφιάσματος με προστάζει να την κοιτάζω στα μάτια, να αφήσω τις αηδίες και τα ξεφτιλίκια και να δω την αλήθεια κατάματα. Με φέρνει αντιμέτωπο με όλες τις αλήθειες της ζωής μου και με τους φόβους μου. Παραμονή Πρωτοχρονιάς στο οικογενειακό τραπέζι, μπροστά στους γονείς μου και σε όλο μου το σόι, θα με προστάξει να ανοίξω ένα διεστραμμένο προσκλητήριο γάμου. Ο Άρης μου παντρεύεται την κοντή. Ο Άρης, ο παλιός καλός οικογενειακός φίλος, έχει το θράσος να προσκαλέσει τους γονείς μου. Η Σπυριδούλα θα γίνει τερά(σ)τια μέσα μου και τότε θα ψάξω την δύναμη να σταθώ μπροστά σε όλους και να ξεμπροστιάσω τον κύριο Άρη. Να τον εκδικηθώ, τον πούστη. Να αποκαλύψω σε όλους την σχέση μας και με αυτόν τον τρόπο να ομολογήσω, επιτέλους, στην οικογένειά μου, στη βάση μου, όσα δεν τόλμησα ποτέ από φόβο να τους πω για μένα, για την ταυτότητά μου. Για την αλήθεια μου που τόσα χρόνια με τρώει και που δεν μπόρεσα ως τώρα να την μοιραστώ ούτε με την ίδια μου την οικογένεια, αφού κάθε πιθανότητα νύξης πάνω στο ενδεχόμενο της ομοφυλοφιλίας μου, θα αντιμετωπιζόταν με χλευασμό. Κυρίως από τον πατέρα μου και τον γαμπρό μου, τον Κώστα ή Κωστή. Όμως η πολυπόθητη εξομολόγηση θα συμβεί μόνο στην φαντασία μου. Δεν θα βρω την δύναμη να πω το παραμικρό. Θα αποτύχω που δεν τόλμησα να κάνω ένα βήμα πέρα από τον φόβο μου. Θα αποσυνδεθώ από την οικογένεια, αφού δεν μπορώ μέσα της να βρω την αποδοχή και τη θαλπωρή που χρειάζομαι. Θα αποσυρθώ κι από την ζωή, αφού δεν μπορώ να υπάρξω μέσα σ’ αυτή όπως εγώ θέλω να υπάρξω. Ελεύθερος. Θα φύγω από την ζωή για να λυτρωθώ. Για να μπορώ να επιστρέφω κάθε βράδυ πάνω σε μια Σκηνή και να εξιστορώ τα περασμένα. Για να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νεότεροι. Για να βοηθάω όσους χρειάζονται να βρουν τη δύναμη που δεν βρήκα. Και από απόσταση «ασφαλείας» πλέον να τραγουδάω τον πόνο της περασμένης μου ζωής. Να αφηγούμαι όσα στη ζωή μου δεν τόλμησα ποτέ να εκφράσω.
Πόσο σημαντικός είναι ο μονόλογος της Σπυριδούλας για τη ροή της παράστασης και ποιο είναι για εσένα το μήνυμα αυτού του έργου;
Είναι δύο μονόλογοι. Δύο ξεχωριστοί άνθρωποι. Δύο αυτόνομες ιστορίες. Θα μπορούσαν να είναι και δύο διαφορετικές παραστάσεις. Αλλά για μας, στην ουσία, είναι ένα. Σε αυτή την παράσταση και ο Καραφλομπέκατσος και η Σπυριδούλα βγαίνουν στην σκηνή για να πουν τα βάσανά τους. Να μας κάνουν να δούμε όλες τις πλευρές της ζωής. Στην πρώτη ιστορία συναντάμε έναν άντρα που τον παράτησε η γυναίκα του και στο δεύτερο έναν άντρα που τον παράτησε ο άντρας του. Και οι δύο αυτοί άνθρωποι υποφέρουν και απελπίζονται. Η ερωτική απόρριψη τους φέρνει αντιμέτωπους με τον καλό και τον κακό τους εαυτό, με το παρελθόν τους και το μέλλον τους, με την οικογένειά τους, την (γαμώ την) κοινωνία τους, την ρίζα τους, με τον θάνατο. Παλεύουν απεγνωσμένα να ορίσουν την ταυτότητά τους, να βρουν την δική τους θέση μέσα στον κόσμο και αποτυγχάνουν, αλλά παλεύουν κι έχουν μεγάλη δύναμη, ακόμη κι αν την αγνοούν. Επιλέξαμε να πούμε αυτές τις δύο ιστορίες σαν μία γιατί οι έννοιες της αγάπης, του έρωτα, της απόρριψης, της απώλειας, της μοναξιάς, της έλλειψης αποδοχής, είναι έννοιες κοινές για όλους μας. Αφορούν κάθε άνθρωπο, ανεξαρτήτως φύλου ή σεξουαλικού προσανατολισμού, που έχει ανάγκη να σχετίζεται, να αγαπάει και αγαπιέται. Ο Καραφλομπέκατσος μετά από ένα σεξιστικό παραλήρημα κρεμιέται στο χείλος του μπαλκονιού του απειλώντας ότι θα αυτοκτονήσει, αν δεν του φέρουν πίσω την γυναίκα που τον παράτησε, την αγάπη του. Ο Γιώργος της «Σπυριδούλας» έρχεται να δώσει το οριστικό τέλος στην drag-show παράστασή του με το να κάνει πραγματικότητα την «υπόσχεση» της αυτοκτονίας λίγες μέρες μετά την Πρωτοχρονιά. Ο πρώτος εμφανίζεται στη σκηνή και μιλάει όσο ζει ενώ ο δεύτερος ανεβαίνει να στη σκηνή να μας μιλήσει όταν όλα έχουν ήδη συντελεστεί. Το μήνυμα λέει «Ανακάλυψε την δύναμή σου, μίλα χωρίς φόβο, συνέχισε να ζεις».
