Μανώλης Βαμβούνης
«Έρχονται από την Ανατολική Ευρώπη: Ρωσία, Ουκρανία, Μολδαβία… Ο μεγαλύτερος δε φαίνεται να είναι πάνω από 25, όσο για το μικρότερο δεν υπάρχει τρόπος να ξέρουμε στα σίγουρα την ηλικία του. Περνάνε όλη τους την ημέρα στο σταθμό Gare du Nord στο Παρίσι. Μπορεί και να είναι εκδιδόμενοι άντρες. Ο Daniel, ένας διακριτικός κύριος γύρω στα πενήντα, έχει βάλει στο μάτι έναν από αυτούς τους νεαρούς, τον Marek. Κάποια στιγμή, επιτέλους, βρίσκει το κουράγιο να πάει να του μιλήσει και ο νεαρός συμφωνεί να ακολουθήσει τον Daniel την επόμενη μέρα στο σπίτι του…»
Όταν όμως χτυπάει το κουδούνι, αυτό που ακολουθεί είναι μια εισβολή, η οποία πυροδοτεί τη νέα μεγάλη μήκους ταινία του Robin Campillo. Ο Γάλλος σκηνοθέτης, σεναριογράφος και μοντέρ είναι γνωστός για τη δουλειά του στο βραβευμένο με Χρυσό Φοίνικα “Entre les Murs“, τη γαλλική ταινία ζόμπι “Les Revenants” και το “L’Emploi du Temps” ή “Time Out“, το οποίο βρέθηκε στις πρώτες 11 θέσεις στις λίστες με τις καλύτερες ταινίες των 00s της Guardian και του AV Club.
Συναντήσαμε τον Robin Campillo, κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του για την πρεμιέρα της ταινίας του στο 54ο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, και μιλήσαμε για τα Eastern Boys, το σεξ, την πολιτική και τον μοναδικό τρόπο που βιώνει τους χαρακτήρες και τις ταινίες του.
Με την ευκαιρία της αυριανής Αθηναϊκής πρεμιέρας της ταινίας στα πλαίσια του Outview Film Festival 2014, δημοσιεύουμε τη συζήτηση μας σε δύο μέρη: ένα εισαγωγικό όπου μιλάμε γενικά για την ταινία και τα θέματα που εξερευνά, και ένα δεύτερο (το οποίο θα ανέβει μετά την πρεμιέρα), στο οποίο συζητάμε σε μεγαλύτερο βάθος για συγκεκριμένες σκηνές, χαρακτήρες και νοήματα.
Το Eastern Boys είναι η Ταινία Έναρξης του φετινού Outview Festival. Στην προβολή θα παραστεί ο γνωστός ηθοποιός Olivier Rabourdin (Taken, Midnight in Paris, Of Gods and Men) και πρωταγωνιστής της ταινίας, ως επίσημος καλεσμένος του Outview Film Festival σε συνεργασία με το Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών.
Ώρα προβολής: Πέμπτη 15 Μαΐου, 21:00 στην Αίθουσα 1 της Ταινιοθήκης της Ελλάδος.
Antivirus: Έχουν περάσει 8 χρόνια από την τελευταία σου σκηνοθετική δουλειά, το Les Revenants…
Robin Campillo: Στην πραγματικότητα, μετά τη ντελευταία μου ταινία έγραφα ένα κινηματογραφικό σενάριο επί 2 χρόνια αλλά στη συνέχεια δεν ήθελα να το γυρίσω. Έβαλα πολύ κόπο σε αυτό, όμως στην πορεία συνειδητοποίησα πως δεν ήταν τόσο ενδιαφέρον. Υπάρχουν κάποια κομμάτια αυτού του σενάριου που ενσωματώθηκαν μέσα στην καινούρια μου ταινία. Δεν θέλω να κάνω πράγματα για τα οποία δεν είμαι σίγουρος. Εκείνο τον καιρό δούλευα σαν σεναριογράφος και μοντέρ, οπότε προτίμησα να δουλεψω λίγο περισσότερο καιρό, μέχρι να είμαι σίγουρος για κάτι. Ήθελα να κάνω μια καλή ταινία.
