Vasilis Thanopoulos
Λίγο πριν το 4ο Pride της Κύπρου, ο Κώστας Γαβριηλίδης, πρόεδρος της Accept – LGBT Cyprus, μας μίλησε για τη θεματική του φετινού Φεστιβάλ, το κλίμα που επικρατεί στη νησί, γύρω και τις σκέψεις του για το μέλλον του Cyprus Pride.
Σε λίγες μέρες θα πραγματοποιηθεί η Πορεία Υπερηφάνειας Κύπρου 2017 και ήδη, από τις 13 Μαΐου, έχουν ξεκινήσει μια σειρά από δραστηριότητες, που αποτελούν μέρος του Φεστιβάλ. Ποιο είναι το κεντρικό μήνυμα της φετινής διοργάνωσης;
Με το σλόγκαν “Speak Love” – Μίλα με Αγάπη, βασικός στόχος του φετινού Φεστιβάλ είναι η καταπολέμηση της ομοφοβικής και τρανσφοβικής ρητορικής μίσους, ειδικά από τη στιγμή που τον τελευταίο χρόνο γίναμε μάρτυρες περιστατικών δημόσιας ομοφοβικής ή/και τρανσφοβικής βίας ή ρητορικής μίσους. Θυμίζω πως με χαρά το 2015, καλωσορίσαμε την ποινικοποίηση της δημόσιας ομοφοβικής και τρανσφοβικής ρητορικής μίσους στη Κύπρο, άσχετα αν αυτή έγινε κουτσουρεμένα, προβλέποντας μειωμένες ποινές, σε σχέση με ποινές άλλων μορφών δημόσιας ρητορικής μίσους, όπως π.χ. για λόγους εθνοτικής καταγωγής, θρησκευτικών πεποιθήσεων κ.α. Το Νοέμβριο που μας πέρασε για πρώτη φορά ζητήσαμε επίσημα από τον Γενικό Εισαγγελέα της Κύπρου να διενεργήσει έρευνα ενάντια στη ρητορική μίσους, που είχε εκφραστεί από τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου σε τηλεοπτικές του εμφανίσεις. Υπήρξε δημόσια κατακραυγή γι’ αυτές τις δηλώσεις, ενώ η τότε Επίτροπος Διοικήσεως σε ανακοίνωση της, τις ονόμασε ως “ποινικά ελεγκτέες”. Δυστυχώς, ο Γενικός Εισαγγελέας βρέθηκε κατώτερος των περιστάσεων, αγνοώντας τόσο τη δημόσια κατακραυγή όσο και τις επίσημες επιστολές μας, χωρίς να απαντήσει ή να τοποθετηθεί ως όφειλε. Αυτή η συμπεριφορά μας μειώνει ως κοινότητα, αλλά και ως Κύπριους πολίτες, αφού δείχνει πως δεν είμαστε όλοι ίσοι. Είναι, γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο, που τώρα ερχόμαστε να υπογραμμίσουμε δημόσια με τον πιο έντονο τρόπο, πως το θέμα για εμάς δεν θεωρείται λήξαν και αναμένουμε ακόμη την αντίδραση του επίσημου κράτους.
Τέσσερα χρόνια μετά, ποιος είναι ο αντίκτυπος του Φεστιβάλ Υπερηφάνειας στην κοινωνία της Κύπρου;
Πιστεύω πως το Φεστιβάλ Υπερηφάνειας Κύπρου, είχε καθοριστικό ρόλο στη προώθηση των ΛΟΑΤΙ δικαιωμάτων, που είδαμε στη Κύπρο τα τελευταία χρόνια. Αδιαμφισβήτητα, το γεγονός πως η πρώτη Πορεία το 2014 είχε τόσες χιλιάδες κόσμου, βοήθησε στη μετέπειτα συζήτηση που είχαμε σε πολιτικό επίπεδο, καθώς και στο να περάσει, έναμιση χρόνο αργότερα, ο νόμος Πολιτικής Συμβίωσης στο νησί, ο οποίος δίνει ίσα δικαιώματα στα ζευγάρια (είτε ομόφυλα είτε ετερόφυλα) με τα ζευγάρια, που συνάπτουν Πολιτικό Γάμο, με μόνη εξαίρεση το θέμα της τεκνοθεσίας. Ένας τέτοιος νόμος ήταν αδιανόητος να περάσει στη Κύπρο μόλις 3-4 χρόνια πριν. Περαιτέρω, αξίζει να σημειωθεί, πως η ορατότητα που δόθηκε στη ΛΟΑΤΙ κοινότητα με το Φεστιβάλ και ειδικά με την Πορεία Υπερηφάνειας, άνοιξαν μια συζήτηση σε χώρους ιδιωτικούς, όπου πριν δεν μπορούσε να συζητηθεί ένα θέμα, όπως η ομοφυλοφιλία, αφού κουβαλούσε μαζί πολλά ταμπού. Γενικά για τη Κύπρο, πιστεύω πως δύσκολα μπορεί κάποιος να πει πως η Πορεία είχε αρνητικά αποτελέσματα. Ακόμη και αρκετοί πολέμιοί της, πιστεύω ότι μπορούν να το αναγνωρίσουν αυτό, αφού βοήθησε στη κατανόηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο νησί.
