Μανώλης Βαμβούνης
Μετράμε μέρες μέχρι την έναρξη του φετινού 55ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, την Παρασκευή 6 Νοεμβρίου. Το φεστιβάλ, το οποίο μας είχε συνηθίσει άλλοτε σε ένα πλούσιο ρεπερτόριο από LGBT και queer themed ταινίες, φέτος είχε έναν απογοητευτικά μικρό αριθμό επολογών. Και πάλι, εμείς βρήκαμε και σας παρουσιάζουμε 5 ξεχωριστές προτάσεις από τον παγκόσμιο queer κινηματογράφο μαζί με 3 ιδιαίτερες επιλογές από το ελληνικό πρόγραμμα.
Tο Summertime/La Belle Saison της Catherine Corsini (ενότητα «Ανοιχτοί Ορίζοντες») παρουσιάζει την ερωτική σχέση δυο γυναικών με φόντο το Παρίσι και την επαρχιακή Γαλλία του 1971. Η 23χρονη Delphine, κόρη αγρότη, έρχεται στο Παρίσι για να είναι οικονομικά ανεξάρτητη, με όνειρο μια μέρα να έχει τη δική της φάρμα, πράγμα ανήκουστο για μια γυναίκα της εποχής της. Η Carole είναι Παριζιάνα, 35 χρονών και συζεί με τον Manuel, ενώ εμπλέκεται ενεργά με τις αρχές του φεμινιστικού κινήματος. Όταν οι δυο γυναίκες συναντηθούν, η ερωτική τους σχέση θα φέρει τα πάνω κάτω στις ζωές τους. Όταν η Delphine υποχρεωθεί να επιστρέψει στην οικογενειακή φάρμα, η Carole θα την ακολουθήσει. Όταν φτάσουν εκεί, θα πρέπει να ανταπεξέλθουν σε μια τελείως διαφορετική πραγματικότητα. Η σκηνοθέτις κέρδισε το Variety Piazza Grande Award στο Διεθνές Φεστιβάλ του Locarno.
To Where There Is Shade του Nathan Nicholovitch (ενότητα «Ρεύματα») έχει ήρωα έναν 45χρονο γάλλο παρενδυτικό που βλέπει τη ζωή του να αλλάζει στους δρόμους της σύγχρονης Καμπότζης. Ο Mirinda ζει στο Phnom Penh και εργάζεται ως ιερόδουλος. Μια μέρα βρίσκει 4 νεαρά κορίτσια κλειδωμένα στο διαμέρισμα του, ενώ ο σύντροφος του Viri έχει εξαφανιστεί. Κρατάει ένα από τα κορίτσια, την “No Name” για να την ανακρίνει, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Όταν ο Viri βρίσκεται νεκρός, ο Mirinda και το κορίτσι το σκάνε μαζί και ο Mirinda αναλαμβάνει έναν πατρικό ρόλο ως προστάτης της.
Στο Ramona του Andrei Cretulescu (μικρού μήκους, ενότητα «Ματιές στα Βαλκάνια») μια γυναίκα προσπαθεί να σώσει την ερωμένη της, βγάζοντας από τη μέση όποιον ευθύνεται για το βασανισμό και την απαγωγή της. Μια άσκηση στυλ που παραπέμπει στο ύφος του Ταραντίνο, με πολύ απλά υλικά: Ένα κορίτσι. Ένα αυτοκίνητο. Μια νύχτα. Μηδέν συμπτώσεις.
O ήρωας του From Afar του Λορένσο Βίγας προσελκύει νεαρούς άντρες στο διαμέρισμα του και, με αντάλλαγμα χρήματα, ζητά από αυτούς να τους κοιτά δίχως να τους αγγίζει. Από μακριά. Η ταινία, που ξετυλίγεται σαν ψυχολογικό θρίλερ, ιχνηλατεί τις συμπεριφορές των πολύπλοκων χαρακτήρων της. Η απόσταση –ψυχολογική ή κοινωνική– και το πώς αυτή μπορεί απροσδόκητα να εκμηδενιστεί με τρόπο επώδυνα βίαιο, βρίσκεται στο κέντρο του φιλμ που χτίζεται δίχως να απλουστεύει τους χαρακτήρες ή να καθοδηγεί τους θεατές του, καλύπτοντας κάθε απόχρωση της ανθρώπινης συμπεριφοράς.