AV: Τι είχε αυτή η ταινία που σε έκανε να θέλεις να την προχωρήσεις και να σκηνοθετήσεις ξανά, αντί να τη δουλέψεις με τον μόνιμο συνεργάτη σου, σκηνοθέτη Laurent Cantet;
Robin Campillo: Δεν είμαι επαγγελματίας σεναριογράφος. Δεν είμαι επαγγελματίας μοντέρ. Ζω δουλεύοντας σε ταινίες και έχω μια ειδική σχέση με τον Laurent Cantet και είναι ο μόνοςς σκηνοθέτης με τον οποίο δουλεύω. Δεν ανακατεύω τις δυο δουλειές. Όταν δουλεύω ένα σενάριο το οποίο προορίζεται για να το σκηνοθετίσω ο ίδιος, το νιώθω από πολύ νωρίς πως είναι για μένα, επειδή περιέχει μια πολύ οπτική προσέγγιση.
AV: Οπότε δουλεύεις με διαφορετικό τρόπο στα σενάρια για τις δικές σου ταινίες; Δεν γράφεις πλήρες σενάριο;
Robin Campillo: Μου αρέσει να γράφω την ιστορία χωρίς τον διάλογο, μόνο υπογραμμίζοντας τα σημαντικά στοιχεία, και στη συνέχεια να γράφω την ιστορία σαν μυθιστόρημα με πολλές λεπτομέρειες, όχι όπως τα συνηθισμένα σενάρια. Σαν ένα σύντομο μυθιστόρημα. Γράφω τι είναι στο μυαλό του χαρακτήρα, το οποίο δεν το κάνεις στον κινηματογράφο, επειδή οι άνθρωποι μας δεν μπορούν να δείξουν κάτι τέτοιο. Όμως, τους βοηθάει να καταλάβουν πράγματα επειδή ακριβώς βρίσκονται στο μυαλό του χαρακτήρα. Δεν μιλάω μόνο για τους ηθοποιούς αλλά και για όλους τους τεχνικούς.
Όταν δουλεύεις σε μια ταινία, συνήθως πρώτα κάνεις το σενάριο, μετά βρίσκεις τον ηθοποιό, μετά βρίσκεις τις τοποθεσίες για το γύρισμα και μετά κάνεις το γύρισμα. Εδώ, προσπαθήσαμε να τα κάνουμε όλα αυτά μαζί. Πρώτα προσπαθήσαμε να βρούμε την τοποθεσία, και εδώ ήταν εύκολο, επειδή το γυρίσαμε στο σπίτι μου. Μερικές φορές μαγνητοσκοπούσα τον σύντροφο μου, και θα του έλεγα «κάνε αυτό» και «κάνε εκείνο», πειραματιζόμενος με το φως. Και μετά το έδειχνα στον υπεύθυνο φωτογραφίας, λέγοντας του «να δες, θέλω τέτοιου είδους φως».
Η πρώτη μέρα του γυρίσματος είναι συνήθως «ΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑ!»… Εγώ, έψαχνα τους Ρώσους ηθοποιούς επί 9 μήνες, στο ίντερνετ. Βρήκα αυτούς τους δύο τύπους, πολλούς τύπους βασικά, και τους ζήτησα να καταγράψουν τους εαυτούς τους, μπροστά από μια webcam και… βλέπεις πράγματα τότε. Επειδή βλέπεις ποιος ηθοποιός δημιουργεί κάτι. Όταν βρήκα τον Daniil Vorobyov ο οποίος παίζει το Αφεντικό στην ταινία, δεν είχα σκεφτεί έτσι ακριβώς τον χαρακτήρα, αλλά άλλαξα πράγματα επειδήη ήθελα αυτόν τον συγκεκριμένο ηθοποιό. Ξέρεις, αν στήσεις τα πράγματα έτσι, όταν ξεκινάς τα γυρίσματα, είναι ολα έτοιμα ήδη στη θέση τους. Δεν είναι τρομακτικό, είναι σκέτη απόλαυση.