Τι περιλαμβάνει το Φετινό Φεστιβάλ και τι είναι διαφορετικό θα δούμε φέτος σε σχέση με πέρσι;
Όπως και πιο παλιά, το Φετινό Φεστιβάλ περιλαμβάνει συζητήσεις, θεατρικά, σινεμά, παρουσιάσεις, πάρτι και φυσικά την Πορεία. Φέτος, έχουμε το πρώτο θεατρικό έργο, το οποίο έχει γραφτεί συγκεκριμένα για το Φεστιβάλ Υπερηφάνειας με τίτλο «Ιουλιέτα και Ιουλιέτα” σε κείμενο Χριστιάνας Αρτεμίου και σκηνοθεσία Μάριου Μεττή και περιλαμβάνει ιστορίες γυναικών, που ερωτεύτηκαν γυναίκες. Ελπίζω πως σύντομα θα μπορούμε να το ανεβάσουμε και στην Ελλάδα. Ταυτόχρονα να πω, πως για πρώτη φορά θα έχουμε και μια συναυλία, με τους Βαγγέλη Γερμανό, Φοίβο Δεληβοριά, Ευριδίκη, Ηρώ, Mάρω Μάρκελλου, Ρένα Μόρφη (Imam Baildi) κι με τις/τους Στέφανο Γεωργιάδη, Χαριτίνη Κυριάκου, Αυγή Σταύρου και Δημήτρη Σωτηρίου. Προσβλέπουμε στη συμμετοχή του κόσμου και στη συναυλία, αλλά και στη Πορεία.
Όλο το πρόγραμμα του φεστιβάλ βρίσκεται εδώ.
Υπάρχουν διαφωνίες εντός της κοινότητας για τη μορφή, που πρέπει να έχει το Pride. Αν ναι, πώς τις αντιμετωπίζετε;
Στην ελεύθερη Κύπρο υπάρχει σήμερα μια μόνο εγγεγραμμένη οργάνωση για τα ΛΟΑΤΙ δικαιώματα, η Accept – ΛΟΑΤ Κύπρου, με μόλις 6 χρόνια επίσημου βίου κι η οποία αποτελείται μόνο από εθελοντές. Ως οργάνωση, η Accept, έχει καταφέρει να ενδυναμωθεί σιγά σιγά τα τελευταία χρόνια, αλλά και να γίνει αποδεκτή ως σεβαστός συνέταιρος σε πολλές πλατφόρμες οργανώσεων.Λόγω αυτού, η οργανωμένη ΛΟΑΤΙ κοινότητα, συσπειρωμένη πίσω από την Accept, φάνηκε πως βρήκε το χώρο, στον οποίο θα μπορούσε να εκφραστεί και να βρει μια ταυτότητα για το Pride, η οποία έγινε αποδεκτή από το μεγαλύτερο αριθμό ΛΟΑΤΙ, αλλά κι από ανθρώπους από την ευρύτερη Κυπριακή κοινωνία. Σίγουρα, διάφορες φωνές και διαφορετικές ιδέες υπάρχουν και τις χρειαζόμαστε, γιατί μας βοηθούν να καλυτερέψουμε. Θα έλεγα πως αυτές πάντως ήταν πιο έντονες στο πρώτο, ίσως και στο δεύτερο χρόνο του φεστιβάλ, ενώ τώρα υπάρχει μεγάλη εμπιστοσύνη γενικά προς την οργανωμένη Accept και τις αποφάσεις της. Αυτά που μας ανησυχούν, σε πιο μεγάλο βαθμό τώρα, είναι τα πρακτικά της οργάνωσης του Φεστιβάλ (εθελοντές, τα χρήματα, οι χώροι κλπ) παρά η ανησυχία για το αν τα μηνύματα μας γίνονται αποδεκτά από τους γύρω μας. Αυτό το κομμάτι πιστεύω, ενωμένοι, το έχουμε πετύχει.
