Vasilis Thanopoulos
Από τον ερχόμενο Μάρτιο, ο γάμος για τα ομόφυλα ζευγάρια της Μ. Βρετανία γίνεται πραγματικότητα. Η ηθοποιός Sophie Ward, η οποία τράβηξε το ενδιαφέρον του κίτρινου τύπου για τη σχέση της με την 18χρονη ηθοποιό Rena Brennan, εξηγεί γιατί ο γάμος σημαίνει τόσα πολλά για αυτήν.
«Παντρεμένη, ελεύθερη, διαζευγμένη ή χήρα;» Η γυναίκα πίσω από την κουρτίνα κοιτάζει την οθόνη του υπολογιστή της και γελά.
Την κοιτούσα επίμονα. Το πλήθος πίσω μου ήταν ανυπόμονο. Έχουμε μοιραστεί μαζί το μονοπάτι αυτό, για κάμποσο καιρό. Όλη αυτή η ουρά και εγώ. Και τώρα που όλες οι ώρες αναμονής είναι έτοιμες να φέρουν κάποιο αποτέλεσμα, θα ήμουν εγώ αυτή που θα τους απογοήτευε.
«Είναι αυτές οι μόνες επιλογές; Παντρεμένη, ελεύθερη, διαζευγμένη ή χήρα;» Το πρόσωπο μου είχε ανάψει. Η ατμόσφαιρα στο γραφείο έγινε θερμότερη. Έχω συνηθίσει να με ρωτούν αν είμαι παντρεμένη σε κάθε περίσταση. Στο ταξί, στο μπαρ, στην παμπ. Για σχεδόν 20 χρόνια με αναγνωρίζουν ως λεσβία αρκετές φορές την ημέρα. Έχω συνηθίσει στις χιλιάδες αντιδράσεις που μπορεί να φέρει η απάντηση μου. Από το «Μπράβο σου» και το «Ντροπή σου» μέχρι το «δεν θα το φανταζόμουν ποτέ» και το «μπορώ να βλέπω»; Αλλά αν και έχω ξοδέψει πολύ περισσότερο χρόνο στο να αγοράζω ένα νέο τηλέφωνο, τώρα ανησυχούσα για τον αν πρόκειται να με απορρίψουν για τεχνικούς λόγους.
«Έχω ζευγάρι μέσα από σύμφωνο συμβίωσης», απάντησα.
Ένας άνδρας παραχώρησε τη θέση του με έναν βαθύ αναστεναγμό.
Η βοηθός κοίταξε με συμπάθεια. «Φοβάμαι πως δεν έχουμε αυτήν την επιλογή». Μου έδειξε την οθόνη. «Ποια από αυτές προτιμάς».
Τυπικά, οι τρεις από τις τέσσερις επιλογές θα μπορούσαν αν αναφέρονται σε εμένα. Δεν αντιμετώπισα όμως οικογένεια, φίλους, ξένους, τον τύπο, τις υπηρεσίες αλλοδαπών και διάφορα άλλα κυβερνητικά γραφεία για να απορριφθώ έτσι απλά.
«Παντρεμένη», φώναξα δυνατά ώστε να με ακούσει το πλήθος. Ανίχνευσα μερικές εκφράσεις έγκρισης, αν και θα μπορούσε να είναι περισσότερο εξαιτίας της προσμονής τους να προχωρήσει η ουρά, παρά κάποια πολιτική δήλωση. «Καλύτερα να προτείνετε να αναβαθμίσουν το σύστημα», είπα. «Έχουμε υπογράψει σύμφωνο συμβίωσης εδώ και 7 χρόνια».
«Το γνωρίζω» απάντησε η υπομονετική γραμματέας. «Οι φίλοι μου συνέχεια παραπονιούνται για αυτό». Σήκωσε τους ώμους της σαν να ήθελε να αναγνωρίσει τη ματαιότητα των ανθρώπων που πηγαίνουν στο πανεπιστήμιο ή αυτών που είναι gay ή και των δύο.
Τον Μάρτιο, η πολιτικά αναγνωρισμένη σύντροφός μου θα «υποστεί» μια αλλαγή στο κοινωνικό της στάτους. Μετά από 18 χρόνια μαζί, η σύντροφος μου Rena και εγώ θα είμαστε σε θέση να παντρευτούμε. Θα μπορώ πλέον να δώσω την απάντηση μου σε οποιοδήποτε γραφείο χωρίς κανένα δισταγμό.