Η Σπυριδούλα περιστρέφεται γύρω από το θέμα της ομοφυλοφιλίας. Ποια είναι τα θέματα που θίγει;
Το θέμα της απόρριψης και της έλλειψης αποδοχής. Αποδοχή από την οικογένεια, μέχρι και απ’ τον ίδιο μας τον εαυτό. Αυτό είναι το κύριο θέμα της Σπυριδούλας. Ο Γιώργος το έχει βιώσει στο πετσί του ως ομοφυλόφιλος, πριν ακόμη βγει στην κοινωνία. Από τον ίδιο τον άνθρωπο που τον γέννησε, τον πατέρα του. Αλλά και από την μητέρα του, η οποία κάνει πως δεν καταλαβαίνει και συμπεριφέρεται ως η γυναίκα του άντρα της και όχι ως μητέρα του παιδιού της. Του πετούν υπονοούμενα «Αδερφή είσαι, ρε; Τι είσαι;» στο οικογενειακό τραπέζι, Παραμονή Πρωτοχρονιάς, δήθεν για «πλάκα» επειδή σκεπάζει το ποτήρι του με το χέρι και δεν θέλει να πιει σαμπάνια ή επειδή είναι χορτοφάγος. Με ειρωνικά γέλια, σχόλια και χλευασμό, με δήθεν φιλικά, αλλά δυνατά, «αντρικά» χτυπήματα πάνω στην πλάτη, ο πατέρας του ο Στρατηγός και ο Κώστας ή Κωστής (ο γαμπρός του που σε κάθε ευκαιρία απατά την αδερφή του) δηλώνουν εμφανέστατα την «αντρίλα» τους και με τον τρόπο τους τον προειδοποιούν ότι μέσα σε αυτό το σπίτι δεν υπάρχει χώρος για ομοφυλόφιλους.
H δική σου τοποθέτηση γύρω απ΄αυτά τα θέματα;
Μ’ ενδιαφέρει η ουσία του ανθρώπου ανεξαρτήτως φύλου ή σεξουαλικής προσανατολισμού. Με ενδιαφέρει οι άνθρωποι να είμαστε ευτυχισμένοι, να βρίσκουμε την θέση μας και την ταυτότητά μας μέσα στον κόσμο, όποια κι αν είναι αυτή, με θαλπωρή και αγάπη. Να σταματήσει αυτή η στενοχώρια και η ταλαιπωρία του ανθρώπου να πρέπει να αγωνιά για να αποδείξει το αυτονόητο. Με ενδιαφέρει η αποδοχή και η ενσυναίσθηση. Δεν μου αρέσει η κριτική και ο πόλεμος σε ότι δεν μπορούμε να κατανοήσουμε μόνο και μόνο επειδή δεν είναι ίδιο με εμάς και δεν φέρει τα χαρακτηριστικά μας και των «ομοίων» μας. Είτε είμαστε ομοφυλόφιλοι είτε ετεροφυλόφιλοι, όλοι διαφορετικοί και όλοι ίδιοι είμαστε, έτσι κι αλλιώς. Θα πρέπει ο καθένας μας να αναρωτιέται συνεχώς: «Κάθε φορά που στέκομαι κριτικά απέναντι σε οτιδήποτε, είτε αυτό είναι ένα έργο τέχνης, μία άποψη, ένας άνθρωπος, μία ομάδα ανθρώπων, μία στάση, μία συμπεριφορά, μία προτίμηση, μία κατάσταση, ένα φαινόμενο, έχω πλέον την ψυχραιμία να το αντιληφθώ, να πάρω μία απόσταση, να καθαρίσω και να επιστρέψω να γνωρίσω τι κακό έχει υπάρξει πρώτα μέσα μου; Τι ελλείψεις έχω εγώ που με οδηγούν να κρίνω το οτιδήποτε;» Αν θελήσουμε να δούμε την αλήθεια κατάματα, όπως λέει και η Σπυριδούλα, κάπου θα μας συναντήσουμε. Κι αν με συναντήσω, εγώ εμένα, θα