Απ’ το ένα έως το δέκα πόσο ρατσιστική θεωρείς, ότι είναι η κυπριακή κοινωνία απέναντι στα ΛΟΑΤΙ άτομα;
Το ότι η Κυπριακή κοινωνία είναι εξαιρετικά ρατσιστική έναντι των ΛΟΑΤΙ είναι κάτι που δυστυχώς φαίνεται από τις έρευνες, που γίνονται στο νησί, έτσι η οποιαδήποτε προσωπική μου άποψη είναι περιττή. Στη μεγαλύτερη έρευνα που είχε γίνει για παράδειγμα ανάμεσα στη ΛΟΑΤΙ κοινότητα της Κύπρου, το 2012 από το Ευρωπαϊκό Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων (FRA), η Κύπρος έλαβε από τις χαμηλότερες θέσεις στην ΕΕ στα θέματα ομοφοβίας και τρανσφοβίας. Επίσης, μέχρι και τον Μάιο του 2016, η Κύπρος είχε την πιο χαμηλή κατάταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση αναφορικά με τα νομικά δικαιώματα που απολάμβαναν οι ΛΟΑΤΙ στη χώρα τους και τώρα εξακολουθεί να βρίσκεται αρκετά κάτω από τον μέσο όρο της Ευρώπης.
Υπάρχει βελτίωση σ΄αυτό; Είσαι αισιόδοξος για το μέλλον;
Έχω δει μεγάλα βήματα τα τελευταία χρόνια και γι’ αυτό είμαι αρκετά αισιόδοξος. Άλλωστε, ως ακτιβιστής πάντα λέω πως πρέπει κάποιος να είναι αισιόδοξος, πως μπορεί να αλλάξει το μέλλον, αλλιώς, αν απλά παραπονιόταν για τα πάντα, χωρίς να περιμένει αλλαγή, αυτό μπορούσε να το κάνει κι από το σπίτι του. Οι ακτιβιστές πρέπει να είμαστε αισιόδοξοι. Τα ΛΟΑΤΙ πρόσωπα στη Κύπρο νιώθουμε τη διαφορά που έχει γίνει μέσα σε μόλις 5 χρόνια. Ευελπιστώ πως σύντομα θα δούμε αλλαγές για τα τρανς άτομα και ειδικά με ένα νόμο για τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου, που προωθούμε έντονα εδώ και 2 χρόνια τώρα.
Τι είναι, πιστεύεις, πιο εύκολο. Να ζεις ως ανοιχτά ΛΟΑΤΙ στην Ελλάδα ή στην Κύπρο;
Πιστεύω πως, όπως σε κάθε μεγάλη πόλη, για ένα ΛΟΑΤΙ είναι πιο εύκολο να μένει στην Αθήνα, παρά πχ στη Λευκωσία. Είναι πιο εύκολο να νιώθεις προστατευμένος ζώντας με τόσους άλλους, αφού μπορείς να κρατήσεις μια ανωνυμία, αν αυτό θέλεις. Στη Κύπρο αυτό είναι εξαιρετικά δύσκολο κι αν στο χώρο εργασίας σου δεν νιώθεις προστατευμένος, δεν μπορείς εύκολα να το πεις και να ζεις όπως είσαι. Πιστεύω πάντως, πως σ’ άλλες πόλεις της ελληνικής επαρχίας, τα πράγματα αλλάζουν. Σε σχέση με αυτές, ίσως στην Κύπρο να είναι πιο ευκολότερο να ζει ένα ανοιχτά ΛΟΑΤΙ άτομο, αλλά αυτό οφείλεται σε πολλούς παράγοντες.
Πώς φαντάζεται το 10o Cyprus Pride;
Χεχε… Με πας μακριά. Θα ήθελα στην 10η Πορεία Υπερηφάνειας να μην υπάρχει πλέον η ανάγκη να βλέπουμε την πολιτική στήριξη τόσο έντονα. Να έχουμε δηλαδή, φτάσει στο σημείο να τη νιώθουμε δεδομένη, χωρίς να πρέπει να βάλουμε τους πολιτικούς να δεσμεύονται σε κάτι, που ίσως να μην πιστεύουν πραγματικά. Πέραν από αυτό, πιστεύω πως το 10 Φεστιβάλ θα εξακολουθεί να είναι, όπως και σήμερα, μια διαδήλωση, από την οποία θα προκαλείται πολιτική πίεση για έναν στόχο. Αναμένω πάντως μεγαλύτερα πάρτι, στα οποία ο κόσμος θα θέλει να είναι εκεί γιατί, λόγω της διαφορετικότητας των ατόμων που τα ακολουθούν, θα είναι όντως μοναδικά. Αναμένω επίσης, πιο μεγάλη την εμπλοκή των Πανεπιστημίων και των ακαδημαϊκών, όπου θα χρησιμοποιούν το Pride ως χώρο παρουσίασης των ερευνών τους.
Όπως και να έχει πάντως, όλες οι ενέργειες θα ήθελα να συσπειρώνουν τη ΛΟΑΤΙ κοινότητα και να την κάνουν πιο δυνατή.
Η 4η Πορεία Υπερηφάνειας της Κύπρου για γίνει την Κυριακή 28 Μαΐου 2017.