Πολλές από τις δυσκολίες σχετίζονται κατευθείαν με την έλλειψη αναγνώρισης του σύμφωνου συμβίωσης σε σχέση με το γάμο. Αλλά δεν είναι γιατί θα σώσει τις εταιρείες από το να αναβαθμίσουν το λογισμικό τους, ώστε να κάνουν το σύμφωνο συμβίωσης ισότιμο. Τα σύμφωνα συμβίωσης θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν και θα προτείνονται χωρίς αμφιβολία στα ετερόφυλα ζευγάρια. Τα συστήματα υπολογιστών και οι συμπεριφορές θα αναβαθμιστούν όταν τα ετερόφυλα ζευγάρια θα επιλέγουν το σύμφωνο αντί του γάμου.
Εν τω μεταξύ, τα ετερόφυλα ζευγάρια στην Αγγλία κι την Ουαλία θα έχουν τη δυνατότητα να επιλέγουν το σύμφωνο συμβίωσης από το γάμο. Μένει να δούμε εάν οι άλλοι υπολογιστές και οι συμπεριφορές ανά τον κόσμο θα αναβαθμιστούν αυτόματα. Η διεθνής αναγνώριση του γάμου, σαν το αντίπαλο δέος του σύμφωνου συμβίωσης, βασίζεται στην παράδοση ότι ο γάμος αποτελεί την απόλυτα νόμιμη- σε πολιτιστικό και συναισθηματικό επίπεδο-δέσμευση μεταξύ δύο ατόμων. Όταν μάλιστα θέματα ιθαγένειας μπουν στη μέση, τότε η διαφορά ανάμεσα σε γάμο και σύμφωνο συμβίωσης μπορεί να σου αλλάξει τη ζωή.
Η σύντροφός μου Rena, είναι Αμερικανή. Για 4 χρόνια, δεν της επιτρεπόταν να εργάζεται στη Μεγάλη Βρετανία ή να παραμένει στη χώρα για περισσότερο από 6 μήνες, αλλά ήμασταν προσεκτικές με τη γραφειοκρατία και παρατηρούσαμε όλους τους σχετικούς μεταναστευτικούς νόμους με την ελπίδα ότι μια μέρα η σχέση μας θα αναγνωρίζεται από τις κυβερνήσεις. Θα μπορούμε να φεύγουμε μαζί από την Αγγλία και να επιστρέφουμε μαζί και κάθε φορά θα περνάμε τον έλεγχο διαβατηρίων χωρίς να περιμένω με αγωνία για το αν η Rena θα κατάφερε να περάσει.
Το 2000 η κυβέρνηση του Tony Blair άλλαξε το νόμο, ώστε τα ζευγάρια που είναι μαζί πάνω από 4 χρόνια μπορούν να κάνουν αίτηση για την Άδεια διαμονής αόριστης διάρκειας. Μας είπαν οτι διαδικασία αυτή είναι χρονοβόρα στη Μ. Βρετανία, αλλά ότι οι πρεσβείες της χώρας στις ΗΠΑ ολοκληρώνουν τη διαδικασία σε μια μόνο ημέρα. Πετάξαμε μέχρι τη Νέα Υόρκη με όλα τα απαραίτητα χαρτιά και στοιχεία για τη σχέση μας.
Φάγαμε όλο το πρωί στην πρεσβεία, περιμένοντας για τη συνέντευξη το απόγευμα. Πιστεύαμε ότι θα μας πήγαιναν σε ξεχωριστά δωμάτια για να μας κάνουν ερωτήσεις, σχετικά με το χρώμα που έχει η οδοντόβουρτσα της καθεμιάς, αλλά η ζοφερή συλλογή από αποκόμματα εφημερίδων που απεικονίζουν τους γονείς και των δυο σε διάφορες πόζες, ήταν αρκετά πειστική.
Η Rena και εγώ μιλήσαμε ανοιχτά για εμάς το 1996. Δεν ήταν πρόθεση μας. Σκεφτήκαμε να δώσουμε μια μικρή συνέντευξη σε μια εφημερίδα που θα είχε πολλές άλλες ειδήσεις, ώστε να αποφύγουμε τη μεγάλη φασαρία. Η Rena με ρώτησε τι εννοώ με τη λέξη φασαρία και προσπάθησα να της εξηγήσω. Αλλά τα tabloids είχαν ήδη κανονίσει ένα αφιέρωμα, όταν έμαθαν για εμάς και μας πληροφόρησαν ότι σκοπεύουν να το κυκλοφορήσουν.
«Θα θέλατε να το σχολιάσετε; Μπορείτε να πεθάνετε αργά ή να πεθάνετε σε ένα αυτοκινητιστικό», μας είπαν, Επιλέξαμε το αυτοκινητιστικό.
Τέσσερα χρόνια αργότερα βρισκόμασταν στην βρετανική πρεσβεία της Νέας Υόρκης. Αν και κάποιες αντίστοιχες περιπτώσεις μπορούν να διαρκέσουν αρκετούς μήνες, εμάς μας έστειλαν κατευθείαν να πληρώσουμε τους απαραίτητους φόρους.