Επίσης ζήτησα από τους δυο Ρώσους ηθοποιούς να έρθουν στη Γαλλία, 6 μήνες πριν το γύρισμα. Επειδή γυρίζουμε μέσα στο διαμέρισμα του, μπορούσαμε να δουλέψουμε στους αυτοσχεδιασμούς. Το μεγαλύτερο κομμάτι της σκηνής του πάρτυ δημιουργήθηκε χωρίς πρόβα. Άλλαξα το σενάριο για να δουλέψουμε με αυτό που είχαμε. Στην ουσία, όπως το διαμέρισμα του τύπου εισβάλεται στην ταινία, και για μένα ήταν το ίδιο πράγμα, επειδή αυτό είναι το δικό μου διαμέρισμα στο οποίο κάνουμε το γύρισμα. Ἠρθαν στον δικο μου χώρο, και εγώ δεν προσπάθησα καν να μάθω Ρωσικα.
Όταν έκανα την πρώτη μου ταινία ήμουν τύπου «Θέλω να είμαι Θεός. Για να είσαι Καλός Σκηνοθέτης πρέπει να σκηνοθετείς τα πάντα». Η χώρα μας, η Γαλλία, γίνεται τόσο πολύ εθνικιστική. Κλείνουμε τους εαυτούς μας. Ήθελα κάποιον Ρώσο, επειδή δεν μιλάω τη γλώσσα και ήθελα να μην έχω τον έλεγχο του χαρακτήρα, να μπορώ να τους αγαπήσω χωρίς να τους ξέρω.
AV: Πως επικοινωνούσατε κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, τότε;
Robin Campillo: Ο νεαρός, ο Kirill Emelyanov ο οποίος παίζει τον Marek, δεν μιλάει γαλλικά και δεν μιλάει αγγλικά. Την πρώτη φορά που έφτασε Παρίσι είχαμε ξεχάσει να πάρουμε διερμηνέα και έπρεπε να εξηγώ τα πάντα με χειρονομίες. Χρησιμοποιήσαμε το ίντερνετ για να μεταφράσουμε, με το google translate. Δεν ήταν εύκολο για τον νεαρό ηθοποιό, επειδή υπήρχαν αυτές οι gay ερωτικές σκηνές…
AV: Αντιμετώπισε προβλήματα στο σπίτι και στη χώρα του εξαιτίας της συμμεετοχής του στην ταινία; Με την κατάσταση που επικρατεί με τον Putin και τη νομοθεσία εναντίον των gay;
Robin Campillo: Δεν θα δείξουμε την ταινία στη Ρωσία. Φοβάμαι λίγο αλλά θα δούμε. Κάναμε ήδη μια συνέντευξη σε ένα gay ρώσικο κανάλι. Δεν είμαι σίγουρος αν ήηταν καλή ιδέα, του είπα να πει πως ο σκηνοθέτης τον χειραγώγησε, ότι δεν ήξερε για τι πράγμα είχε υπογράψει. Είναι ένας πολύ πολύ καλός ηθοποιός. Ξέρεις, έχω δύο κάμερες στην ταινία, και ήταν σαν ζωγραφική. Η δεύτερη σκηνή, η σκηνή του πάρτυ, ήταν αδιανόητα σαγηνευτική και τρομακτική. Ένας ξένος στον χώρο σου, τέτοια απόλυτη απώλεια ελέγχου.
Θυμάσαι στο Vertigo του Hitchcock… Η τελική σκηνή, όπου ο σκηνοθέτης ψάχνει να βρει την ηθοποιό του, αυτή πεθαίνει και αυτός ψάχνει να βρει μια άλλη ηθοποιό… Η ταινία μου μπορεί να ερμηνευτεί έτσι. Σκέφτομαι την πρώτη σκηνή στον σταθμό… είναι σαν εγώ ως σκηνοθέτης να κάνω το casting μου. Ψάχνω στο πλήθος και επιλέγω έναν τύπο, ο οποίος θα είναι ο πρωταγωνιστής μου.