Η καταπίεση της γυναίκας κυριαρχεί και στην ταινία Ορκισμένη παρθένα/ Sworn Virgin της Λάουρα Βεσπούρι («Ματιές στα Βαλκάνια»). Παραδόσεις, ταυτότητα φύλου, σεξουαλικότητα και αυτογνωσία, είναι η πρώτη ύλη με την οποία η σκηνοθέτιδα χτίζει την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία της.
Με αφετηρία τη μακρά παράδοση της μπουρνέσα (ορκισμένη παρθένα στα αλβανικά), η Βεσπούρι αφηγείται την ιστορία της Hana Doda. Μεγαλώνοντας σε ένα απομακρυσμένο αλβανικό χωριό, στο οποίο τα δικαιώματα των γυναικών είναι ανύπαρκτα, η ηρωίδα ακολουθεί το παράδειγμα του θείου της και εκμεταλλεύεται τον παλιό νόμο του Kanum, ο οποίος δίνει την δυνατότητα στις γυναίκες που παίρνουν όρκο αιώνιας αγνότητας τη δυνατότητα να πάρουν όπλο και να ζήσουν τη ζωή τους σαν άντρες. Έτσι, η Hana είναι πλέον για όλους γνωστή ως «ο Mark», μια «ορκισμένη παρθένα».
Σύντομα όμως αυτή η επιλογή γίνεται η φυλακή της και αποφασίζει να ξεκινήσει ένα ταξίδι για την Ιταλία και να μπει σε ένα διακριτικό μονοπάτι, τέμνοντας δυο απόμακρους και διαφορετικούς κόσμους: Αλβανία και Ιταλία, παρελθόν και παρόν, αρσενικό και θηλυκό. Μέσα από αυτό το ταξίδι σεξουαλικής επαγρύπνισης, ο Mark ξαναανκαλύπτει τη Hana και συμβιβάζει τις δυο ψυχές που ζούσαν μέσα στο σώμα της, αναγεννημένη σε ένα νέο, ελεύθερο και ολοκληρωμένο πλάσμα.
Το SMAC του Ηλία Δημητρίου ήταν μια από τις queer ταινίες-έκπληξη του φεστιβάλ. Η ταινία ασχολείται με την αναπάντεχη φιλία που δημιουργείται ανάμεσα σε δυο ανθρώπους: την Ελένη, μια λεσβία καριερίστα η οποία μαθαίνει ότι έχει καρκίνο στα τελευταία στάδια, και του Ανδρέα ο οποίος έχει διωχθεί από την οικογένεια του και ζει πλέον άστεγος μπροστά στα σκαλοπάτια της πολυκατοικίας της. Για να βάλει πάλι σε τάξη τη ζωή της, η Ελένη θα ψάξει για στήριγμα τόσο στον Ανδρέα, αλλά και στην κοινότητα Αφρικανών που ζει στο υπόγειο της πολυκατοικίας της, και τις τελετές της παράδοσης τους.
Σε ειδική προβολή θα παρουσιαστεί το Chevalier της Αθηνάς Ραχήλ Τσαγγάρη, ένα διασκεδαστικό όσο και ανταγωνιστικό παιχνίδι χαρακτήρων με πρωταγωνιστές μια ομάδα ανδρών που εγκλωβίζονται πάνω σε ένα σκάφος. Το φιλμ έρχεται στη Θεσσαλονίκη μετά τις συμμετοχές στα φεστιβάλ του Λοκάρνο, του Λονδίνου (βραβείο καλύτερης ταινίας) και του Σαράγεβο (βραβείο ερμηνείας για το σύνολο του καστ και Ειδική Μνεία της Επιτροπής).
Τέλος, η νέα ταινία του Κωνσταντίνου Γιάνναρη, To ξύπνημα της άνοιξης εστιάζει με τολμηρή ματιά σε πέντε εφήβους που στήνουν μια ένοπλη συμμορία, ξετυλίγοντας ένα χρονικό προδοσίας και κατάρρευσης, με φόντο μια Αθήνα σε παρακμή.
