Vasilis Thanopoulos
Τις τελευταίες ημέρες η παγκόσμια κοινότητα σχολιάζει τον θάνατο του αρχηγού- επαναστάτη της Κούβας, Φιντέλ Κάστρο. Ανάμεσα τους και κάποιοι ακτιβιστές που θυμούνται τη στάση του απέναντι στα LGBT δικαιώματα.
“Ποτέ δε θα χαιρόμουν με τον θάνατο ενός ανθρώπου- κανενός”, σχολιάζει ο Αμερικο-Κουβανός Xερμπ Σόσα, που ηγείται της LGBT oμάδας Unity Coalition. “Αλλά η εξέλιξη αυτή, που σημαίνει το τέλος σ΄ένα από τα τέρατα που δημιούργησε ο Κάστρο και που έχει επιβάλλει σχεδόν έξι δεκαετίες κατάθλιψης, πόνου και θανάτου σε τόσους πολλούς Κουβανούς, σημαίνει κάτι…”.
Ο Κάστρο που πέθανε την Παρασκευή στα 90 του, ηγήθηκε της επανάστασης που ανέτρεψε το δικτάτορα Φουλχένσιο Μπατίστα το 1959. Ο ίδιος έγινε πρωθυπουργός του νησιού- έθνους και μετά πρόεδρος της κομμουνιστικής κυβέρνησης.
Η Κούβα αποποινικοποίησε τις σχέσεις μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου το 1979, αλλά αρκετές ενέργειες του Κάστρο δεν ήταν υπό το συμφέρον των LGBT πολιτών του. Για παράδειγμα, έστειλε χιλιάδες gay άνδρες που θεωρήθηκαν ακατάλληλοι για τον στρατό, σε φυλακές – στρατόπεδα εργασίας, γνωστά ως “Military Units to Aid Production”. Στα μέσα, επίσης, της δεκαετίας του 80′ και στις αρχές του 90′ η κυβέρνηση έθεσε σε καραντίντα άτομα με HIV.
“Δε θα μπορούσαμε ποτέ να πιστέψουμε ότι ένας ομοφυλόφιλος θα μπορούσε να ενσωματώσει τα χαρακτηριστικά που απαιτούνται και που θα μας επέτρεπε να τον θεωρήσουμε έναν πραγματικό επαναστάτη, έναν μάχιμο κομμουνιστή”, είχε δηλώσει ο ίδιος ο Κάστρο το 1965.
Τα ανοιχτά gay άτομα, επιπλέον, εμποδίζονταν από την Κομμουνιστική παράταξη και απολύονταν από τις δουλειές τους. Ένας από τους πιο διακεκριμένους συγγραφείς της χώρας, ο Ρεϊνάλντο Αρένας, αφηγήθηκε την εμπειρία της φυλακής του και άλλων gay άνδρών στα απομνημονεύματά του “Before Night Falls”. “Ήταν ένα πνιγηρός χώρος, χωρίς ένα μπάνιο. Οι ομοφυλόφιλοι δεν αντιμετωπίζονταν σαν ανθρώπινα όντα, αλλά σαν θηρία. Ήταν οι τελευταίοι που έβγαιναν για φαγητό. Και το πιο ασήμαντο περιστατικό ήταν μια δικαιολογία για να τους δείρουν ανελέητα.”
To 2010, σε συνέντευξή του σε εφημερίδα στο Mεξικό, ο Κάστρο ζήτησε συγγνώμη για τον τρόπο που αντιμετώπιζε τα LGBT άτομα. Τότε φυσικά είχε παραχωρήσει την εξουσία του στον αδερφό του Ραούλ. Η κόρη του Ραούλ, Μαρίελα, έχει αναδειχθεί σε θερμή σύμμαχο των LGBT Κουβανών. Κέρδισε, μάλιστα, την αναγνώριση από κάποια τμήματα της κοινότητας, αλλά από αρκετούς η συμπεριφορά της θεωρείται εσκεμμένη και περιγράφεται ως “υποκατάστατο”.
“Ανεξάρτητα από το πόσο έχει βελτιωθεί η ζωή των gay Koυβανών από τις μέρες των στρατοπέδων εργασίας, όλα συμβαίνουν στα πλαίσια μια ολοκληρωτικής κοινωνίας, της οποίας οι πολίτες δεν μπορούν να ψηφίσουν, στερούνται βασικές ελευθερίες όπως το δικαίωμα του λόγου ή της αντίστασης και δεν μπορούν να ιδρύσουν οργανισμούς ανεξάρτητους από την κυβέρνηση”, σημειώνει του ο James Kirchick, δημοσιογράφος στο The Daily Beast.
Υπάρχουν βέβεια κι άλλοι, ανάμεσά τους και LGBT ακτιβιστές, που επαίνεσαν την κυβέρνηση της Κούβας για την δωρεάν εκπαίδευση και υγεία. “Ο πόνος, το αδιέξοδο, η δέσμευση είναι αρκετά έντονα και δύσκολα συναισθήματα για να τα ξεχωρίσεις”, τονίζει ο gay Koυβανός Francisco Rodríguez Cruz, που υποστηρίζει την οικογένεια Κάστρο. Και κάποιοι gay και HIV ακτινιστές που επισκέφθηκαν την Κούβα πριν λίγους μήνες, σημείωσαν μια ακμάζουσα gay σκηνή και ένα κυβερνητικό πρόγραμμα υγείας που στηρίζει τα οροθετικά άτομα.
Αρκετά είναι όμως αυτά που πρέπει να γίνουν σε σχέση με τα LGBT δικαιώματα, όπως δηλώνουν αρκετοί ακτιβιστές. “Ο θάνατος το Φιντέλ μας προσκαλεί να παραμείνουνε ήρεμοι και να επικεντρωθούμε στον ακτιβισμό μας, ώστε να επιτύχουμε την αλλαγή στην Κούβα, ως αντίθεση στη χαρά για τον θανατό του”, δήλωσε ο Nelson Gandulla Díaz, πρόεδρος του “Cuban Foundation for LGBTI Rights”. “Ο Φιντέλ έφυγε, o Ραούλ παραμένει”, προσθέτει. “Ο αγώνας συνεχίζεται”.