Το διαβατήριο που επιστράφηκε σε εμάς περιλάμβανε την άδεια παραμονής της Rena. Περιλάμβανε όχι την πολυπόθητη πράσινη κάρτα, αλλά μια υπογεγραμμένη σφραγίδα με τη χειρόγραφη σημείωση: «Σύντροφος της SOPHIE WARD».
Φύγαμε γρήγορα, πριν προλάβουν να αλλάξουν γνώμη και στη γωνία της 5th Avenue με την E57th Street, της έκανα πρόταση. Δεν θα μπορούμε να έχουμε μια νόμιμη τελετή- βρισκόμασταν 7 χρόνια προτού καν το σύμφωνο συμβίωσης γίνει πραγματικότητα- αλλά εκείνη την ημέρα νιώθαμε ένα θρίαμβο.
Έξι μήνες αργότερα, κάναμε το δικό μας γάμο. Μετά από όλες τις δυσκολίες, τις αμφιβολίες και τις ανασφάλειες φάνταζε σημαντικό να γιορτάσουμε τη σχέση μας και να ζητήσουμε από όλους αυτούς που μας υποστηρίζουν, να γιορτάσουν επίσης.
Από όλες ερμηνείες που έχει ένας γάμος, αυτή που συνειδητοποιήσαμε από εκείνα τα χρόνια είναι η έκφραση ενός ρομαντικού έρωτα ανάμεσα σε δύο άτομα. Από τα ποιηματάκια, τα παιχνίδια με τις νεράιδες, την ποίηση, τη μουσική και τον Σαίξπηρ μάθαμε ότι η αναζήτηση του άλλου μας μισού καταλήγει πάντα σε ένα γάμο.
Τόσο βαθύ είναι αυτό το μήνυμα, ώστε ανεξάρτητα από το αν απορρίπτουμε ή όχι το κάλεσμα του γάμου, θα περάσουμε όλη την επίσημη ζωή μας σε μια κατάσταση στην οποία θα είμαστε «παντρεμένοι, ελεύθεροι, διαζευγμένοι ή με νεκρό σύντροφο». Χωρίς τη γλώσσα που την περιγράφει, μπορεί να ειπωθεί εύκολα ότι η σχέση αυτή δεν υπάρχει. Πουθενά αλλού δεν είναι τόσο εμφανές, όσο στη ζωή μας σαν οικογένεια.
Όταν τα παιδιά μου πήγαιναν σχολείο, πηγαίναμε μαζί με τη σύντροφό μου στις σχολικές συναντήσεις. Πάντα ήμασταν ανοιχτές στα σχολεία των παιδιών, πλησιάσαμε τον διευθυντή του δημοτικού σχολείου πριν ανακοινώσουμε τη σχέση μας και θέλαμε να κάνουμε τη συζήτηση με το σχολείο όσο πιο άνετη γινόταν.
Σαν ένα ανύπαντρο ομόφυλο ζευγάρι χωρίς νομική- και με μικρή κοινωνική- αναγνώριση, ήταν δύσκολο για τους δασκάλους. Δεν υπήρχε κάποιο γνωστό λεξιλόγιο για αυτούς. Η Rena ήταν η «σύντροφος της μητέρας» των παιδιών.
Σε μια συνάντηση γονέων, η Rena και εγώ καθίσαμε μπροστά από μια δασκάλα που φαινόταν ότι ήθελε να φανεί φιλική σε κάποια από τα θέματα που αντιμετώπιζε η οικογένεια μας. «Ξέρω ότι είναι δύσκολο», είπε. «Συνάντησα αρκετούς ανύπαντρους γονείς όπως εσείς».
Η νομική μας υπόσταση παρέμεινε η ίδια, ακόμα και μετά τη δική μας τελετή γάμου το 2000. Αισθανθήκαμε όμως ότι κάναμε μια δήλωση δέσμευσης μεταξύ μας και στην οικογένεια μας. Τα ενδιαφέροντα των παιδιών μας ήταν μέρος της απόφαση μας. Η Rena και εγώ «παντρευτήκαμε» και από τότε έγινε η μητριά των αγοριών.
Φυσικά, η σχέση της με τα αγόρια προσδιορίζεται από τις πράξεις σαν μητέρα, νοιαζόμαστε για αυτά και τα αγαπά σαν να είναι δικά της. Αλλά η αξιοπρέπεια του ρόλου της στην οικογένεια έχει αναμφισβήτητα ενισχυθεί από κάτι που αναγνωρίζεται από όλο τον κόσμο. Τα αγόρια γνώριζαν ότι είχαν τη σχέση τους με τη Rena- ήταν τα θετά παιδιά της. Και για όλους αυτούς που υπήρχε η ανάγκη να συστηθεί η Rena, σαν προστάτιδα των παιδιών, σαν σύντροφος μου, η γλώσσα έδωσε ένα πλαίσιο στο οποίο θα μπορούν να καταλάβουν τη σημασία του ρόλου της Rena στην οικογένεια.