AV: Βρίσκεσαι δηλαδή εσύ ως σκηνοθέτης στη θέση του πρωταγωνιστή. Τον βάσισες συνειδητά σε σένα, τότε;
Robin Campillo: Όχι ακριβώς, δεν με ελκύουν οι νεότεροι άντρες (γελάει).
Είναι όμως σε μια παρόμοια θέση με τη δική μου θέση στον κινηματογράφο. Προσπάθησα να βγάλω τον εαυτό μου από το comfort zone μου. Η λέξη «ξένος» στα γαλλικά (étranger) είναι παρόμοια με τη λέξη «στραγγαλίζω» (étrangler). Δεν μπορώ να αντισταθώ να δείξω πόσο τρομακτικό και συναρπαστικό είναι δέχεσαι εισβολή από κάποιον άλλο.
Εγώ θεωρώ ότι είμαι πιο bourgeois, πιο αστός, επειδή έχω έναν σύντροφο, έχουμε μαζί μια κόρη, έχουμε διαμέρισμα, πράγματα… Μερικές φορές νοσταλγώ το σεξ σε δημόσιους χώρους, το cruising… Με τον σύντροφο μου δεν είμαστε πιστοί, όμως δεν νιώθω πως θα το έκανα. Θέλω όμως να δείξω τον χαρακτήρα μου να παίρνει ρίσκα. Είναι η πρώτη του φορά με ιερόδουλο, αν και δεν το ξεκαθαρίζω μέσα στην ταινία μου.
Δεν το σκέφτεται σαν απλώς μια πράξη, το σκέφτεται σαν κάποιο είδος σχέσης, το οποίο είναι ταυτόχρονα και όμορφο και πολύ σκληρό. Οι άνθρωποι, ακόμα και οι straight, δεν καταλαβαίνουν σε τι κίνδυνο βάζουν τον εαυτό τους. Μερικές φορές νομίζω πως το κάνουν επίτηδες, Τα αγόρια λένε «Εσύ είσαι αυτός που ήρθε σε μας». Νομίζεις πως είσαι ασφαλής, και τότε…
AV: Αυτό ακριβώς σκεφτόμουν κατά τη διάρκεια της ταινίας. Δεν είναι αθώος, έτσι;
Robin Campillo: Πρέπει να ομολογήσουμε πως μας αρέσει να βάζουμε τους εαυτούς μας σε κίνδυνο. Νομίζω αυτή είναι η διαφορά ανάμεσα σε αυτό και την «Αναζήτηση της Ευτυχίας» των Αμερικάνων. Αυτό δεν μπορεί να είναι Ευτυχία. Παραείναι εύθραυστο. Μερικές φορές το να παίρνεις ένα ρίσκο είναι καλύτερο από το να μένεις στην ασφαλή σου ζώνη.
Διάβαζα Jacques Derrida και κόλλησα σε μια φράση που χρησιμοιεί: “hostipitality” που είναι μια μείξη της φιλοξενίας (hospitality) και της εχθρικότητας (hostility). Απλά η ιδέα πως αυτά τα δύο μπορούν να συνυπάρξουν: η φιλοξενία και η κατάσταση ομηρίας.
Για μένα, ο χαρακτήρας μου είναι ένας συνηθισμένος gay άντρας. Επειδή τον ελκύει ένας νεότερος άντρας, μπορεί να πέσει θύμα εκβιασμού με την κατηγορία του παιδόφιλου. Παλιότερα, μπορούσες να πέσεις θύμα εκβιασμού επειδή είσαι ομοφυλόφιλος. Τώρα, αυτός είναι ένας άλλος τρόπος να τρομοκρατήσεις έναν gay άντρα.
Η συνέχεια της συνέντευξης, πιο συγκεκριμένα πάνω στις σκηνές της ταινίας, θα ανέβει την Παρασκευή μετά την Αθηναϊκή της πρεμιέρα στο φεστιβάλ του Outview.