είναι μεγάλη τύχη. Γιατί έτσι θα με αποδεχτώ και θα μπορώ να αποδέχομαι και τον συνάνθρωπο. Πάντα μία έλλειψη δική μας υπάρχει για να μας θυμίζει ότι οι άνθρωποι είμαστε φύσεις ατελείς και πεπερασμένοι. Μια ζωή παλεύουμε να γνωρίσουμε τον εαυτό μας και πάλι δεν μας φτάνει. Δεν έχουμε χρόνο για τους άλλους, να σχετιστούμε ουσιαστικά, να γνωριστούμε και η πρώτη μας άμυνα -από φόβο να μας υπερασπιστούμε- είναι να απορρίψουμε. Το θέμα της απόρριψης λοιπόν είναι ένα θέμα ανθρώπινο και διατρέχει την παράστασή μας, τον «Καραφλομπέκατσο και την Σπυριδούλα». Υπάρχει μία ατάκα που αφορά και τους δύο ήρωες, και όλους μας, που λέει «…Έβλεπα τον εαυτό μου μέσα σε όλα αυτά τα όνειρα πάντα να τρέμει να φοβάται την απόρριψη…». Μέσα από την πρόβα γεννήθηκε ως ανάγκη και μία δική μου φράση που λέω, η οποία φέρνει την κάθαρση και στον Γιώργο και σε μένα την ίδια: «Ποτέ κανείς στη ζωή σας να μην σας πει ότι δεν μπορείτε να κάνετε αυτό που θέλετε να κάνετε. Τέλος.»
Άλλα καλλιτεχνικά σχέδια;
Έχω πάρα πολλά σχέδια και προσωπικά και της ομάδας. Ψάχνουμε να βρούμε τις συνθήκες, τον χώρο και τον τρόπο να πραγματοποιηθούν. Είμαστε σε καλό δρόμο. Σε λίγο καιρό κάποια από αυτά θα ανακοινωθούν. Προς το παρόν, «Ο Καραφλομπέκατσος και η Σπυριδούλα» σας περιμένουν στο Θέατρο Σταθμός για να ζήσουν και να μοιραστούν μαζί σας μία κοινή εμπειρία. Σας προσκαλώ όλους άφοβα. Είμαστε πολύ περήφανοι γι’ αυτή μας την δουλειά. Στην Αθήνα παίζουμε κάθε Δευτέρα & Τρίτη στο Θέατρο Σταθμός στις 21.15, αλλά η παράσταση παράλληλα από Τετάρτη μέχρι Κυριακή θα ταξιδεύει κι εκτός Αθήνας, στην επαρχεία, ξεκινώντας από τα Γιάννενα, την πατρίδα μου, στις 30 & 31 Μαρτίου στο Θέατρο Έκφραση. Θα ακολουθήσουν πολλά ταξίδια για τον «Καραφλομπέκτσο & τη Σπυριδούλα» σε πόλεις και νησιά της Ελλάδας, όπως κάναμε και πέρυσι με την «Παρέλαση» της Λούλας Αναγνωστάκη. Είναι μέλημά μας να πηγαίνουμε τις παραστάσεις μας στην επαρχία. Είναι μεγάλο σχολείο και οι άνθρωποι στην επαρχεία διψάνε για το θέατρο. Η μετακίνηση της συγκεκριμένης παράστασης στην επαρχία είναι ένα στοίχημα για μας, επειδή όλοι γνωρίζουμε τις δυσκολίες μιας κλειστής κοινωνίας. Ευελπιστούμε ότι μέσα από την κοινή θεατρική εμπειρία θα ευαισθητοποιήσουμε περισσότερο κόσμο πάνω στο ζήτημα της αποδοχής της ταυτότητας, και ίσως η παράσταση μας να σταθεί αφετηρία και έμπνευση για όλους εκείνους που χρειάζονται ένα έναυσμα στην προσπάθειά τους να ζήσουν την ζωή τους με αποδοχή και χωρίς φόβο.