Τα ομόφυλα ζευγάρια στην Αγγλία και την Ουαλία θα έχουν τη δυνατότητα να επιλέγουν το γάμο από το σύμφωνο συμβίωσης. Είμαστε ενήλικοι και χρειαζόμαστε τις επιλογές ζωής που κάνουν οι ενήλικες. Το να απαγορεύεις το γάμο είναι σαν να σε χαρακτηρίζουν σαν ένα «αιώνιο παιδί» απομονωμένο στο νηπιαγωγείο, με τους ενήλικους να αποφασίζουν για τα δημοκρατικά σου δικαιώματα. Δεν υπάρχει αξιοπρέπεια στον να σου λένε ότι δεν μπορείς να θελήσεις κάτι το οποίο η ίδια η κοινωνία το έχει κατατάξει στις υψηλότερες μορφές της ανθρώπινης έκφρασης.
Η αλλαγή του νόμου θα επηρεάσει τα ομόφυλα ζευγάρια, τις οικογένειες τους και τους φίλους τους σε κάθε πτυχή της ζωής τους, από τις μικρές ταπεινώσεις των εμπορικών συναλλαγών μέχρι τα στεγαστικά δάνεια, τις πιστωτικές κάρτες, τις άδειες εργασίας και τις άδειες γάμου. Αυτά είναι κάποια από τα πρακτικά ζητήματα που θα αλλάξουν. Πάνω από όλα όμως, η ισότητα στο γάμο προσφέρει στα ομόφυλα ζευγάρια το δικαίωμα της πολιτισμικής και κοινωνικής αναγνώρισης. Σε όλους όσους επιλέγουν να συμπεριληφθούν αλλά και σε εκείνους που δεν το επιθυμούν.
Και θα υπάρξουν πολλά ζευγάρια που θα επιλέξουν να ξεφύγουν από αυτή την ομογενοποίηση της queer κουλτούρας. Αρκετές λεσβίες φεμινίστριες που θα ανατριχιάσουν στη σκέψη αποδοχής των πατριαρχικών συστημάτων που μάχονται τόσο σθεναρά. Οι φόβοι τους είναι κατανοητοί. Όλη η ανθρώπινη ιστορία τις υποστηρίζει. Για εμένα, δεν έχω νιώσει ποτέ ότι το επιχείρημα αυτό θα πρέπει να πλαισιωθεί από τη αποτυχία του είδους μας να γιορτάζει, να απελευθερώνεται και να σέβεται τις γυναίκες ή τα gay άτομα. Μπορούμε να προσδιορίσουμε τις δικές μας σχέσεις. Όταν έχουμε ίσα νομικά δικαιώματα, τότε έχουμε τη ν επιλογή να δράσουμε σύμφωνα με τη συνείδηση μας.
Σε όλο τον κόσμο τα LGBT άτομα παλεύουν για τα πολιτικά τους δικαιώματα. Δεν γεννιούνται λιγότεροι gay σε χώρες όπου επικρατεί ποινή για αυτούς. Υπάρχει απλώς περισσότερη μιζέρια. Και δεν υπάρχουν περισσότεροι gay σε χώρες όπου έχει θεσμοθετηθεί η ισότητα του γάμου, αλλά μπορεί να υπάρχει περισσότερη ευτυχία.
Τον Μάρτιο του 2014, η Rena και εγώ θα κάνουμε αίτηση για άδεια γάμου. Θα είμαστε ίσοι απέναντι στο νόμο μαζί όπως όλα τα παντρεμένα ζευγάρια. Δεκατέσσερα χρόνια πριν, κάναμε τη δική μας – μη αναγνωρισμένη από το νόμο- τελετή. Αλλά για τη Rena και για εμένα, ήταν το τέλος για τις αμφιβολίες και τους φόβους που είχαμε τα πρώτα χρόνια. Κερδίσαμε τη δυνατότητα παραμονής της Rena, είχαμε ξεπεράσει τις δυσκολίες και η οικογένεια μας ήταν ευτυχισμένη. Στην καρδιά μας ήταν η αρχή του έγγαμου βίου. Ελπίζαμε για την ημέρα που οι gay θα μπορέσουν να παντρεύονται το άτομο που αγαπούν. Δεν ονειρευτήκαμε ότι θα συμβεί και στις δικές μας ζωές.
πηγή: www.theguardian.com
